کلاه چینی ها بر سر نفت ایران

چین طی دو دهه اخیر به بازیگر اصلی صنعت نفت عراق تبدیل شده و در ۴۱ پروژه انرژی این کشور مشارکت دارد درحالی که هیچ سرمایه گذاری فعالی در صنعت نفت ایران انجام نداده است. علت این مسئله تحریم های آمریکا است که مانع از حضور چین در پروژه های ایرانی شده است. این در حالی است که ایران نفت خود را با تخفیف های بالا به چین می فروشد اما سرمایه گذاری وعده داده شده در قرارداد ۲۵ساله با چین تحقق نیافته است. در سوی دیگر چین نفت عراق را استخراج کرده و به آمریکا می فروشد و ایران با مشکلات فناوری و مدیریت منابع نفتی روبه رو است.

سرمایه گذاری میلیاردی چین در عراق و غیبت در پروژه های نفت ایران

چین در دو دهه گذشته به یکی از بزرگ ترین سرمایه گذاران صنعت نفت عراق تبدیل شده و حضور گسترده ای در پروژه های نفت و گاز این کشور دارد. این در حالی است که با وجود روابط سیاسی نزدیک و قرارداد ۲۵ساله با ایران هیچ سرمایه گذاری فعالی در پروژه های نفت و گاز ایران انجام نداده است. سرمایه گذاری های چین در عراق به ۱۰ میلیارد دلار نزدیک شده و این کشور در ۴۱ پروژه مختلف شامل ۳۱ پروژه متمرکز بر نفت مشارکت داشته است. برخی از این پروژه ها جایگزین شرکت هایی مانند اگزون موبیل آمریکا شده اند.

چین و گسترش فعالیت ها در عراق

چین ابتدا با سرمایه گذاری مشترک با شرکت های اروپایی و آمریکایی وارد صنعت نفت عراق شد و سپس با خرید سهام این شرکت ها جایگاه خود را مستحکم کرد. اخیراً شرکت CNOOC چین قراردادی برای اکتشاف توسعه و تولید نفت و گاز در میدان «بلوک ۷» عراق با شرکت دولتی «میدلند اویل» امضا کرده است. این قرارداد نشان دهنده گسترش نقش چین در پروژه های نفتی عراق است. در مقابل آخرین حضور چینی ها در ایران به فاز ۱۱ پارس جنوبی مربوط می شود که آن هم با خروج آمریکا از برجام و افزایش تحریم ها متوقف شد.

سرنوشت قرارداد ۲۵ساله ایران و چین

ایران و چین در سال ۱۴۰۰ قراردادی ۲۵ساله امضا کردند که شامل سرمایه گذاری های گسترده در بخش های نفت گاز پتروشیمی و زیرساخت های دیگر بود. اما پس از گذشت سه سال هیچ سرمایه گذاری جدی ای در بخش نفت و گاز ایران صورت نگرفته است. چین در عوض نفت ایران را با تخفیف های بالا خریداری می کند اما به دلیل تحریم ها از سرمایه گذاری مستقیم در پروژه های ایرانی پرهیز می کند.

چالش های پیش روی ایران در صنعت نفت

درحالی که چین نفت استخراج شده از عراق را به آمریکا می فروشد ایران با چالش های جدی در صنعت نفت خود مواجه است. بیش از ۳۰۰ حلقه نفت و گاز در ایران به دلیل کمبود فناوری های پیشرفته غیرقابل بهره برداری شده است. همچنین برخی شرکت های ایرانی به جای سرمایه گذاری در پروژه های داخلی منابع خود را به پروژه های عراقی منتقل کرده اند. به گفته کارشناسان ایران در مدیریت منابع نفتی و جذب سرمایه گذاران خارجی دچار ضعف است و نیازمند فناوری های پیشرفته برای بهره برداری از میادین مشترک با عراق است.

چشم انداز آینده نفت ایران و چین

با افزایش فشار تحریم ها وابستگی ایران به چین به عنوان بزرگ ترین خریدار نفت خود همچنان ادامه دارد. با این حال گزارش ها نشان می دهد که چینی ها به دنبال متنوع سازی منابع نفتی خود هستند و خرید نفت از دیگر کشورها مانند آفریقا را در دستور کار قرار داده اند. این تغییرات می تواند تأثیرات جدی بر روابط نفتی ایران و چین بگذارد.