راهکارهای تقویت سواد «خشت» برای کودکان و نوجوانان

در چهارمین نشست مجمع تحلیل گران «ساترا» مطرح شد؛

به گزارش خبرگزاری سیپکس چهارمین مجمع تحلیل گران «ساترا» در سال جاری در کارستان بهارستان به میزبانی مرکز امید (حوزه هنری کودک و نوجوان)  برگزار شد. در این نشست دکتر مجید شاه حسینی مهدی فرجی و دکتر محمد صادق افراسیابی با رأی اعضای مجمع به عنوان هیئت رئیسه دوره ای مجمع تحلیل گران ساترا انتخاب شدند.

ترسیم افق روشن برای نمایش خانگی

محمدصاق افراسیابی معاون کاربران و تنظیم گری اجتماعی ساترا و دبیر مجمع تحلیل گران ساترا در چهاردهمین نشست این مجمع که به میزبانی مرکز امید (حوزه هنری کودک و نوجوان) برگزار شد با بیان این نکته که یکی از کار های اصلی این مجمع اعلام عمومی بیانیه ای در حوزۀ رسانه های صوت و تصویر فراگیر و شبکه نمایش خانگی است گفت: «معتقدم که با حکمرانی مدبرانه و همراهی و همدلی سازمان های موثر در حکمرانی فرهنگی سکو های رسانه ای و تولیدکنندگان محتوا می توان در حوزه نمایش خانگی افق روشنی را ترسیم کرد.»

وی با اشاره به این موضوع که بعد از صدور بیانیه مجمع تحلیل گران شاهد برگزاری نشست های علمی مرتبط در این زمینه در سطح دانشگاه های تهران خواهیم بود گفت: «مجمع تحلیل گران در حقیقت یک شبکه اجتماعی نخبگانی است که مورد استقبال سازمان ها و دست اندرکاران حوزه فرهنگ و رسانه قرار گرفته است و با تقسیم کاری که میان اعضای این مجمع شده است شاهد اقدامات متعددی بعد از صدور بیانیه مجمع در خصوص وضعیت سریال ها و برنامه های شبکه نمایش خانگی با هدف تبیین محتوای بیانیه خواهیم بود»

گامی در جهت تحلیل محتوا های سریال ها و برنامه های نمایش خانگی

افراسیابی اهداف عملیاتی مجمع را شامل دو هدف کلی بر شمرد که هر یک از این اهداف شامل هدف های جزیی تر هستند و گفت: «تقویت و تحلیل محتوا های سریال ها و برنامه های نمایش خانگی از طریق بهره مندی مناسب از ظرفیت های سامانه ها تحلیل محتوا شناسایی و پرورش ظرفیت های انسانی تحلیل و نظم برنامه ریزی برای تقویت شبکه ی نخبگانی سامانه های تحلیل بهره ‍برداری از ظرفیت صدا و سیما در حوزه ی تحلیل نقد و بررسی ارتقای سواد رسانه ای و متولیان کاربران سکو های نمایش صوت و تصویر فراگیری آگاهی بخشی مخاطبان صوت و تصویر فراگیر با هدف تحلیل هر مخاطب به تحلیل گر محتوا و حمایت از برگزاری نشست ها همایش ها جشنواره ها و بقیه رویداد ها ذیل یکی از اهداف عملیاتی مجمع یعنی تاثیرگذاری بر جریان نقد و تحلیل است.»

عضو مجمع تحلیل گران ساترا اثرگذاری بر جریان تولید توزیع و مصرف را دیگر هدف عملیاتی مجمع عنوان کرد و گفت: حمایت از حقوق معنوی مخاطب تقویت ادبیات نقد ارزیابی و تحلیل ایجاد و توسعه شبکه مردمی و نخبگانی تنظیم گری تحلیل جریان ممیزی و ارائه پیشنهادات و ارتقای نظام و شاخص های ممیزی با الویت رعایت حقوق مخاطبان و همچنین ترویج معرفی سامانه های تحلیلگر حقوق مخاطب در سکو های رسانه ملی و سایر رسانه ها به منظور آگاهی بخشی و توانمندی کاربران نیز از دیگر شاخصه های بخش دوم اهداف عملیاتی این حوزه است.»

حرکت آثار به سمت و سوی فرهنگی شدن

مهدی فرجی تهیه کننده بازیگر مشاور سینما و تلویزیون رییس هیئت مدیره کانون تهیه کنندگان رسانه های دیداری ایران و دیگر عضو این مجمع در این نشست با بیان این نکته که بخش مهمی از زندگی مردم که از پخش رسانه ها و نمایش خانگی صورت می گیرد گفت: «رسانه در سبک زندگی مردم اثر مستقیم می گذارد و علایق و رفتار های بازیگران تأثیر مستقیمی بر زندگی مردم دارد و در واقع به نوعی تعلیم و تربیت کشور به این سمت وسو هدایت می شود.»

وی در ادامه با اشاره به این نکته که با نقد ها و تحلیل های مختلف می توان در این مسیر اثرگذاری های مثبتی داشت و با تکیه بر آرمان های اسلامی سبک زندگی اسلامی و اولویت های نظام گذرگاه های جدیدی در این مسیر گشود افزود: «طبیعتاً هر چقدر فیلم ها و سریال های تولید شده به سمت و سوی فرهنگی شدن حرکت کنند و به زندگی مردم نزدیک تر شوند اوضاع بهتر خواهد شد و اثرات آن را هم در زندگی مردم خواهیم دید.»

باید بتوانیم چهره های شاخصی از فرهنگ ایرانی را به نمایش بگذاریم

لیلا وصالی مدیرمسئول رسانه تحلیلی دانشگاه علامه طباطبائی (عطنا) مدیر عامل انجمن سواد رسانه ای ایران و دیگر عضو این مجمع نیز در این نشست با اشاره به این مفهوم که امروز مبحث ذائقه مخاطب در حال حرکت کردن به سمت و سویی خاص است گفت: «اگر این فضا ها پاکسازی شود باز هم ممکن است علاقۀ مخاطب به سمت ارزش گریزی سوق داده شود.»

وی زمینه سازی برای ایجاد تولیداتی بر مبنای فرهنگ ایرانی را از مهم ترین مباحث مطروحه در این زمینه برشمرده و با تأکید بر این مفهوم که امروز بحث مهم در این روند این است که بتوانیم چهره های شاخصی از فرهنگ ایرانی را در تولیدات نمایشی به نمایش بگذاریم افزود: «ما باید در حوزۀ خلق کاراکتر از فضای رسانه هایی که کودکان و نوجوانان به آن علاقه مند هستند گام برداریم چرا که کودکان و نوجوانان کاراکتر مورد علاقۀ خویش یایک شخصیت را به عنوان آواتار انتخاب می کنند.»

وصالی با اذعان به این امر که ما معتقد است که باید کاراکتر هایی از شخصیت های ایرانی در طراحی ها مد نظر طراحان باشد که کودک و نوجوان برای انتخاب الگوی درست از میان آنها به انتخاب بپردازند ادامه داد: «به عنوان مثال خانم «پروین اعتصامی» و «حافظ» از جملۀ شخصیت های الگو هستند و باید پذیرفت که تنوع های زیادی در میان شخصیت های تاریخی وجود دارد که می تواند ذائقه های مختلف را کاملاً پوشش بدهد.»

«خشت»؛ خواندن شنیدن و تماشا؛ از مهارت های مهم اما منفعل هستند

مجید مجیدی مدیر اندیشکدۀ امید (حوزه هنری کودک و نوجوان) و یکی دیگر از اعضای این مجمع نیز در این نشست ضمن ابراز خرسندی از میزبانی این نشست با تأکید بر این امر که مجموعه امید بستری برای فعالان کودک و نوجوان فراهم است کرده که اگر ایده و طرحی دارند در این بستر به سر انجام برسانند و این مرکز به عنوان شتاب دهنده در موضوعات هنری مرتبط با کودک و نوجوان در حال فعالیت است گفت: «ما در مجموعۀ امید (حوزۀ هنری کودک و نوجوان) در دو سال اخیر پژوهش هایی را در حوزۀ سواد تماشا داشته ایم و با برخی از متخصص ارزیابی زمینه تأثیرگذاری بر مخاطب به نتیجه رسیده ایم.»

مجیدی در ادامه با اشاره به این امر که این مرکز توانسته است فعالیت هایی را تحت عنوان «سواد خشت» انجام دهد که منجر به مصرف آگاهانه و فعالانه کالای فرهنگی خواندنی شنیدنی و تماشایی شده افزود: «خشت» که برگرفته از کلید واژه های خواندن شنیدن و تماشا یکی از مهم ترین برون داد های ذهنی و شناختی ماست و این سه مهارت در وهله اول منفعلانه به خواندن شنیدن و تماشای محصول می پردازد.»

می خواهیم در سواد «خشت» مخاطب را به تأمل و تفکر وا داریم

مدیر اندیشکده امید با تأکید بر این مفهوم که این مرکز در سواد رسانه دنبال این موضوع است که مخاطب محصول فرهنگی یا به عبارتی مصرف کننده محصول می بایست مصرف آگاهانه و فعالانه داشته باشد ادامه داد: «ما در حین برنامه ها و گفتگو هایی که به طور مستقیم با مخاطب کودک و نوجوان داریم به این موضوع رسیده ایم که مخاطب اصلی ما در یک محیط مبتنی بر مصرف پیرامون موسیقی فیلم انیمیشن کتاب بازی و سایر محصولات فرهنگی زیست می کند و میزان مصرف او در این دوره فراوانی بالایی دارد در نتیجه زیست او در این مسیر هویت فردی فرهنگی و اجتماعی او را می سازد.»

وی خواندن شنیدن و تماشا (خشت) را از مهم ترین مهارت هایی برشمرده که بچه ها به طور مستمر از طریق آن کالای فرهنگی را مصرف می کنند اضافه کرد: «ما می خواهیم در سواد «خشت» مخاطب را به تأمل و تفکر وا داریم تا قدری نسبت به آن چیزی که می بیند و مهارت هایی که کسب می کند و مواجهه با مسائل پیرامونی آن کمی تأمل نموده و از آن چه یاد گرفته لذت ببرد.»

به دنبال دریافت بازخورد های لازم از مخاطبان «باغ کیانوش» هستیم

مجیدی در بخشی دیگر از سخنان خود با بیان این نکته که تولید محصولات فرهنگی بر شکل گیری ذائقه مخاطب کودک و نوجوان تأثیر قابل توجهی دارد در همین راستا فیلم «باغ کیانوش» را از جملۀ گام های مهم حوزه هنری برای تأثیرگذاری بر روی مخاطب کودک و نوجوان برشمرده و بر همین اساس اظهار داشت: «فیلم سینمایی «باغ کیانوش» که از یک رمان ادبی اقتباس و برگرفته شده است به زودی روی پرده سینما خواهد رفت با همکاری باشگاه فیلم سوره و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به سرانجام رسیده است و ما در نظر داریم که از مخاطبان این فیلم نیز بتوانیم بازخورد های لازم را در قالب سواد تماشا دریافت کنیم.»

مدیر اندیشکدۀ امید با اشاره به این نکته که در حال حاضر گزارشی در خصوص «سواد تماشا» پیرامون انیمیشن بچه زرنگ در این مرکز وجود دارد تصریح کرد: «پس از تماشای محصولات بصری تولید شده در حوزۀ کودک و نوجوان آزمونی از آنها به عمل می آید که آزمون طراحی شده مبتنی بر ۴ مؤلفه ی شناختی است که عبارتند از «بررسی و ارزیابی» «استدلال» «استنباط» و «اطلاعات صریح».

وی در پایان در رابطه با جامعۀ آماری سواد تماشا انیمیشن بچه زرنگ نیز گفت: «پژوهش ما در این عرصه در محدودۀ سنی کودکان ۹ سال تا ۱۲ سال صورت گرفته است؛ تعداد ۱۴۰۰ نفر در این آزمون شرکت کردند که ۶۳ درصد دخترو ۳۷ درصد پسر بوده اند.»