غذاهای سنتی روستای شواز

روستای شواز نگینی پنهان در دل کویر یزد با قدمتی دیرینه و جاذبه های تاریخی و طبیعی فراوان همواره مقصدی جذاب برای گردشگران بوده است. اما سفر به این روستای تاریخی تنها بازدید از قلعه و سنگ نگاره ها نیست؛ بلکه تجربه ای است از فرهنگ غنی آداب و رسوم اصیل و طعم بی نظیر غذاهای سنتی که نسل به نسل در این منطقه حفظ شده اند. غذاهای شواز بخشی جدایی ناپذیر از هویت این روستا هستند و هر کدام داستانی از زندگی کشاورزی و سنت های مردم این سرزمین را روایت می کنند. در این مقاله قصد داریم شما را با این میراث ارزشمند آشنا کرده و سفری خوشمزه به دنیای طعم های اصیل شواز داشته باشیم. پس اگر به دنبال تجربه ای متفاوت و فراموش نشدنی هستید با ما همراه شوید تا با هم طعم واقعی شواز را بچشیم و از عطر دل انگیز غذاهای محلی آن لذت ببریم. این مقاله راهنمای جامعی خواهد بود برای شناخت و تجربه غذاهای سنتی شواز از مواد اولیه و روش های پخت تا بهترین مکان ها برای امتحان کردن این خوراکی های لذیذ.

موقعیت جغرافیایی روستای شواز

روستای شواز در استان یزد در فاصله 68 کیلومتری شهر تفت و 95 کیلومتری شهر یزد واقع شده است. این روستا در منطقه کوهستانی پشتکوه قرار دارد و به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی خود از آب و هوای نسبتاً معتدلی برخوردار است. شواز در میان دره ای سرسبز و خوش آب و هوا واقع شده و اطراف آن را کوه های بلند احاطه کرده اند. این موقعیت جغرافیایی علاوه بر ایجاد مناظر طبیعی زیبا باعث شده تا روستا از گزند بادهای شدید و طوفان های شن در امان باشد. دسترسی به شواز از طریق جاده آسفالته امکان پذیر است و گردشگران به راحتی می توانند از یزد یا تفت به این روستا سفر کنند. نزدیکی شواز به شهرهای تاریخی یزد و تفت این روستا را به مکانی مناسب برای اقامت و بازدید از جاذبه های گردشگری اطراف تبدیل کرده است.

تاریخچه روستای شواز

تاریخچه روستای شواز به دوران قبل از اسلام باز می گردد. وجود سنگ نگاره ها و آثار باستانی در این منطقه نشان از سکونت انسان ها در این سرزمین از هزاران سال پیش دارد. برخی از باستان شناسان قدمت این روستا را به حدود 12 هزار سال پیش تخمین می زنند. نام شواز برگرفته از عبارت ‘شاه باد’ است زیرا در این منطقه بادهای شدیدی در شب می وزد. در طول تاریخ شواز به دلیل موقعیت استراتژیک خود همواره مورد توجه حکومت ها و پادشاهان مختلف بوده است. قلعه شواز که یکی از مهم ترین آثار تاریخی این روستا است در دوران ساسانیان ساخته شده و در طول قرون متمادی به عنوان دژی مستحکم برای دفاع از منطقه مورد استفاده قرار می گرفته است. شواز در طول تاریخ فراز و نشیب های بسیاری را پشت سر گذاشته اما همواره هویت و فرهنگ اصیل خود را حفظ کرده است.

دیدنی های روستای شواز

روستای شواز با داشتن جاذبه های تاریخی و طبیعی فراوان مقصدی جذاب برای گردشگران است. در این روستا می توان از آثار باستانی و تاریخی متعددی مانند قلعه شواز قبرستان تاریخی و سنگ نگاره ها دیدن کرد. همچنین طبیعت بکر و زیبای شواز با آبشار چشمه ها و کوه های سر به فلک کشیده هر ساله گردشگران بسیاری را به سوی خود جذب می کند.

قلعه شواز

قلعه شواز مهم ترین اثر تاریخی روستای شواز بر فراز صخره ای بلند و مشرف به روستا قرار دارد. این قلعه با مساحتی بالغ بر 5000 متر مربع یکی از بزرگ ترین و مستحکم ترین قلعه های کوهستانی ایران است. قلعه شواز در دوران ساسانیان ساخته شده و در طول تاریخ بارها مورد بازسازی و مرمت قرار گرفته است. دیوارهای بلند برج های دیده بانی و دروازه های مستحکم از ویژگی های بارز این قلعه هستند. بازدید از قلعه شواز فرصتی است برای آشنایی با معماری نظامی دوران باستان و تماشای مناظر زیبای اطراف.

آبشار شواز

آبشار شواز یکی از جاذبه های طبیعی زیبای این روستا در نزدیکی قلعه شواز واقع شده است. این آبشار فصلی در فصل بهار و پس از بارندگی های فراوان جاری می شود و منظره ای تماشایی را به وجود می آورد. اطراف آبشار شواز پوشیده از درختان و گیاهان سرسبز است و مکانی مناسب برای استراحت و تفریح گردشگران به شمار می رود. برای رسیدن به آبشار شواز باید از مسیری پیاده روی در دل طبیعت عبور کرد.

قبرستان شواز

قبرستان تاریخی شواز یکی از قدیمی ترین قبرستان های ایران در نزدیکی روستای شواز واقع شده است. در این قبرستان سنگ قبرهای قدیمی با خطوط و نقوش مختلف دیده می شود. برخی از این سنگ قبرها مربوط به قرون اولیه اسلامی هستند. قبرستان شواز گنجینه ای از اطلاعات تاریخی و فرهنگی است و بازدید از آن فرصتی است برای آشنایی با آداب و رسوم تدفین در دوران گذشته.

سنگ نگاره های شواز

سنگ نگاره های شواز مجموعه ای از نقوش حکاکی شده بر روی سنگ ها در اطراف روستای شواز واقع شده اند. این سنگ نگاره ها مربوط به دوران مختلف تاریخی هستند و تصاویری از حیوانات انسان ها و نمادهای مذهبی را به نمایش می گذارند. سنگ نگاره های شواز یکی از مهم ترین منابع اطلاعاتی درباره زندگی و فرهنگ مردم در دوران باستان هستند. بازدید از این سنگ نگاره ها نیازمند راهنمایی افراد محلی است.

معماری روستای شواز

معماری روستای شواز با توجه به شرایط اقلیمی و جغرافیایی منطقه بسیار خاص و منحصر به فرد است. خانه های این روستا معمولاً از خشت و گل ساخته شده اند و دارای سقف های گنبدی شکل هستند. کوچه های باریک و پرپیچ وخم از ویژگی های بارز بافت قدیمی شواز هستند. معماری شواز نمونه ای از معماری سنتی کویری ایران است و با هدف ایجاد آسایش و خنکی در فصل گرما طراحی شده است. استفاده از بادگیرها یکی دیگر از ویژگی های معماری شواز است که به تهویه مطبوع خانه ها کمک می کند.

مراسم و جشن های روستای شواز

مردم روستای شواز آداب و رسوم خاص خود را دارند و در طول سال مراسم و جشن های مختلفی را برگزار می کنند. یکی از مهم ترین این مراسم جشنواره شب باد تا شواز است که هر ساله در فصل بهار برگزار می شود. در این جشنواره برنامه های متنوعی مانند موسیقی محلی رقص های سنتی بازی های بومی و نمایشگاه صنایع دستی برگزار می شود. مراسم عزاداری محرم یکی دیگر از مراسم مهم در شواز است که با شور و حرارت خاصی برگزار می شود. مردم شواز در حفظ و پاسداشت آداب و رسوم خود بسیار کوشا هستند.

پوشش گیاهی و جانوری روستای شواز

پوشش گیاهی روستای شواز با توجه به شرایط آب و هوایی کویری شامل گیاهان مقاوم به خشکی مانند بوته ها درختچه ها و گیاهان دارویی است. در فصل بهار دشت های اطراف شواز پوشیده از گل های وحشی می شود و منظره ای زیبا را به وجود می آورد. از جمله گیاهان دارویی که در شواز یافت می شوند می توان به آویشن گل گاوزبان و بابونه اشاره کرد. حیات جانوری شواز نیز شامل حیوانات مختلفی مانند روباه گرگ خرگوش و انواع پرندگان است. حفاظت از محیط زیست و حیات وحش از دغدغه های مهم مردم شواز است.

غذاهای سنتی روستای شواز

غذاهای سنتی روستای شواز با استفاده از مواد اولیه محلی و ادویه های خاص طعمی بی نظیر و متفاوت دارند. این غذاها بخشی از فرهنگ و هویت این روستا هستند و هر کدام داستانی از زندگی مردم این سرزمین را روایت می کنند. قرمه سبزی شواز آش شولی کباب های محلی و شله زرد از جمله غذاهای معروف و محبوب این روستا هستند. طعم این غذاها با عطر نان های سنتی که در تنورهای گلی پخته می شوند تکمیل می شود. در ادامه به معرفی مفصل تر این غذا ها می پردازیم:

قرمه سبزی شواز: قرمه سبزی شواز با قرمه سبزی که در شهرهای دیگر تهیه می شود کمی متفاوت است. در این غذا از سبزی های معطری مانند کرفس جعفری و نعناع استفاده می شود که طعمی خاص و دلپذیر به آن می بخشد. گوشت گوسفندی لوبیا قرمز و ادویه های مخصوص نیز از دیگر مواد تشکیل دهنده این غذای خوشمزه هستند. قرمه سبزی شواز معمولاً با برنج سرو می شود و به همراه ترشی های محلی طعمی به یاد ماندنی را برای شما رقم می زند.

آش شولی: آش شولی یکی از غذاهای سنتی و پرطرفدار در یزد و به ویژه در روستای شواز است. این آش با استفاده از سبزیجات محلی عدس چغندر و آرد تهیه می شود و طعمی ترش و ملس دارد. آش شولی معمولاً در فصل زمستان پخته می شود و به عنوان یک غذای گرم و مقوی بسیار مورد استقبال قرار می گیرد. این آش سرشار از ویتامین ها و مواد معدنی است و برای سلامتی بدن بسیار مفید است.

کباب های محلی: در روستای شواز انواع مختلفی از کباب های محلی تهیه می شود که هر کدام طعم و مزه خاص خود را دارند. کباب کوبیده کباب برگ و جوجه کباب از جمله کباب های محبوب در این روستا هستند. گوشت تازه گوسفندی پیاز و ادویه های مخصوص از مواد اصلی تشکیل دهنده این کباب ها هستند. کباب های شواز معمولاً بر روی زغال پخته می شوند و طعمی دودی و لذیذ دارند.

شله زرد: شله زرد یکی از دسرهای سنتی و محبوب در ایران است که در روستای شواز نیز به وفور تهیه می شود. این دسر با استفاده از برنج شکر زعفران گلاب و خلال بادام تهیه می شود و طعمی شیرین و معطر دارد. شله زرد معمولاً در مراسم های مذهبی و جشن ها پخته می شود و به عنوان یک دسر خوشمزه بسیار مورد استقبال قرار می گیرد.

سوغات شواز

روستای شواز علاوه بر جاذبه های گردشگری سوغاتی های متنوعی نیز دارد که می توانید به عنوان یادگاری از این سفر تهیه کنید. صنایع دستی خوراکی های محلی و محصولات کشاورزی از جمله سوغاتی های شواز هستند.

صنایع دستی: قالیبافی گلیم بافی سفالگری و حصیربافی از جمله صنایع دستی رایج در روستای شواز هستند. قالی ها و گلیم های شواز با طرح ها و رنگ های زیبا نمادی از هنر و فرهنگ این منطقه هستند. سفال های شواز نیز با نقش های سنتی و رنگ های زنده جلوه ای خاص به دکوراسیون منزل شما می بخشند. حصیربافی نیز یکی دیگر از صنایع دستی شواز است که با استفاده از الیاف طبیعی سبدها و زیراندازهای زیبا تولید می شود.

خوراکی های محلی: نان های سنتی شیرینی های محلی و ترشیجات از جمله خوراکی های خوشمزه و پرطرفدار در شواز هستند. نان های سنتی شواز با استفاده از آرد گندم و به روش سنتی در تنورهای گلی پخته می شوند و طعمی بی نظیر دارند. شیرینی های محلی شواز نیز با استفاده از مواد اولیه طبیعی و ادویه های خاص طعمی متفاوت و لذیذ دارند. ترشیجات شواز نیز با استفاده از سبزیجات و میوه های محلی طعمی ترش و ملس دارند و به عنوان چاشنی در کنار غذاها سرو می شوند.

محصولات کشاورزی: انار انجیر بادام و گردو از جمله محصولات کشاورزی مهم در روستای شواز هستند. انار شواز به دلیل طعم شیرین و آبدار خود بسیار معروف است. انجیر شواز نیز به دلیل کیفیت بالا و خواص فراوان از محبوبیت زیادی برخوردار است. بادام و گردو شواز نیز به دلیل طعم لذیذ و ارزش غذایی بالا به عنوان سوغاتی های ارزشمند شناخته می شوند.

بهترین زمان سفر به روستای شواز

بهترین زمان سفر به روستای شواز فصل بهار و پاییز است. در این دو فصل آب و هوای شواز معتدل و دلپذیر است و می توانید از طبیعت زیبای روستا لذت ببرید. در فصل بهار دشت های اطراف شواز پوشیده از گل های وحشی می شود و منظره ای تماشایی را به وجود می آورد. در فصل پاییز نیز رنگ های پاییزی درختان جلوه ای خاص به روستا می بخشند. در فصل تابستان هوای شواز گرم و خشک است و ممکن است برای برخی از گردشگران آزاردهنده باشد. در فصل زمستان نیز هوای شواز سرد است و بارش برف رفت و آمد را دشوار می کند.

مسیر دسترسی به روستای شواز

برای دسترسی به روستای شواز می توانید از طریق جاده آسفالته یزد به ابرکوه و سپس روستای علی آباد اقدام کنید. بعد از رسیدن به علی آباد باید وارد جاده فرعی روستای شواز شوید. این جاده شما را به روستای شواز می رساند. فاصله یزد تا شواز حدود 95 کیلومتر است و طی کردن این مسیر حدود یک ساعت و نیم طول می کشد. همچنین می توانید از طریق شهر تفت نیز به شواز سفر کنید. فاصله تفت تا شواز حدود 68 کیلومتر است و طی کردن این مسیر حدود یک ساعت طول می کشد.

اقامتگاه های روستای شواز

متاسفانه در داخل روستای شواز اقامتگاه یا هتل وجود ندارد. اما می توانید در شهرهای نزدیک مانند یزد و تفت هتل ها و اقامتگاه های متنوعی را پیدا کنید. همچنین می توانید در خانه های بوم گردی که در اطراف شواز وجود دارند اقامت کنید و تجربه ای متفاوت از سفر به این منطقه داشته باشید. اقامت در خانه های بوم گردی فرصتی است برای آشنایی با فرهنگ و زندگی مردم محلی و لذت بردن از غذاهای سنتی و محلی.

جاهای دیدنی نزدیک به روستای شواز

در اطراف روستای شواز جاذبه های گردشگری دیگری نیز وجود دارند که می توانید از آن ها بازدید کنید. شهر یزد با آثار تاریخی و معماری بی نظیر خود یکی از مهم ترین مقاصد گردشگری در ایران است. باغ دولت آباد مسجد جامع یزد و آتشکده زرتشتیان از جمله جاذبه های دیدنی یزد هستند. شهر تفت نیز با باغ های سرسبز و آب و هوای خنک خود مکانی مناسب برای استراحت و تفریح است. چشمه تامهر یکی از جاذبه های طبیعی زیبای تفت است که در فصل بهار گردشگران بسیاری را به سوی خود جذب می کند.

چشمه طلا یزد

چشمه طلا یکی از جاذبه های طبیعی نزدیک به شواز است که در نزدیکی یزد قرار دارد. این چشمه به دلیل وجود املاح معدنی خاص رنگی طلایی دارد و به همین دلیل به این نام شناخته می شود. چشمه طلا مکانی مناسب برای استراحت و لذت بردن از طبیعت بکر است. آب این چشمه خواص درمانی نیز دارد و برای برخی از بیماری های پوستی مفید است.

روستای شواز کجاست؟

روستای شواز در استان یزد در فاصله 68 کیلومتری تفت و 95 کیلومتری یزد واقع شده و در منطقه کوهستانی پشتکوه قرار دارد.

علت نام گذاری روستای شواز چیست؟

نام شواز برگرفته از عبارت ‘شاه باد’ است زیرا در این منطقه بادهای شدیدی در شب می وزد و به همین دلیل این نام را برایش انتخاب کردند.

قلعه سنگی شواز مربوط به کدام دوره است؟

قلعه شواز در دوران ساسانیان ساخته شده و در طول تاریخ بارها مورد بازسازی و مرمت قرار گرفته و به عنوان دژی مستحکم استفاده می شده است.