حداکثر مهریه قابل پرداخت

آیا سقفی برای میزان مهریه تعیین شده در سند ازدواج داریم؟ نه، سقفی برای تعداد مهریه تعیین شده در سند ازدواج نداریم، اما برای «اجرا» و «وصول» مهریه در قانون شرایط و محدودیت هایی هست. مهریه یکی از مهم ترین و گاهی اوقات پرچالش ترین تعهدات تو زندگی مشترکه. تو این مقاله قراره با هم بررسی کنیم که قانون در مورد سقف مهریه چی میگه، مفهوم ۱۱۰ سکه از کجا اومده و طرح ۱۴ سکه به کجا رسیده. قرار نیست با اصطلاحات قلمبه سلمبه سردرگمتون کنیم، بلکه قراره همه چیز رو ساده و خودمانی توضیح بدیم تا با دید بازتری وارد این دنیای حقوقی بشید.

مهریه چیه اصلا؟ از همون اول که عقد می کنی، حق تو میشه!

تصور کنید پای سفره عقد نشستید و دارید یه شروع تازه رو تجربه می کنید. تو همین لحظات قشنگ، یه چیزی به اسم مهریه وارد زندگی شما میشه. مهریه، طبق قانون مدنی ما (از ماده ۱۰۷۸ به بعد)، یه مالیه که مرد تو زمان عقد ازدواج (چه دائم و چه موقت) به زنش تعهد می کنه و باید بهش بده. این مهریه میتونه هر چیزی باشه که ارزش مالی داره و قابل تملک هست؛ از سکه و طلا گرفته تا خونه و ماشین و حتی یه سفر زیارتی! خلاصه دستتون بازه هرچی که دوست دارید، به عنوان مهریه تعیین کنید.

شاید براتون سوال پیش بیاد که خب این مهریه کی مال زن میشه؟ به محض اینکه صیغه عقد خونده میشه و شما رسماً زن و شوهر میشید، زن مالک تمام و کمال مهریه ای میشه که تو سند ازدواجش ثبت شده. یعنی همون لحظه زن حق پیدا می کنه که مهریه ش رو از شوهرش بخواد. به این میگن عندالمطالبه. یعنی هر وقت اراده کنه، می تونه درخواست مهریه بده و مرد وظیفه داره که مهریه رو پرداخت کنه. این حق برای زن مثل یه پشتوانه ست که هر وقت لازم شد، می تونه ازش استفاده کنه. البته ناگفته نمونه که مهریه انواع مختلفی داره که هر کدوم قواعد خاص خودشون رو دارن.

انواع مهریه در قانون مدنی

تو قانون، مهریه رو به چند دسته اصلی تقسیم می کنن که خوبه باهاشون آشنا باشید:

• مهرالمسمی: این همون مهریه ایه که تو سند ازدواج، با توافق هر دو طرف (زن و مرد) و به صورت مشخص تعیین میشه. مثلاً می نویسن فلان تعداد سکه بهار آزادی یا فلان مقدار زمین. این رایج ترین نوع مهریه است.
• مهرالمثل: گاهی پیش میاد که تو زمان عقد، مهریه رو مشخص نمی کنن، یا مثلاً به هر دلیلی مهریه باطل میشه. تو این مواقع، اگه زندگی مشترک شروع شده باشه و مشکلاتی پیش بیاد، دادگاه با توجه به عرف و جایگاه اجتماعی و خانوادگی زن و شرایط اون، یه مهریه ای رو براش تعیین می کنه که بهش میگن مهرالمثل. یعنی مهریه ای شبیه به مهریه زن هایی که تو شرایط مشابه هستن.
• مهرالمتعه: این نوع مهریه بیشتر برای ازدواج موقت (صیغه) مطرح میشه. اگه تو عقد موقت مهریه رو مشخص نکنن و مرد زن رو طلاق بده، یا تو عقد دائم مهریه رو مشخص نکرده باشن و مرد قبل از شروع زندگی مشترک (قبل از نزدیکی) زن رو طلاق بده، دادگاه با توجه به وضعیت مالی مرد، یه مبلغی رو به عنوان مهریه تعیین می کنه که بهش مهرالمتعه میگن.

حالا که فهمیدیم مهریه چیه و چه انواعی داره، بریم سراغ اون بخش اصلی که خیلی ها رو درگیر کرده: آیا سقفی برای تعداد مهریه وجود داره یا نه؟

سقف مهریه قابل مطالبه: هرچی توافق کردید، حق شماست!

ببینید رفقا، اینجا یه نکته خیلی مهم وجود داره که باید حسابی حواستون بهش باشه و خیلیا اینو اشتباه می فهمن. قانون ما هیچ محدودیتی تو تعداد یا ارزش مهریه ای که تو سند ازدواج تعیین می کنید، نذاشته! یعنی اگه شما و همسرتون با هم توافق کنید و تو سند ازدواج، مهریه رو ۱۰۰۰ تا سکه، ۲۰۰۰ تا سکه یا حتی ۱۰۰۰۰ تا سکه بنویسید، این مهریه از نظر قانونی صحیحه و زن حق داره تمام و کمال اون تعداد سکه یا ارزش مالی رو مطالبه کنه.

پس تاکید می کنم، از نظر میزان و تعداد مهریه، هیچ سقف قانونی وجود نداره و هرچی که شما و طرف مقابلتون توافق کردید، معتبره و حق زنه. یعنی زن می تونه تمام مهریه رو بخواد.

حالا شاید بپرسید پس این همه حرف و حدیث در مورد سقف مهریه و ۱۱۰ سکه چیه؟ آیا اینا دروغه؟ نه، دروغ نیست! اینجا یه فرق اساسی بین حق مطالبه و امکان اجرای فوری و مجازات زندان وجود داره. زن حق داره کل مهریه ش رو مطالبه کنه، ولی این به این معنی نیست که مرد به خاطر تمام اون مقدار مهریه، زندانی میشه یا باید فوراً همه رو بپردازه. محدودیت ها و رویه ها بیشتر مربوط به فرآیند اجرا و وصول مهریه و مجازات های احتمالی برای مرد هست، نه خود حق مطالبه. پس حواستون باشه که این دو تا موضوع رو با هم قاطی نکنید.

اما سقف مهریه قابل اجرا چقدره؟ همون داستان ۱۱۰ سکه!

خب، رسیدیم به جایی که داستان کمی پیچیده تر میشه و خیلیا رو گیج می کنه. اگرچه گفتیم که هیچ سقفی برای تعداد مهریه وجود نداره و زن می تونه هر مقدار مهریه ای که تو سندش هست رو مطالبه کنه، اما برای اجرای مهریه و امکان زندانی کردن مرد یه سقف تعیین شده که همون ۱۱۰ سکه است.

از کجا اومده این ۱۱۰ سکه؟

این ماجرای ۱۱۰ سکه از ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی میاد. طبق این قانون، اگه مهریه تا ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی (یا معادلش) باشه و مرد توانایی پرداختش رو نداشته باشه و اعسارش (یعنی اینکه واقعاً توانایی مالی نداره و دستش تنگه) ثابت نشه، می تونه به خاطر عدم پرداخت این مقدار مهریه، بازداشت و زندانی بشه. ۱۱۰ سکه اینجا یه جورایی خط قرمز امکان صدور حکم جلب و حبسه.

رویه های قضایی فعلی (آپدیت ۱۴۰۴): سیاست حبس زدایی

اما رویه های دادگاه ها تو سال های اخیر، مخصوصاً تو سال ۱۴۰۴، کمی تغییر کرده. قوه قضائیه، سیاست حبس زدایی رو در پیش گرفته. یعنی چی؟ یعنی سعی می کنن تا جایی که میشه، مردا رو به خاطر مسائل مالی مثل مهریه زندانی نکنن. حالا این به چه معنیه؟

• اگه مرد بتونه به دادگاه ثابت کنه که واقعاً توانایی پرداخت مهریه رو به صورت یکجا نداره و اصطلاحاً دادخواست اعسار بده، حتی برای مهریه های زیر ۱۱۰ سکه هم دیگه به راحتی حکم جلب صادر نمیشه. تو این شرایط، دادگاه مهریه رو بر اساس توان مالی مرد، قسط بندی می کنه و مرد باید اقساط رو طبق حکم دادگاه پرداخت کنه.
• حالا فرض کنید مهریه بیشتر از ۱۱۰ سکه باشه؛ مثلاً ۲۰۰ سکه، ۵۰۰ سکه یا حتی بیشتر. خب تو این حالت تکلیف چیه؟ باید بدونید که این مهریه هم باز هم حق زنه و مرد وظیفه داره تمامش رو بپردازه. اما نکته اینجاست که برای مهریه مازاد بر ۱۱۰ سکه، دیگه امکان صدور حکم جلب و زندان برای مرد وجود نداره. یعنی اگه مرد مهریه بیشتر از ۱۱۰ سکه رو نده، زن نمی تونه به خاطر اون بخش مازاد، درخواست زندانی کردن مرد رو بده.

پس برای مهریه مازاد بر ۱۱۰ سکه، زن باید از راه های دیگه برای وصولش اقدام کنه. مثلاً اگه مرد اموالی داره، میشه اونا رو توقیف کرد (مثل خونه، ماشین، حساب بانکی) یا اگه حقوق بگیره، میشه از حقوقش کسر کرد. یعنی مهریه مازاد بر ۱۱۰ سکه رو باید از طریق توقیف اموال و دارایی های مرد یا کسر از حقوق، پیگیری کرد.

خلاصه کلام اینه که ۱۱۰ سکه یه مرز برای امکان زندان رفتن مرده، نه یه سقف برای میزان مهریه ای که زن حق مطالبه ش رو داره. اینو همیشه یادتون باشه.

مهریه چند مدله؟ هر کدوم ساز خودشو می زنه!

تو سند ازدواج، کنار مقدار مهریه، حتماً دیدید که می نویسن عندالمطالبه یا عندالاستطاعه. این دو تا عبارت، شرایط پرداخت مهریه رو مشخص می کنن و هر کدوم داستان خودشون رو دارن.

مهریه عندالمطالبه

عندالمطالبه یعنی چی؟ این رایج ترین نوع مهریه است. همونطور که از اسمش پیداست، یعنی زن هر وقت که اراده کنه و بخواد، می تونه مهریه خودش رو از مرد بخواد. مهم نیست که الان تو زندگی مشترک هستن یا نه، مشکلی دارن یا ندارن، اصلاً هیچ فرقی نمی کنه. به محض اینکه عقدنامه امضا شد، این مهریه حق زنه و هر لحظه می تونه مطالبه اش کنه.

• حق زن: زن به محض عقد، مالک تمام مهریه میشه و هر وقت دلش خواست، می تونه سراغش رو بگیره.
• تکلیف مرد: مرد هم موظفه که این مهریه رو پرداخت کنه. البته اگه واقعاً توان مالی نداشته باشه که یکجا بده، می تونه از دادگاه درخواست اعسار (ناتوانی از پرداخت) بده و مهریه رو قسطی پرداخت کنه.

پس، تو مهریه عندالمطالبه، اصل بر اینه که مرد هر وقت زن خواست، مهریه رو بده، مگر اینکه خلافش ثابت بشه (یعنی مرد بگه توانایی مالی نداره و دادگاه هم این حرف رو تأیید کنه).

مهریه عندالاستطاعه

عندالاستطاعه یعنی چی؟ این مدل مهریه کمی فرق داره و کمتر رایجه، ولی داره کم کم بیشتر شناخته میشه. تو این حالت، زن فقط وقتی می تونه مهریه ش رو مطالبه و دریافت کنه که مرد توانایی مالی برای پرداخت اون رو داشته باشه. به عبارت دیگه، مطالبه مهریه مشروط به استطاعت و توان مالی مرد شده.

• شرط توانایی مالی: اگه مهریه عندالاستطاعه باشه، زن باید به دادگاه ثابت کنه که مرد توانایی مالی پرداخت مهریه رو داره. این یعنی بار اثبات توانایی مالی مرد، اینجا بر عهده زنه.
• چالش ها و فرآیند اثبات: اثبات اینکه مرد استطاعت مالی داره، خودش یه چالش بزرگ می تونه باشه. زن باید مدارک و شواهدی ارائه بده که نشون بده مرد اموال، درآمد یا دارایی کافی برای پرداخت مهریه رو داره. مثلاً باید لیست اموالش (سند خونه، ماشین، حساب بانکی و…) رو به دادگاه بده.

پس همونطور که می بینید، تفاوت اصلی این دو مدل مهریه، تو اینه که مسئولیت اثبات توان مالی برای پرداخت مهریه با کیه و چقدر میشه سریع مهریه رو طلب کرد. عندالمطالبه به زن قدرت بیشتری برای مطالبه میده، ولی عندالاستطاعه مرد رو در مقابل پرداخت یکجای مهریه تا حدی محافظت می کنه و به توان مالی اش گره می زنه.

چطوری مهریه رو بگیریم؟ از دادگاه تا اجرای ثبت!

حالا فرض کنیم که شما تصمیم گرفتید مهریه تون رو بگیرید. دو تا راه اصلی برای این کار وجود داره: یکی از طریق دادگاه خانواده و یکی هم از طریق اجرای ثبت. هر کدوم از این راه ها، مراحل و شرایط خاص خودشون رو دارن که با هم بررسی می کنیم.

راه اول: مطالبه از طریق دادگاه خانواده

اگه سند ازدواجتون رسمی نیست (که البته تو ایران خیلی کمه) یا اگه می خواید علاوه بر مهریه، درخواست های دیگه ای مثل نفقه یا طلاق هم داشته باشید، معمولاً باید از طریق دادگاه خانواده اقدام کنید. مراحل کلیش هم اینجوریه:

1. طرح دادخواست: اول باید یه دادخواست (درخواست رسمی) به دادگاه خانواده بدید و توش بنویسید که مهریه تون چقدره و می خواید مطالبه ش کنید. این دادخواست رو از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت می کنید.
2. رسیدگی و صدور حکم: بعد از اینکه دادخواست ثبت شد، دادگاه یه جلسه رسیدگی تشکیل میده و حرف های هر دو طرف رو می شنوه. تو این مرحله، قاضی وضعیت مالی مرد رو بررسی می کنه. اگه مرد دادخواست اعسار داده باشه (که پایین تر مفصل تر توضیح میدم)، دادگاه به اون هم رسیدگی می کنه. اگه همه چیز اوکی باشه و مهریه ثابت بشه، دادگاه حکم به پرداخت مهریه میده.
3. اجرا: بعد از صدور حکم، اگه مرد مهریه رو نده، زن می تونه درخواست اجرای حکم رو بده. اگه مرد اموالی داشته باشه، می تونن اون اموال رو توقیف کنن و از طریق فروششون، مهریه رو پرداخت کنن.

نقش کارشناسی هم تو این مراحل خیلی مهمه. مثلاً اگه مهریه چیز دیگه ای به جز سکه باشه یا اگه ارزش اموال مرد باید تعیین بشه، ممکنه کارشناس رسمی دادگستری وارد عمل بشه.

راه دوم: مطالبه از طریق اجرای ثبت

این راه معمولاً برای کسایی که سند ازدواجشون رسمیه، سریع تر و راحت تره. مزیت اصلیش هم اینه که دیگه نیازی به طی کردن مراحل طولانی دادگاه نیست، حداقل تو مرحله اول. مراحلش اینجوریه:

1. صدور اجراییه: زن با سند رسمی ازدواجش میره دفترخونه ای که توش عقد کرده، یا میره اداره اجرای ثبت (که معمولاً تو سازمان ثبت اسناد و املاک کشوره) و درخواست صدور اجراییه مهریه میده.
2. ابلاغ به مرد: اجرای ثبت، یه ابلاغیه برای مرد می فرسته و بهش ۱۰ روز مهلت میده تا مهریه رو پرداخت کنه.
3. شناسایی و توقیف اموال: اگه مرد تو این ۱۰ روز مهریه رو نده، زن می تونه اموال مرد رو به اجرای ثبت معرفی کنه تا اونا رو توقیف کنن. این اموال می تونه خونه، ماشین، حساب بانکی، سهام و هر چیزی که به اسم مرد باشه، باشه.
4. کسر از حقوق: اگه مرد کارمند باشه و حقوق بگیره، زن می تونه درخواست کسر از حقوق مرد رو بده. تو این حالت، معمولاً یک سوم یا یک چهارم حقوق مرد (بسته به اینکه زن و شوهر با هم زندگی می کنن یا نه و تعداد فرزندان) برای پرداخت مهریه کسر میشه و به زن پرداخت میشه.

یه نکته مهم: اموالی که جزء مستثنیات دین هستن، یعنی اونایی که برای زندگی ضروری ان (مثل یه خونه مسکونی که مرد توش زندگی می کنه و وسیله امرار معاشش محسوب میشه)، معمولاً توقیف نمیشن. اینا چیزاییه که دادگاه یا اجرای ثبت بهشون دست نمی زنن تا مرد بتونه حداقل زندگی عادی خودش رو ادامه بده.

اگه مرد نتونست بده؟ دادخواست اعسار و قسط بندی مهریه!

خب، می رسیم به یکی از پرتکرارترین سوالات و چالش ها تو پرونده های مهریه. خیلی از مردا، مخصوصاً تو شرایط اقتصادی الان، واقعاً توانایی پرداخت یکجای مهریه رو ندارن. اینجا پای یه چیزی به اسم دادخواست اعسار وسط میاد.

اعسار یعنی چی؟

اعسار (به زبان ساده یعنی ناتوانی مالی) وقتیه که مرد نمی تونه تمام مهریه رو، چه به صورت کامل و چه اون مقداری که دادگاه تعیین کرده (پیش قسط یا ۱۱۰ سکه اول)، یکجا پرداخت کنه. تو این حالت، مرد حق داره از دادگاه بخواد که مهریه رو براش قسط بندی کنه.

شرایط و مراحل تقدیم دادخواست اعسار

مرد باید به دادگاه ثابت کنه که واقعاً توان مالی نداره. این کار هم مراحل و مدارک خودش رو داره:

1. تقدیم دادخواست: مرد باید یه دادخواست اعسار به دادگاه خانواده بده. معمولاً این دادخواست رو همون اول، وقتی زن درخواست مهریه میده یا حتی بعد از اینکه حکم مهریه صادر شد، میشه ثبت کرد.
2. مدارک لازم: برای اثبات اعسار، مرد باید لیست تمام اموال، دارایی ها، درآمدها، شغل و حتی بدهی ها و خرج و مخارج ضروری زندگیش رو به دادگاه بده. دو تا شاهد هم باید معرفی کنه که این شهود تأیید کنن مرد واقعاً توانایی مالی پرداخت مهریه رو نداره. این شهود معمولاً کسایی هستن که از وضعیت مالی مرد باخبرن، مثلاً همکار، همسایه یا دوست.
3. رسیدگی دادگاه: دادگاه تمام این مدارک و شهادت شهود رو بررسی می کنه. اگه دادگاه قانع بشه که مرد معسر (ناتوان از پرداخت) هست، حکم به قسط بندی مهریه میده.

نحوه تعیین اقساط

حالا اگه دادگاه اعسار مرد رو قبول کرد، چطوری اقساط رو تعیین می کنه؟ اینجا قاضی نقش اصلی رو داره و با دقت به چند عامل مهم توجه می کنه:

• میزان درآمد مرد: چقدر حقوق می گیره؟ شغلش چیه؟
• دارایی های مرد: چه اموال و دارایی هایی (به جز مستثنیات دین) داره؟
• هزینه های ضروری زندگی: خرج و مخارج ضروری خودش و خانواده ش چقدره؟ مثلاً اجاره خونه، خوراک، پوشاک و…

بر اساس این عوامل، دادگاه تعیین می کنه که مرد باید هر قسط، چه تعداد سکه و تو چه فواصل زمانی (مثلاً هر سه ماه یک سکه یا هر شش ماه یک سکه) پرداخت کنه. هدف اینه که هم حق زن پرداخت بشه و هم مرد بتونه با اقساطی که براش تعیین میشه، زندگی عادی ش رو ادامه بده و به زندان نیفته.

عواقب عدم پرداخت اقساط

اگه مردی که مهریه ش قسط بندی شده، اقساط رو پرداخت نکنه، داستان عوض میشه. اگه مرد سه قسط متوالی رو پرداخت نکنه (یعنی پشت سر هم سه تا قسطش عقب بیفته)، زن دوباره می تونه از دادگاه درخواست صدور حکم جلب مرد رو بده و مرد ممکنه به زندان بیفته. پس پرداخت به موقع اقساط، خیلی مهمه.

به خاطر همین شرایط، مشاوره با یه وکیل متخصص مهریه، چه برای زن و چه برای مرد، خیلی می تونه تو این مراحل کمک کننده باشه تا حقوق هر دو طرف به درستی رعایت بشه.

داستان طرح ۱۴ سکه: شایعه یا قانون؟

تو این سال ها، حرف و حدیث های زیادی در مورد یه طرح جدید برای مهریه شنیده میشه که می گن قراره سقف مهریه رو به ۱۴ سکه محدود کنه یا تغییرات اساسی توش بده. اما واقعیت چیه؟

وضعیت فعلی: فقط یه طرح پیشنهادی!

باید خیلی واضح و با صدای بلند بگیم که تا این لحظه (آپدیت ۱۴۰۴)، طرح اصلاح قانون مهریه که سقف ۱۴ سکه رو مطرح می کنه، هنوز به قانون تبدیل نشده و فقط در حد یه طرح پیشنهادی تو مجلس شورای اسلامیه! یعنی چی؟ یعنی هنوز نه تصویب شده و نه به مرحله اجرایی رسیده. پس هر خبری که شنیدید که میگه قانون ۱۴ سکه تصویب شد، فعلاً صحت نداره و فقط یه شایعه ست.

این طرح در حال حاضر تو کمیسیون های مجلس در حال بررسیه و ممکنه تغییر کنه، ممکنه اصلاً تصویب نشه، یا اگه هم تصویب بشه، جزئیاتش با اون چیزی که الان دهن به دهن میشه، فرق داشته باشه. پس فعلاً هیچ جای نگرانی یا خوشحالی برای اجرایی شدن این طرح وجود نداره.

جزئیات طرح پیشنهادی (اگه تصویب بشه): چی می خوان تغییر بدن؟

اگه این طرح بالاخره مسیر خودش رو تا تبدیل شدن به قانون طی کنه، ممکنه شامل جزئیات زیر باشه (باز هم تاکید می کنیم این ها فقط احتمالات و پیشنهادات هستند):

• سقف برای معافیت از مالیات: ممکنه یه سقف، مثلاً همین ۱۴ سکه، برای معافیت مهریه از مالیات (اگه قرار باشه مهریه مالیاتی بشه) تعیین بشه. یعنی اگه مهریه بیشتر از این مقدار باشه، اون بخش مازاد مشمول مالیات بشه.
• تغییر پیش فرض مهریه: یکی از پیشنهادهای جدی اینه که مهریه عندالمطالبه، به صورت پیش فرض، به عندالاستطاعه تبدیل بشه. یعنی اگه تو سند ازدواج به صراحت ذکر نشه که مهریه عندالمطالبه است، به صورت خودکار عندالاستطاعه محسوب بشه. این تغییر، مسئولیت اثبات توان مالی مرد رو به دوش زن میندازه و روی فرآیند وصول مهریه تأثیر زیادی داره.
• شامل ازدواج های قبلی میشه؟: یه سوال مهم اینه که آیا این قانون (اگه تصویب بشه) شامل ازدواج هایی که قبلاً صورت گرفته هم میشه؟ طبق اصول حقوقی، قوانین معمولاً عطف به ماسبق نمیشن. یعنی اگه شما سال ها پیش ازدواج کردید و مهریه تون رو به صورت عندالمطالبه تعیین کردید، بعید به نظر میرسه که قانون جدید بتونه به راحتی اون رو تغییر بده. اما این هم بستگی به متن دقیق قانون تصویب شده داره.

توصیه می کنیم همیشه اخبار رسمی مجلس و مراجع معتبر حقوقی رو پیگیری کنید و به شایعات و حرف های بی اساس توجه نکنید. سرنوشت این طرح هنوز مشخص نیست و ممکنه هر لحظه تغییر کنه.

یه سری نکات مهم دیگه که باید درباره مهریه بدونی!

بحث مهریه فقط به سقف و پرداختش ختم نمیشه. یه سری نکات دیگه هم هست که دونستنشون می تونه حسابی به دردتون بخوره و دیدتون رو بازتر کنه.

اثر تورم و ارزش سکه: کی چی میشه؟

تو کشور ما که تورم و نوسان قیمت سکه داستان خودش رو داره، این موضوع مهریه رو حسابی تحت تاثیر قرار میده:

• مهریه سکه: اگه مهریه شما سکه باشه، تکلیفش مشخصه: قیمت سکه روزی که مهریه رو مطالبه می کنید، ملاکه. یعنی اگه ده سال پیش صد تا سکه مهریه کردید و الان قیمت سکه ده برابر شده، حق شما همون صد تا سکه با قیمت روزه. اینجاست که ارزش مهریه سکه تو زمان تورم، خیلی زیاد میشه.
• مهریه وجه نقد: اگه مهریه به صورت وجه نقد (مثلاً فلان مبلغ پول) تعیین شده باشه، قضیه کمی فرق داره. تو این حالت، طبق تبصره ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی، مهریه بر اساس شاخص قیمت سالانه که بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اعلام می کنه، محاسبه و پرداخت میشه. یعنی تورم و کاهش ارزش پول، تو محاسبه نهایی لحاظ میشه تا ارزش واقعی مهریه حفظ بشه.

مهریه بعد از فوت زن یا مرد: تکلیف چی میشه؟

زندگی پر از اتفاقات غیرقابل پیش بینیه. اگه خدای نکرده یکی از زوجین فوت کنه، تکلیف مهریه به این صورت میشه:

• فوت زن: اگه زن فوت کنه، مهریه ش از بین نمیره. ورثه زن (یعنی پدر و مادر، فرزندان، شوهر و سایر ورثه طبق قانون ارث) می تونن مهریه رو از مرد مطالبه کنن. سهم هر کدوم از ورثه هم بر اساس قانون ارث تعیین میشه.
• فوت مرد: اگه مرد فوت کنه، مهریه زن به صورت یه بدهی از تمام اموال و دارایی های مرد متوفی، قبل از تقسیم ارث، پرداخت میشه. یعنی اول مهریه زن رو میدن، بعد بقیه اموال بین ورثه تقسیم میشه. مهریه زن، مثل هر بدهی دیگه ای، مقدم بر تقسیم ارثه.

تاثیر خیانت زن بر مهریه: آیا مهریه می پره؟

یه سوال پرتکرار دیگه اینه که اگه زن خیانت کنه یا مرتکب کار خلاف شرع و قانون بشه، آیا مهریه ش رو از دست میده؟ پاسخ حقوقی صریح اینه که خیر، خیانت زن به صورت خودکار باعث از بین رفتن حق مهریه نمیشه. مهریه یک حق مالی مستقل زنه که به محض عقد به او تعلق می گیره و ارتباط مستقیمی با تمکین عام (تبعیت از وظایف زناشویی) یا تمکین خاص (رابطه زناشویی) یا حتی وفاداری نداره.

البته در شرایط خاص و نادر، اگه ثابت بشه زن از انجام وظایف زناشویی (تمکین خاص) بدون دلیل موجه خودداری کرده باشه (حتی بدون خیانت)، ممکنه مهریه بهش تعلق نگیره یا در صورت طلاق، فقط نصف مهریه رو دریافت کنه. اما خیانت به تنهایی، دلیلی برای ساقط شدن مهریه نیست و زن همچنان حق مطالبه مهریه رو داره.

مهریه و اموال مرد: چطوری میشه توقیف کرد؟

برای گرفتن مهریه، زن می تونه درخواست توقیف اموال مرد رو بده. این اموال می تونه شامل موارد زیر باشه:

• منزل مسکونی: اگه مرد چندین ملک داشته باشه، می تونن بقیه ش رو توقیف کنن، اما اگه فقط یک خونه مسکونی داشته باشه و توش زندگی می کنه و جزء مستثنیات دین محسوب بشه، توقیف نمیشه.
• خودرو: ماشین مرد قابل توقیفه، مگر اینکه برای امرار معاشش ضروری باشه (مثلاً راننده تاکسی باشه و اون ماشین تنها وسیله درآمدش باشه).
• حساب های بانکی: موجودی حساب های بانکی مرد تا سقف مهریه قابل توقیف هستن.
• سهام و اوراق بهادار: سهامی که مرد تو بورس یا شرکت ها داره، قابل توقیف هستن.
• حقوق و مزایا: همونطور که گفتیم، میشه یک سوم یا یک چهارم حقوق مرد رو کسر کرد.

نقش وکیل مهریه: چرا مهمه؟

با این همه پیچیدگی و ریزه کاری های قانونی، طبیعیه که هر کسی نتونه به تنهایی از پس پرونده مهریه بربیاد. اینجا نقش وکیل متخصص مهریه خیلی پررنگ میشه. یه وکیل باتجربه می تونه:

• شما رو تو تمام مراحل قانونی راهنمایی کنه.
• بهترین راه حل رو برای وضعیت خاص شما پیشنهاد بده.
• مدارک لازم رو جمع آوری و تنظیم کنه.
• تو دادگاه یا اداره ثبت، از حقوق شما دفاع کنه.

چه زن باشید و بخواید مهریه تون رو بگیرید، چه مرد باشید و بخواید اعسار بدید یا اموالتون توقیف شده باشه، مشاوره با یه وکیل متخصص می تونه جلوی اشتباهات بزرگ و ضررهای جبران ناپذیر رو بگیره. چون همونطور که می بینید، داستان مهریه حسابی قلق داره و باید با چشم باز توش قدم گذاشت.

حرف آخر: آگاهی حق شماست، مخصوصا تو مسائل حقوقی!

تو این مقاله با هم یه سفر کوتاه داشتیم تو دنیای مهریه، از اینکه اصلا مهریه چیه و انواعش کدومان، تا داستان پیچیده سقف مهریه و اون ۱۱۰ سکه معروف. دیدیم که قانون، محدودیتی برای تعداد مهریه نذاشته و هرچی که توافق کنید، حق زنه. اما برای اجرا و امکان زندانی کردن مرد، همون ۱۱۰ سکه یه مرزه که البته با رویه های جدید قضایی و سیاست حبس زدایی، داستان کمی تغییر کرده.

همچنین با هم بررسی کردیم که مهریه عندالمطالبه با عندالاستطاعه چه فرقی دارن و چطوری میشه از دو راه دادگاه یا اجرای ثبت، مهریه رو پیگیری کرد. یاد گرفتیم که اگه مرد واقعاً توان پرداخت یکجای مهریه رو نداشته باشه، می تونه درخواست اعسار بده و مهریه قسط بندی میشه. البته حواسمون باشه که اگه سه قسط پشت سر هم عقب بیفته، دوباره داستان حکم جلب به جریان میفته.

و اما اون طرح پر سر و صدای ۱۴ سکه؟ فعلاً که فقط یه طرح پیشنهادی تو مجلسه و هنوز به قانون تبدیل نشده. پس نه خوشحالی زودهنگام داشته باشیم و نه نگران باشیم. باید منتظر بمونیم و ببینیم سرنوشت این طرح چی میشه.

نکات تکمیلی مثل تاثیر تورم، وضعیت مهریه بعد از فوت و نقش وکیل رو هم با هم مرور کردیم. هدف اصلی این بود که شما با دید بازتر و آگاهی بیشتری تو این مسیر قدم بردارید. یادمون باشه، مسائل حقوقی همیشه پیچیدگی های خاص خودشون رو دارن و تصمیمات احساسی و بدون مشورت با متخصص، می تونه مشکلات زیادی رو برامون درست کنه.

پس، قبل از هر تصمیمی، چه برای تعیین مهریه، چه برای مطالبه یا پرداختش، حتماً با یه وکیل متخصص مشورت کنید. اینجوری هم حق خودتون رو بهتر می دونید و هم می تونید از بروز مشکلات بزرگ تر جلوگیری کنید. آگاهی، کلید حل خیلی از معضلات حقوقیه.