خلاصه کتاب طراحی و معماری کامپیوتر ( نویسنده علی طوفان زاده مژدهی، مهسا محمدی )

اگه دنبال یه راه مطمئن و کامل برای فهمیدن دنیای پیچیده طراحی و معماری کامپیوتر هستید، خلاصه کتاب «طراحی و معماری کامپیوتر» نوشته علی طوفان زاده مژدهی و مهسا محمدی همون چیزیه که بهش نیاز دارید. این کتاب، گنجینه ای از اطلاعات مهم و ضروریه که فهمش رو برای دانشجوها و علاقه مندها حسابی راحت کرده.

دنیای کامپیوتر هر روز داره سریع تر از دیروز پیش میره و واسه اینکه بتونیم توی این مسابقه نفس گیر دووم بیاریم، لازمه تا ته و توی سخت افزار رو بشناسیم. درک معماری کامپیوتر مثل یاد گرفتن زبان مادریمونه برای صحبت کردن با کامپیوترها. اگه اینو بلد نباشیم، نمی تونیم کارایی یه سیستم رو ارزیابی کنیم، مشکلاتش رو بفهمیم یا حتی یه نرم افزار بهینه بنویسیم. واسه همینم کتاب «طراحی و معماری کامپیوتر» اثر علی طوفان زاده مژدهی و مهسا محمدی، یه منبع خیلی خوب و کاربردیه که می تونه راهنمای ما توی این مسیر پر پیچ و خم باشه.

همونطور که می دونید، خوندن یه کتاب مرجع جامع و حجیم، مخصوصاً وقتی زمان محدودی داریم، کار هر کسی نیست. فرض کنید برای کنکور ارشد یا یه امتحان مهم دانشگاه باید کلی مطلب رو مرور کنید یا اصلاً دوست دارید فقط خلاصه ای از مهم ترین مفاهیم رو سریع یاد بگیرید. اینجا دقیقاً جاییه که این خلاصه قراره به دادتون برسه. ما اینجا نمی خوایم فقط کتاب رو معرفی کنیم؛ هدفمون اینه که مثل یه راهنمای خوب، دستتون رو بگیریم و توی هر فصل از این کتاب بگردیم، مهم ترین نکات رو براتون گلچین کنیم و با زبانی ساده و خودمونی بهتون بگیم که توی هر قسمت چه خبره. این خلاصه جامع و کاربردی، کمکتون می کنه تا بدون اینکه مجبور باشید کل کتاب رو ورق بزنید، یه دید کامل و عمیق از معماری کامپیوتر به دست بیارید. پس اگه آماده اید، بزنید بریم که یه سفر هیجان انگیز رو شروع کنیم!

آشنایی با کتاب طراحی و معماری کامپیوتر: یه نگاه نزدیک تر

قبل از اینکه شیرجه بزنیم توی جزئیات هر فصل، بهتره یه کم بیشتر با خود کتاب و کسایی که اون رو نوشتن آشنا بشیم. اینطوری قدر و منزلت این منبع رو بهتر درک می کنیم و می فهمیم چرا این کتاب اینقدر توی حوزه خودش مهمه.

نویسندگان و ناشر: ستاره های معماری کامپیوتر

این کتاب ارزشمند کار آقای علی طوفان زاده مژدهی و خانم مهسا محمدی هست. این دو عزیز، با دانش و تجربه ای که توی زمینه کامپیوتر دارن، تونستن یه منبع آموزشی خیلی قوی رو برای دانشجوهای مهندسی کامپیوتر و فناوری اطلاعات فراهم کنن. ناشر این کتاب هم انتشارات سبز رایان گستر هست که نشون میده با یه کار حرفه ای و قابل اعتماد سر و کار داریم.

اینجا دیگه با یه کتاب معمولی طرف نیستیم. این کتاب برای خیلی از دانشجوها، خصوصاً اونایی که خودشون رو برای کنکور کارشناسی ارشد آماده می کنن، مثل یه فانوس راهنما عمل می کنه. نویسنده ها تلاش کردن تا پیچیده ترین مفاهیم رو هم با زبانی که هم دقیق باشه و هم قابل فهم، ارائه بدن.

چرا این ترجمه اینقدر مهمه؟ ریشه ها و اهمیتش

راستش رو بخواین، این کتاب یه ترجمه یا بهتره بگم اقتباسی از یه منبع خیلی معروف جهانیه. کتاب مرجع اصلی Computer Organization and Design نوشته پروفسورهای برجسته، پترسون (Patterson) و هنسی (Hennessy) هست که ویراست پنجمش پایه و اساس این کتاب رو تشکیل داده. اگه توی رشته کامپیوتر باشید، حتماً اسم این دو بزرگوار رو شنیدید؛ کتابشون مثل کتاب مقدس توی این حوزه می مونه!

چرا این ترجمه داخلی اینقدر مهمه؟ یکی از دلایل اصلیش اینه که ما یه ترجمه واحد و جامع توی فارسی نداشتیم که هم کاملاً با سرفصل های دانشگاهی ما منطبق باشه و هم برای آمادگی آزمون ها، مثل کنکور ارشد، مناسب باشه. آقای مژدهی و خانم محمدی اومدن و این شکاف رو پر کردن. اونا با دقت و وسواس زیاد، بهترین واژه ها رو برای ترجمه انتخاب کردن و از ابداع کلمات جدید که ممکنه گیج کننده باشن، پرهیز کردن. این یعنی شما با یه متن روان و قابل فهم طرفید که همونطور که گفته شد، به شدت به سرفصل های تعیین شده دانشگاهی نزدیکه و حسابی به کارتون میاد.

این کتاب به درد کی می خوره؟ مخاطب اصلی شما

خب، سوال مهم اینه که چه کسانی باید این کتاب رو بخونن؟ یا بهتره بگم این خلاصه به درد کیا می خوره؟ لیست مخاطب هاش خیلی پر و پیمونه:

• دانشجوهای مهندسی کامپیوتر و فناوری اطلاعات (کارشناسی و کارشناسی ارشد): اگه دانشجو هستید و دنبال یه منبع خوب برای درس معماری کامپیوتر می گردید یا می خواید برای امتحانات خودتون رو آماده کنید، این کتاب و خلاصه اش حرف نداره.
• داوطلب های کنکور کارشناسی ارشد و دکتری: می دونید که معماری کامپیوتر یکی از درس های کلیدیه. این خلاصه بهتون کمک می کنه تا مفاهیم رو سریع و جامع مرور کنید و برای آزمون آماده بشید.
• برنامه نویس ها و مهندسین نرم افزار: شاید بگید من که برنامه نویسم، چرا باید معماری کامپیوتر بلد باشم؟ اما واقعیت اینه که هرچی عمیق تر سخت افزار رو بشناسید، می تونید کدهای بهینه تر و کارآمدتری بنویسید.
• اساتید و محققان: حتی اگه خودتون متخصص این حوزه اید، این خلاصه می تونه یه مرور سریع و ساختاریافته از محتوای این ترجمه خاص بهتون بده.
• هر کی که کنجکاوه: اگه کلاً به دنیای کامپیوتر و اینکه این ماشین های هوشمند چطور کار می کنن علاقه مندید، این خلاصه یه نقطه شروع عالی براتون محسوب میشه.

پس می بینید که دایره مخاطب هاش خیلی وسیعه و برای هر کسی که به نوعی با کامپیوتر سروکار داره یا علاقه داره که عمیق تر بفهمه، می تونه مفید باشه.

سفری به دل مفاهیم: خلاصه فصل به فصل کتاب معماری کامپیوتر مژدهی و محمدی

رسیدیم به قلب ماجرا! اینجا قراره فصل به فصل بریم جلو و ببینیم توی هر قسمت از این کتاب چه مفاهیم کلیدی و مهمی ارائه شده. آماده اید؟

فصل اول: کامپیوترها چطور کار می کنن؟ (فناوری و تجریدها)

فصل اول مثل یه نقشه راه می مونه که مسیر رو برامون روشن می کنه. اینجا یاد می گیریم که یک کامپیوتر از چی ساخته شده؟ منظورمون از سخت افزار و نرم افزار چیه و این دو تا چطور با هم کار می کنن. مفاهیم اولیه ولی اساسی رو اینجا میذارن توی ذهنمون.

• اجزای اصلی کامپیوتر: از سی پی یو (CPU) بگیر تا حافظه و ورودی/خروجی، همه رو بهمون معرفی می کنه.
• مفهوم تجرید (Abstraction): این کلمه شاید اولش عجیب به نظر بیاد، ولی خیلی ساده است. یعنی ما برای اینکه بتونیم با یه سیستم پیچیده مثل کامپیوتر کار کنیم، لازم نیست تمام جزئیات ریزش رو بدونیم. مثلاً وقتی با ماشین رانندگی می کنیم، لازم نیست بدونیم موتور چطور کار می کنه، فقط کافیه پدال گاز و ترمز رو بشناسیم. کامپیوتر هم لایه های مختلفی داره که هر لایه، جزئیات لایه زیرین رو از ما پنهان می کنه.
• کارایی (Performance): اینجا یاد می گیریم که چطور سرعت و کارایی یه سیستم رو اندازه بگیریم. فقط اینکه یه کامپیوتر سریعه، کافی نیست؛ باید بدونیم چطور اون سرعت رو دقیقاً بسنجیم و چطور میشه بهترش کرد.
• قانون آمداهل (Amdahl’s Law): این یه قانون طلاییه که بهمون میگه اگه یه قسمت از سیستم رو خیلی سریع تر کنیم، کل سیستم چقدر سریع تر میشه. نکته مهمش اینه که بهبود یه قسمت کوچیک، ممکنه تاثیر زیادی روی کل نداشته باشه.
• دستورالعمل ها و نمایش داده ها: اینجا با این بلوک های ساختمانی اولیه آشنا میشیم. اینکه داده ها چطور توی کامپیوتر به شکل بیت، بایت و کلمات نمایش داده میشن و دستورالعمل ها (مثل جمع کردن دو عدد) چطور ساخته میشن.

این فصل یه پایه قوی برای درک مباحث بعدی ایجاد می کنه و واقعاً مهمه که حسابی بهش دقت کنیم.

فصل دوم: زبان کامپیوتر چیه؟ (دستورالعمل ها)

حالا که با اجزای اصلی آشنا شدیم، وقتشه بریم سراغ زبان کامپیوتر. کامپیوترها که فارسی حرف نمی زنن! اونا با یه سری دستورالعمل های خاص کار می کنن. این فصل بهمون میگه که این دستورالعمل ها چی هستن و چطور پردازنده اون ها رو متوجه میشه.

• مجموعه دستورالعمل ها (ISA – Instruction Set Architecture): این در واقع همون لغت نامه یا فرهنگ لغت کامپیوتره! یعنی مجموعه تمام دستوراتی که یه پردازنده خاص می فهمه و می تونه اجراشون کنه.
• ساختار دستورالعمل ها: هر دستورالعمل یه ساختار مشخص داره. مثلاً میگه که چه عملی (کد عملیات یا Opcode) باید انجام بشه و روی چه داده هایی (عملوندها یا Operands).
• انواع دستورالعمل ها: اینجا با انواع مختلفشون آشنا میشیم: دستورات حسابی (مثل جمع و تفریق)، منطقی (مثل AND و OR)، انتقال داده (برای جابجایی اطلاعات) و پرش (برای تغییر مسیر اجرای برنامه).
• RISC در مقابل CISC: این دو تا مثل دوتا مکتب فکری متفاوت توی طراحی پردازنده هستن. RISC (پردازنده های با مجموعه دستورالعمل کاهش یافته) سعی می کنن دستورات رو ساده و تعدادشون رو کم کنن تا سریع تر اجرا بشن. CISC (پردازنده های با مجموعه دستورالعمل پیچیده) دستورات بیشتری دارن که بعضی هاشون خیلی پیچیده و قدرتمندن.
• زبان ماشین و زبان اسمبلی: زبان ماشین همون زبان صفر و یکی کامپیوتره که آدمیزاد خیلی سخت می تونه بخونتش. زبان اسمبلی یه قدم بالاتره و از کلماتی مثل ADD یا MOV استفاده می کنه که خوندنش برای ما کمی راحت تره، ولی بازم خیلی به سخت افزار نزدیکه.
• نحوه اجرای دستورالعمل ها: این بخش توضیح میده که وقتی شما یه برنامه رو اجرا می کنید، پردازنده چطور دونه دونه دستورالعمل هاش رو برمی داره، می فهمه و اجرا می کنه.

فهمیدن این فصل به برنامه نویس ها کمک می کنه تا کدهای بهتری بنویسن و بفهمند که برنامه شون در نهایت چطور توسط سخت افزار تفسیر میشه.

فصل سوم: کامپیوتر چطور حساب و کتاب می کنه؟ (حساب برای کامپیوترها)

ما آدما با اعداد ده دهی (مبنای ۱۰) راحتیم، اما کامپیوترها با اعداد باینری (مبنای ۲) کار می کنن. این فصل دقیقاً همین مبحث رو روشن می کنه و بهمون میگه که چطور کامپیوترها می تونن عملیات حسابی رو انجام بدن.

• نمایش اعداد: اینجا یاد می گیریم که اعداد رو چطور توی سیستم باینری (۰ و ۱) نشون بدیم. همینطور با مفهوم مکمل دو آشنا میشیم که برای نمایش اعداد منفی توی کامپیوتر استفاده میشه.
• عملیات حسابی با اعداد صحیح: کامپیوترها چطور جمع، تفریق، ضرب و تقسیم رو روی اعداد صحیح باینری انجام میدن؟ همه این مکانیزم ها اینجا توضیح داده میشه.
• استاندارد IEEE 754: این یه استاندارد جهانی برای نمایش اعداد اعشاری (ممیز شناور) توی کامپیوتره. دونستن این استاندارد خیلی مهمه چون همه کامپیوترها ازش پیروی می کنن.
• عملیات حسابی با اعداد ممیز شناور: جمع، تفریق، ضرب و تقسیم اعداد اعشاری توی کامپیوترها داستان خودش رو داره و اینجا بهش پرداخته میشه.
• دقت در محاسبات: همیشه همه چی دقیق نیست! توی محاسبات کامپیوتری، مخصوصاً با اعداد اعشاری، ممکنه با مشکلاتی مثل از دست رفتن دقت یا خطاهای گرد کردن (rounding errors) روبرو بشیم که این فصل به اون ها هم اشاره می کنه.

این فصل برای هر کسی که می خواد بدونه کامپیوتر چطور با اعداد کار می کنه و چرا گاهی اوقات نتایج محاسباتش دقیقاً اون چیزی نیست که ما انتظار داریم، ضروریه.

برنامه نویس ها و معماران کامپیوتر به دنبال راه حل هایی هستند که هم حافظه سریع باشد و هم ظرفیت بالایی داشته باشد، در حالی که هزینه نهایی سیستم نیز معقول بماند. این چالش، اساس سلسله مراتب حافظه را شکل می دهد.

فصل چهارم: مغز کامپیوتر: پردازنده چطور فکر می کنه؟

پردازنده یا CPU، همون مغز متفکر کامپیوتره. این فصل ما رو می بره به قلب CPU تا ببینیم چطور دستورالعمل ها رو پردازش می کنه و چطور کارایی خودش رو بالا می بره.

• اجزای CPU: سی پی یو از چند بخش اصلی تشکیل شده: واحد حساب و منطق (ALU) که عملیات حسابی و منطقی رو انجام میده، واحد کنترل که کارهای سی پی یو رو هماهنگ می کنه و ثبات ها (Registers) که حافظه های خیلی سریع و کوچیکی برای ذخیره موقت داده ها هستن.
• پایپ لاین (Pipelining): این یکی از مهم ترین تکنیک ها برای افزایش سرعت پردازنده است. تصور کنید یه خط تولید دارید که هر نفر یه مرحله از کار رو انجام میده. اینطوری چندتا کار می تونه همزمان توی مراحل مختلف خط تولید پیش بره. پایپ لاین هم دقیقاً همین کار رو برای اجرای دستورالعمل ها می کنه. دستورالعمل ها توی چند مرحله (مثل Fetch, Decode, Execute, Memory, Write-back) اجرا میشن و وقتی یه دستورالعمل توی یه مرحله است، دستورالعمل بعدی وارد مرحله قبلی میشه.
• خطرات پایپ لاین (Hazards): این خطرات مثل موانعی هستن که جلوی اجرای روان پایپ لاین رو می گیرن. مثلاً اگه یه دستورالعمل به نتیجه دستورالعمل قبلی نیاز داشته باشه (خطر داده)، یا اگه یه دستور پرش مسیر اجرای برنامه رو عوض کنه (خطر کنترل)، پایپ لاین ممکنه دچار مشکل بشه. البته راهکارهایی هم برای حل این مشکلات وجود داره.
• تکنیک های بهبود کارایی: اینجا با چند تا ترفند دیگه آشنا میشیم که پردازنده رو باهوش تر می کنن. مثل پیش بینی انشعاب (Branch Prediction) که سعی می کنه حدس بزنه مسیر بعدی برنامه چیه تا بتونه دستورات رو زودتر آماده کنه. یا اجرای خارج از ترتیب (Out-of-Order Execution) که به پردازنده اجازه میده اگه یه دستورالعمل منتظره، فعلاً سراغ دستورالعمل بعدی بره.
• پردازش چند هسته ای (Multicore Processors): این روزها بیشتر پردازنده ها چند هسته ای هستن. یعنی چی؟ یعنی چندین مغز متفکر توی یه چیپ دارن که می تونن همزمان کارهای بیشتری رو انجام بدن و سرعت رو حسابی بالا ببرن.

فهمیدن این فصل بهتون یه دید عالی از نحوه کار پردازنده های مدرن میده و کمکتون می کنه تا مفهوم «قدرت پردازشی» رو عمیق تر درک کنید.

فصل پنجم: حافظه: دنیای بزرگ و پرسرعت کامپیوتر

حافظه توی کامپیوتر مثل کتابخونه ایه که اطلاعات رو نگه میداره. اما همه کتابخونه ها که مثل هم نیستن! بعضی ها کوچیک و خیلی سریع ان، بعضی ها بزرگ ولی کندتر. این فصل دقیقاً به همین موضوع می پردازه و نشون میده چطور کامپیوترها از انواع مختلف حافظه استفاده می کنن تا توازن خوبی بین سرعت، ظرفیت و هزینه برقرار کنن.

• سلسله مراتب حافظه (Memory Hierarchy): این مفهوم یعنی اینکه ما توی کامپیوتر انواع مختلفی از حافظه داریم که هر کدوم سرعت، ظرفیت و قیمتشون فرق می کنه. حافظه های سریع تر، کوچیک تر و گرون ترن و حافظه های کندتر، بزرگ تر و ارزون تر. اینا مثل یه پله کان از بالا به پایین چیده شدن: ثبات ها (Registers) در بالا، بعد کش (Cache)، بعد حافظه اصلی (RAM) و بعد دیسک های ذخیره سازی.
• حافظه کش (Cache): کش یه حافظه خیلی سریع و کوچیکه که نزدیک پردازنده است. وظیفه اش اینه که اطلاعاتی که پردازنده احتمالاً به زودی بهشون نیاز داره رو نزدیک خودش نگه داره تا سریع تر بهشون دسترسی پیدا کنه. اینجا با اصول کار کش، انواعش، سیاست های نگاشت (Mapping Policies) و سیاست های جایگزینی (Replacement Policies) آشنا میشیم که بهش میگن چطور اطلاعات رو توی خودش ذخیره و مدیریت کنه.
• حافظه مجازی (Virtual Memory): این یه تکنیک باحاله که به برنامه ها این امکان رو میده که فکر کنن حافظه خیلی بزرگ تری نسبت به حافظه فیزیکی واقعی سیستم دارن. سیستم عامل با کمک سخت افزار، آدرس های مجازی رو به آدرس های فیزیکی واقعی تبدیل می کنه. اینجا مفاهیمی مثل Page Table و TLB (Translation Lookaside Buffer) هم توضیح داده میشه.
• تاثیر سلسله مراتب حافظه بر کارایی: اگه حافظه به خوبی طراحی بشه، می تونه کارایی کل سیستم رو حسابی بالا ببره. چون پردازنده بیشتر وقتش رو به جای انتظار برای اطلاعات، صرف پردازش می کنه.

این فصل یکی از مهم ترین بخش های کتابه چون حافظه نقش خیلی کلیدی توی سرعت و عملکرد هر کامپیوتری داره. اگه یه حافظه خوب نداشته باشیم، حتی قوی ترین پردازنده هم نمی تونه کارایی خودش رو نشون بده.

پیوست: سوالات تستی؛ خودتو بسنج!

خب، بعد از اینکه همه فصل ها رو خوندیم و حسابی مطلب یاد گرفتیم، چطور بفهمیم چقدر این مطالب توی ذهنمون نشسته؟ پیوست کتاب دقیقاً برای همینه! این بخش شامل کلی سوال تستی همراه با پاسخ نامه است که بهتون کمک می کنه تا دانشتون رو محک بزنید و ببینید کدوم قسمت ها رو باید بیشتر مطالعه کنید. این بخش به خصوص برای داوطلب های کنکور ارشد، مثل یه گنج می مونه، چون می تونن خودشون رو برای سوالات واقعی آزمون آماده کنن و با سبک سوالات آشنا بشن. پس حواستون باشه که این بخش رو دست کم نگیرید!

این کتاب چرا یه سر و گردن از بقیه بالاتره؟ نقاط قوت و تمایز

شاید فکر کنید خب، کتاب معماری کامپیوتر که زیاده، این یکی چه فرقی با بقیه داره؟ بریم سراغ چند تا دلیل که نشون میده این کتاب واقعاً یه چیز دیگه است:

• ریشه ای و معتبر: مهم ترین نکته اینه که این کتاب از یکی از معتبرترین منابع جهانی، یعنی اثر پرفسور پترسون و هنسی، برگرفته شده. این یعنی شما با مطالبی سروکار دارید که از نظر علمی کاملاً تایید شده و به روزه.
• اولین ترجمه جامع فارسی: این کتاب رو میشه گفت اولین ترجمه جامع فارسی دونست که با این دقت و وسواس به سرفصل های دانشگاهی و نیاز دانشجوها پرداخته. قبل از این، شاید ترجمه های پراکنده یا ناقصی بوده، اما این یکی یه چیز دیگه است.
• همراه کنکور ارشد: اگه قصد دارید کنکور کارشناسی ارشد بدید، این کتاب یه منبع بی نظیره. مطالبش کاملاً با سرفصل های کنکور هماهنگه و پیوست سوالات تستی هم که دیگه حرفی برای گفتن باقی نمیذاره.
• ساده سازی مفاهیم پیچیده: معماری کامپیوتر پر از مفاهیم خشکه و ممکنه اولش سخت به نظر بیاد. اما نویسنده ها تلاش کردن تا این مفاهیم رو با زبانی روان و قابل فهم ترجمه و ارائه کنن که برای دانشجوها خیلی راحت تر باشه.

پس می بینید که این کتاب فقط یه ترجمه نیست، بلکه یه اثر با ارزش و کاملاً کاربردیه که می تونه حسابی به کار دانشجوها و علاقه مندان به این حوزه بیاد.

حرف آخر: چرا معماری کامپیوتر رو باید یاد بگیریم؟

رسیدیم به انتهای سفرمون! اگه تا اینجا اومدید، پس حتماً کنجکاوی و علاقه زیادی به دنیای پیچیده و در عین حال شگفت انگیز کامپیوتر دارید. درک معماری کامپیوتر، مثل یاد گرفتن زبان پشت پرده جادوی تکنولوژی می مونه. شما با دونستن این مفاهیم، دیگه فقط یه کاربر ساده نیستید؛ شما می تونید ببینید که چطور یه نرم افزار ساده که می نویسید، توی عمق سخت افزار کامپیوتر به میلیاردها عملیات پیچیده تبدیل میشه.

کتاب «طراحی و معماری کامپیوتر» نوشته ارزشمند علی طوفان زاده مژدهی و مهسا محمدی، دقیقاً برای همین هدف نوشته شده. اون ها تونستن یه منبع جهانی رو با زبانی شیوا و کاملاً بومی به دست ما برسونن. خلاصه ای که اینجا ارائه دادیم، یه راهنمای سریع و کاربردیه که بهتون کمک می کنه توی کمترین زمان ممکن، بیشترین اطلاعات رو از این کتاب بیرون بکشید و آمادگی لازم برای امتحانات، کنکور یا حتی درک عمیق تر مفاهیم رو به دست بیارید. این خلاصه، نه تنها یه ابزار برای مرور سریعه، بلکه می تونه یه جرقه برای علاقه مند شدن بیشتر به این حوزه باشه.

پس اگه توی رشته کامپیوتر هستید یا اصلاً دوست دارید بفهمید که کامپیوتر محبوبتون چطور کار می کنه، خوندن این کتاب و استفاده از این خلاصه رو از دست ندید. به قول معروف، دونستن هیچ وقت ضرر نداره! حالا دیگه نوبت شماست که این دانش رو به کار بگیرید و توی دنیای کامپیوتر بدرخشید.