آینده هوش مصنوعی! – سیپکس

نوید فرخی می گوید: تعیین اینکه ما در آینده چطور با هوش مصنوعی تعامل می کنیم، فقط محدود به در نظر گرفتن پیشرفت های این فناوری نیست، بلکه به چگونگی سازگاری جامعه با هوش مصنوعی بستگی دارد. ما هنوز در مرحله ای هستیم که آینده در دست خودمان است.

نوید فرخی، نویسنده و مترجم که به طور جدی در زمینه ادبیات علمی-تخیلی فعالیت دارد و از جمله آثارش می توان به «میعاد با راما»، «صلح ابدی»، «جنگ ابدی» و «علم برای آنها که از علم گریزان هستند»  اشاره کرد به تازگی جلد دوم کتاب «راهب و روبات» را راهی بازار کتاب کرده است، پس زمینه اصلی رمان های راهب و روبات این سوال است که آیا ممکن است روزی روبات ها مانند انسان به خودآگاهی دست یابند؟ شخصیت محوری روبات برای حضورش یک دلیل دارد و آن اینکه می خواهد بداند انسان ها به چه چیزی نیاز دارند. جلد اول کتاب با عنوان «بازیافتی وحشی» و جلد دوم با عنوان «نیایش شاخسار شرمی» توسط انتشارات کتابسرای تندیس به چاپ رسیده است.

نوید فرخی در گفت وگوی مکتوب با سیپکس درباره ترجمه ادبیات و تصو رایج درباره ترجمه گفت: برخی از افراد فکر می کنند ترجمه یعنی جایگزین کردن کلمات از یک زبان با کلمات زبان دیگر، اما این تقلیل صورت مسیله است. مترجمان باید پس زمینه و ظرایف فرهنگی و لحن ها را در متن اصلی بشناسند. دانستن دو زبان به طور خودکار باعث نمی شود که آدم یک مترجم خوب شود. ترجمه حرفه ای به آموزش و مهارت هایی فراتر از توانایی مکالمه نیاز دارد. مترجمان باید تجربه داشته باشند و با تکنیک های ترجمه آشنا باشند. ترجمه کردن اصلاً کار سریعی نیست، شما باید روی عبارات درنگ کنید و بهترین کلمات را پیدا کنید. ترجمه خوب ترجمه ای است که روح، سبک و هدف اصلی نویسنده را به زبان مقصد برگرداند.

 او سپس درباره تفاوت اصلی ترجمه ژانر علمی-تخیلی و سایر ژانرها، توضیح داد: ترجمه داستان های علمی-تخیلی، چالش ها و تفاوت های ظریفی با ژانرهای دیگر دارد. یکی از تفاوت های کلیدی، عنصر علم و جهان خیالی نویسنده است. شما اغلب باید دنبال واژگان مناسب برای اصطلاحات تخصصی باشید، عباراتی که گهگاه دنیای واقعی وجود ندارند. برگردان مناسب برای این اصطلاحات به حفظ معنای مورد نظر نویسنده و اثرگذاری دلخواه او کمک می کند.  

 او افزود: علاوه بر این مترجمی که خودش در حوزه علم و فناوری فعال باشد احتمالاً در ایجاد تعادل بین ترجمه تحت اللفظی و ترجمه خلاقانه مهارت بیشتری نشان خواهد داد. این موضوع در داستان های این ژانر که در آن فضا، لحن و عناصر در دنیای واقعی وجود ندارند اهمیت بیشتری دارد وگرنه خواننده درگیر جهان داستان نمی شود.

 این مترجم سپس درباره ترجمه «مجموعه راهب و روبات» گفت: مجموعه «راهب و روبات» داستان های علمی-تخیلی را با مضامین عمیق و فلسفی تلفیق می کند. این مجموعه به سوالاتی درباره فناوری، طبیعت و هستی می پردازد که با علایق شخصی ام هماهنگی داشت. 

شخصیت های اصلی راهب دکس و روبات ماسکپ، دیدگاه های متفاوتی نسبت به زندگی دارند و دیالوگ های جذابی درباره مفاهیم بنیادین بین شان رد و بدل می شود. از سوی دیگر برایم داستانی که رابطه بین انسان و فناوری را زیر سوال می برد، به اندازه کافی قانع کننده بود تا بخواهم ترجمه اش کنم. توانایی بکی چمبرز نیز برای ایجاد دنیایی که آشنا و همزمان عمیقاً جدید است، مرا مجذوب خود کرد.

این مترجم سپس نظرش را درباره آینده هوش مصنوعی اینگونه بیان کرد: پیشرفت های فعلی چشمگیر است و رشد سریع این فناوری نشان می دهد که در آینده نزدیک همه چیز متاثر از هوش مصنوعی خواهد بود. تعیین اینکه ما در آینده چطور با هوش مصنوعی تعامل می کنیم، فقط محدود به در نظر گرفتن پیشرفت های این فناوری نیست، بلکه به چگونگی سازگاری جامعه با هوش مصنوعی بستگی دارد. در زمینه هوش مصنوعی، ما هنوز در مرحله ای هستیم که آینده در دست خودمان است. یعنی خودمان تصمیم می گیریم چه اتفاق هایی رخ دهد.

او در ادامه اظهار کرد: اگرچه آینده گویی ممکن نیست اما سناریوها و پیامدهای مختلف هوش مصنوعی قابل بررسی است. پیش بینی آینده مستلزم درک پیچیدگی ها و عدم قطعیت توسعه فناوری است. اگر در بحث توسعه و پیشرفت به جز جنبه های فناوری، به جنبه های دیگری مانند عوامل اخلاقی، اجتماعی و اقتصادی توجه بکنیم یا نکنیم، دو آینده متفاوت پیش روی ما خواهد بود.

فرخی خاطرنشان کرد: احتیاط شرط عقل است. باید آینده های مختلف را در نظر گرفت و برای آنها آماده بود. از سناریوهای خوش بینانه که در آن هوش مصنوعی زندگی ما را بهبود می بخشد تا ماجراهایی مانند تکینگی فناوری و مشکلاتی که احیاناً باید با آن دست و پنجه نرم کنیم، همه چیز محتمل است. اتفاقاً همین کتاب از یک زاویه دید تازه تعاملات احتمالی آینده بین انسان و هوش مصنوعی را بررسی می کند و ما را بر آن می دارد تا به این فکر کنیم که چگونه با ماشین های هوشمند همزیستی خواهیم کرد.

او سپس درباره چالش های ترجمه این مجموعه، گفت: انتقال سبک روایت منحصر به فرد “بکی چمبرز” بسیار مهم بود. نوشته او سرشار از احساسات و توجه به جزییات بود که باید به دقت در ترجمه رعایت می شد. چمبرز از زبان به شیوه خاص خودش استفاده می کند و یافتن عبارات معادل در زبان مقصد که لحن و احساس متن اصلی را حفظ کند، چالشی بود که خلاقیت و دقت را می طلبید. همچنین دیالوگ بین شخصیت ها، به ویژه مکالمات ظریف بین راهب دکس و ماسکپ هم دارای ظرافت ها و عمق فلسفی بود که باز هم مستلزم دقت ویژه بود.

او در ادامه به مترجمان ادبیات علمی_ تخیلی توصیه کرد: این ژانر را بفهمید و خودتان را در داستان های علمی-تخیلی غرق کنید. طبیعتاً باید علاقه مند باشید و سبک ها، مضامین و اصطلاحات این ژانر به طور گسترده بشناسید. جلوتر اشتیاق شما به داستان های علمی-تخیلی با موفقیت و درخشش در ترجمه آثارتان متبلور می شود.

این مترجم افزود: مسیله مهم دیگر این است که با اصطلاحات علمی و فنی آشنا باشید و از آخرین پیشرفت های علم و فناوری مطلع شوید. به روز ماندن خیلی مهم است زیرا داستان های علمی-تخیلی اغلب شامل مفاهیم علمی پیشرفته است. در ترجمه ها باید از واژگان تخصصی استفاده صحیح داشت. تفسیرهای نادرست از فناوری های داخل داستان می تواند جوهر داستان را تغییر دهد یا خوانندگان را سردرگم کند. در عین حال داستان علمی-تخیلی فقط در مورد فناوری یا آینده نیست. مسایل انسانی، معضلات اخلاقی و مسایل فلسفی همیشه در پس زمینه و در لایه های بعدی دنبال می شود.  

نوید فرخی در پایان گفت: در زمینه ترجمه اصطلاحات فنی که در دنیای واقعی وجود ندارند، من همیشه سعی می کنم اول بفهمم که آن اصطلاح در پس زمینه همان داستان چه مفهومی دارد. اگر معادل ثابتی در زبان مقصد داشته ، چه بهتر. اگر نه سعی می کنم واژه سازی کنم و بعد برای اطمینان از صحت ترجمه با متخصصین رشته های مربوطه مشورت کنم. باید در واژه سازی هم به اصل وفادار بود، هم خلاق بود و هم به مخاطبان ژانر و قراردادها و انتظارات عرفی داستان های علمی-تخیلی احترام گذاشت.

پایان خبر سیپکس 

آینده هوش مصنوعی! – سیپکس