طرح بنزین به هر نفر، زمینه ساز حل ناترازی و ایجاد اقتصاد بهینه سازی

به گزارش سیپکس ایران تا همین چند سال پیش یکی از صادرکنندگان عمده بنزین بود و در سال ۱۳۹۹ موفق شد با صادرات این محصول حدود سه میلیارد دلار ارزآوری برای کشور به ارمغان بیاورد. با توجه به منابع غنی نفتی که در اختیار داریم ایران همیشه ظرفیت تولید بالای انرژی را داشته است. پس از راه اندازی پالایشگاه ستاره خلیج فارس تولید بنزین در کشور به شکل چشمگیری افزایش یافت و ایران را در جمع بزرگترین تولیدکنندگان بنزین قرار داد.

با این حال افزایش بی رویه مصرف داخلی و مدیریت نادرست منابع ایران را از یک صادرکننده به واردکننده بنزین تبدیل کرده است. در حال حاضر طبق قانون بودجه سال جاری کشور مجبور است حدود سه میلیارد دلار برای واردات بنزین هزینه کند. این تغییر وضعیت زنگ خطری برای اقتصاد انرژی کشور به شمار می رود و نشان دهنده نیاز فوری به بازنگری در سیاست های مصرف و توزیع سوخت است.

در آخرین اظهار نظرها شهرام دبیری معاون پارلمانی رئیس جمهور روز چهارشنبه در حاشیه حیاط دولت گفت: مهم ترین موضوع برای ما هدفمند کردن یارانه ها است برای مثال در بحث انرژی کارت سوخت را به خودرو می دهند و کسی ممکن است ۵ -۶ خودرو داشته باشد این عادلانه نیست و باید اصلاح شود. وی افزود: اگر قرار است کارت سوخت داده شود به همه مردم داده شود و به نام شخص باشد نه به نام خودرو.

پیش تر هم مسعود پزشکیان رئیس جمهور در اظهاراتی پرداخت یکسان یارانه انرژی را ناعادلانه دانسته بود.

بیشتر بخوانید؛ پزشکیان: یارانه بنزین باید به همه مردم تعلق بگیرد

رئیس جمهور در گفتگوی تلوزیونی اخیر خود نیز تاکید کرد که در حل مشکل بنزین معیشت مردم باید مد نظر باشد.

دغدغه دولت و مجلس درباره حال ناترازی بنزین  عدم ضربه به معیشت مردم است این مهم نیاز به هماهنگی و آمادگی جامعه دارد. رئیس جمهور هم طی مدت مسئولیت خود همواره بر لزوم گفتگو در سطوح مختلف کشور درباره مسئله بنزین تاکید کرده بودند تا در وفاق و هماهنگی ملی و با مشارکت مردم هر تصمیمی گرفته شود.

به همین منظور با سجاد اعیانی کارشناس انرژی به گفتگو پرداختیم تا نظرات او را در مورد چالش ها و راهکارهای مدیریت مصرف بنزین و جلوگیری از افزایش واردات جویا شویم.

لزوم برقراری عدالت در توزیع یارانه های بنزین

سجاد اعیانی با اشاره به لزوم برقراری عدالت در توزیع یارانه های بنزین خاطرنشان می کند: طرح «بنزین به نفر» می تواند به عنوان یک گام مهم در جهت توزیع عادلانه تر یارانه های سوخت و اصلاح مصرف انرژی در کشور مطرح شود. یکی از مشکلات بزرگ در ساختار فعلی این است که سهمیه بندی بنزین بر اساس مالکیت خودرو انجام می شود. این وضعیت موجب شده تا افرادی که خودرو ندارند به رغم مشارکت در اقتصاد و جامعه از یارانه دولتی در زمینه سوخت بی بهره بمانند. این نابرابری در دسترسی به یارانه بنزین به ویژه در شرایط اقتصادی فعلی شکاف های اجتماعی ایجاد کرده و نارضایتی هایی را به دنبال داشته است.

جزئیاتی از پیشنهاد طرح بنزین به نفر

این کارشناس انرژی تاکید می کند: با اجرای طرح «بنزین به نفر» این وضعیت می تواند به طور قابل توجهی تغییر کند. بر اساس این طرح به هر فرد در کشور روزانه یک لیتر بنزین اختصاص خواهد یافت. با توجه به تولید روزانه ۱۱۵ میلیون لیتر بنزین در کشور و جمعیت حدود ۸۵ میلیون نفری پس از اختصاص ۳۰ میلیون لیتر برای مصارف عمومی مانند حمل ونقل عمومی و خدمات دولتی به ازای هر نفر یک لیتر بنزین در روز توزیع خواهد شد. این رویکرد جدید نه تنها عدالت در توزیع یارانه سوخت را بهبود می بخشد بلکه این امکان را فراهم می کند که همه افراد جامعه چه صاحب خودرو باشند و چه نباشند از این یارانه بهره مند شوند و به طور مستقیم در مدیریت مصرف سوخت نقش داشته باشند.

شیوه فعلی توزیع منجر به مصرف بی رویه می شود

وی ادامه می دهد: یکی از مشکلات عمده در ساختار فعلی مصرف سوخت بی رویه بودن مصرف است که هم به محیط زیست آسیب می رساند و هم فشار قابل توجهی به اقتصاد کشور وارد می کند. در این شرایط طرح «بنزین به نفر» می تواند تغییرات مثبتی به وجود آورد. وقتی همه افراد سهمیه سوخت خود را دریافت کنند می توانند با مدیریت صحیح مصرف از مازاد سهمیه خود بهره مند شوند. این بدین معناست که افرادی که کمتر از سهمیه خود مصرف می کنند می توانند مازاد بنزین خود را به فروش برسانند یا ذخیره کنند. این اقدام نه تنها انگیزه ای برای کاهش مصرف بی رویه بنزین ایجاد می کند بلکه افراد را تشویق می کند تا به روش های حمل ونقل جایگزین مانند وسایل نقلیه عمومی دوچرخه سواری و استفاده از سوخت های جایگزین مانند سی ان جی روی آورند.

باید وابستگی به بنزین کاهش یابد

سجاد اعیانی خاطرنشان می کند: ایران دارای یکی از بزرگ ترین منابع گاز طبیعی جهان است و توسعه زیرساخت های لازم برای استفاده بیشتر از منابع گازی مانند سی ان جی می تواند به کاهش وابستگی به بنزین کمک کرده و از واردات آن جلوگیری کند. در سال های گذشته ایران به عنوان صادرکننده بنزین شناخته می شد اما به دلیل افزایش مصرف داخلی و کاهش ظرفیت تولید کشور به واردکننده بنزین تبدیل شده است. این وضعیت لزوم مدیریت بهتر منابع سوختی و کنترل مصرف را بیش از پیش آشکار می کند. طرح «بنزین به نفر» می تواند در این زمینه نقشی کلیدی ایفا کند.

وی ادامه می دهد: همچنین این طرح می تواند به کاهش هزینه های دولت در تأمین یارانه های بنزین منجر شود و از منابع ارزی کشور برای واردات بنزین کاسته و آن را به سمت توسعه زیرساخت های انرژی پاک و پایدار هدایت کند. با استفاده از سوخت های جایگزین مانند سی ان جی و گسترش حمل ونقل عمومی می توان به تدریج مصرف بنزین را کنترل کرده و به سوی بهره وری بیشتر انرژی حرکت کرد.

طرح  بنزین به نفر نیازمند زیرساخت های پیشرفته و فناوری های نوین است

این کارشناس انرژی تاکید می کند: بنابراین اجرای موفقیت آمیز این طرح نیازمند زیرساخت های پیشرفته و فناوری های نوین برای جلوگیری از سوءاستفاده و قاچاق سوخت است. این سامانه ممکن است در ابتدا با مقاومت هایی روبه رو شود اما در نهایت فواید آن برای عموم آشکار خواهد شد. «بنزین به نفر» اثرات مثبتی بر مدیریت انرژی کشور خواهد داشت و به عدالت اجتماعی و کاهش نابرابری ها کمک خواهد کرد.

وی ادامه می دهد: این طرح با تأکید بر کاهش مصرف بی رویه افزایش بهره وری در مصرف سوخت و ترویج استفاده از سوخت های پاک گامی به سوی آینده ای پایدارتر برای کشور است و می تواند به توسعه اقتصادی و بهبود وضعیت محیط زیست نیز کمک کند.

سجاد اعیانی در پایان تاکید کرد: طرح «بنزین به نفر» در کنار تخصیص CNG به صنعت حمل ونقل با هدف توزیع عادلانه یارانه های سوخت کاهش مصرف غیربهینه شخصی افراد و تشویق به صرفه جویی در مصرف بنزین در ازای منافع اقتصادی یکی از بهترین طرح ها در زمینه شکل گیری اقتصاد بهینه سازی است. در این طرح هر ایرانی روزانه یک لیتر بنزین دریافت می کند و این سهمیه به افراد این امکان را می دهد که در صورت نیاز بیشتر بنزین اضافی را از سامانه خریداری کنند. همچنین افراد می توانند با صرفه جویی بنزین مازاد خود را ذخیره کرده و آن را از طریق سامانه به فروش برسانند.

پایان خبر سیپکس