قصاص قبل از جنایت یعنی چه

«قصاص قبل از جنایت یعنی چه» به زبان ساده یعنی کسی رو به خاطر کاری که هنوز انجام نداده یا گناهی که ثابت نشده، مجازات کنیم. این عبارت در اصل یک ضرب المثل پرکاربرد فارسیه که بیشتر برای اشاره به پیش داوری های عجولانه، قضاوت های بی اساس یا تصمیمات عجولانه ای به کار می ره که بدون شواهد کافی گرفته می شن. این مفهوم رو با هم بیشتر واکاوی می کنیم.

تاحالا شده کسی رو به خاطر چیزی که فقط توی ذهنتون ازش تصور کردید، سرزنش کنید؟ یا بدون اینکه مطمئن بشید، از کسی کینه به دل بگیرید؟ احتمالاً خیلی هامون این تجربه ها رو داشتیم. در واقع، اینجاست که پای عبارت قصاص قبل از جنایت به میان میاد. این عبارت یه جورایی تلنگر میزنه که مواظب باشیم قبل از اینکه اتفاقی بیفته یا چیزی ثابت بشه، کسی رو محکوم نکنیم. بیایید با هم ببینیم این ضرب المثل جذاب از کجا اومده و چرا اینقدر مهمه که مفهوم درستش رو بدونیم.

معناشناسی قصاص قبل از جنایت: از لغت تا ضرب المثل

وقتی می خواهیم چیزی رو درست بفهمیم، اول از همه باید بریم سراغ ریشه هاش. قصاص قبل از جنایت هم از این قاعده مستثنی نیست. بیایید اول کلماتش رو موشکافی کنیم، بعد ببینیم چطور تبدیل شده به یه ضرب المثل پرمعنا.

تعریف لغوی و ریشه شناسی

خب، سه تا کلمه داریم: قصاص، جنایت، قبل از جنایت. هر کدوم معنی خودشون رو دارن که کنار هم یه مفهوم خاص رو می سازن.

• قصاص: توی فقه و حقوق، قصاص یعنی مجازات کردن کسی دقیقاً به همون شکلی که جرمی رو مرتکب شده. مثلاً اگر کسی جون یکی رو بگیره، قصاصش می شه مرگ. این یک اصل قرآنی و حقوقیه که هدفش برقراری عدالت و بازدارندگیه.
• جنایت: جنایت هم به هر نوع جرم و خطایی گفته می شه که توی قانون براش مجازات تعیین شده. از یه خلاف کوچیک تا قتل، همه می تونن مصداق جنایت باشن، البته با درجات و شدت های مختلف.
• قبل از جنایت: این بخش یعنی پیش از وقوع جرم یا قبل از اینکه خطا ثابت بشه. اینجاست که چالش اصلی شروع می شه؛ آیا میشه کسی رو قبل از اینکه واقعاً گناهی مرتکب بشه، مجازات کرد؟

معنای اصطلاحی به عنوان یک ضرب المثل

حالا که معنی کلمات رو فهمیدیم، بذارید ببینیم این سه تا کنار هم چه معنی خاصی رو به عنوان یه ضرب المثل می دن. وقتی می گیم قصاص قبل از جنایت، منظورمون این نیست که واقعاً کسی رو فیزیکی مجازات کنیم. نه! این عبارت به این معنی به کار می ره که ما بدون دلیل و مدرک کافی، کسی رو پیش داوری کنیم، محکومش کنیم یا حتی مجازاتش کنیم، قبل از اینکه خطاش واقعاً محرز شده باشه یا اصلاً اون خطا رو انجام داده باشه.

تصور کنید تو یه جمعی هستید و یکی از دوستانتون بر اساس یه شایعه بی پایه و اساس، تصمیم می گیره با یکی دیگه از دوستانش قطع رابطه کنه، حتی قبل از اینکه فرصت دفاع به اون شخص داده بشه. این دقیقاً یه مصداق بارز از قصاص قبل از جنایت به معنای ضرب المثلیشه. اینجا مفهومش کاملاً طنزآمیز و انتقادی هستش؛ داره به عمل عجولانه و بی اساس ما کنایه می زنه. یه جورایی می خواد بگه: آقا/خانم، صبر کن ببینیم چی میشه، عجله نکن توی قضاوت!

مثلاً، ممکنه یه کارمند جدید بیاد تو شرکت و قبل از اینکه کارش رو شروع کنه، بقیه کارکنان بر اساس شایعات یا تصورات غلط، در موردش قضاوت های منفی کنن و باهاش سرد برخورد کنن. این همون مجازات کردن (از نوع اجتماعی و روانی) قبل از دیدن عملکرد واقعیه. یا وقتی شنیده ایم که کشتن گربه در حجله کنایه از ترساندن و از بین بردن اعتماد به نفس افراد در آغاز کار است. قصاص قبل از جنایت هم در همین راستا، از قضاوت و پیش داوری های نابجا انتقاد می کنه و به ما یادآوری می کنه که تا چیزی رو به چشم ندیدیم یا مدرک محکمی نداشتیم، کسی رو محکوم نکنیم.

قصاص قبل از جنایت یعنی قضاوت عجولانه و بدون مدرک، که غالباً به بی عدالتی و از بین رفتن اعتماد منجر می شود.

چرا قصاص قبل از جنایت در نظام های حقوقی و اخلاقی مردود است؟

حالا که فهمیدیم قصاص قبل از جنایت به عنوان یک ضرب المثل چه معنی میده، بیایید عمیق تر به این موضوع نگاه کنیم که چرا این کار هم از نظر قانونی و هم از نظر اخلاقی کاملاً اشتباه و مردوده. این فقط یه ضرب المثل نیست، بلکه نشون دهنده یه اصل بنیادین در عدالت و انصاف بشریه.

اصل برائت: بنیان عدالت

یکی از مهمترین اصول توی همه نظام های حقوقی دنیا و البته توی شریعت اسلام، اصل برائت هست. این اصل به این معنیه که: هر کسی بی گناهه، مگر اینکه خلافش ثابت بشه. یعنی چی؟ یعنی هیچ کس رو نمی شه به صرف ظن و گمان، یا حتی احتمال وقوع یک جرم، مجرم دونست و مجازات کرد. بار اثبات جرم همیشه بر دوش کسیه که ادعا می کنه جرمی اتفاق افتاده.

این اصل مثل یه سپر دفاعی برای همه شهروندان عمل می کنه و اجازه نمیده که با تهمت و شایعه، زندگی و آبروی افراد به خطر بیفته. بدون اصل برائت، سنگ روی سنگ بند نمیشه و هرج ومرج همه جا رو فرا میگیره.

لزوم اثبات جرم و ادله محکم

توی هر دادگاهی، قاضی بر اساس حرف و حدیث یا حس ششمش حکم صادر نمی کنه. برای محکوم کردن یک نفر، باید شواهد، مدارک و ادله محکم وجود داشته باشه. این مدارک باید قابل اتکا باشن و فرایند رسیدگی به پرونده هم باید کاملاً عادلانه باشه. یعنی چی؟

• شواهد عینی: مثل فیلم، عکس، اثر انگشت، اسلحه جرم و…
• شهادت معتبر: شهادت افراد قابل اعتماد و حاضر در صحنه.
• اقرار متهم: البته با رعایت شرایط خاص و بدون اجبار.

بدون این مراحل، هر حکمی که صادر بشه، عین ظلم و بی عدالتیه. این نشون میده که عدالت چقدر به دقت و موشکافی نیاز داره.

حق دفاع و دادرسی عادلانه

یکی دیگه از ستون های اصلی عدالت، حق دفاع برای متهمه. هر کسی که متهم به جرمی بشه، باید این حق رو داشته باشه که از خودش دفاع کنه، وکیل داشته باشه و ادله خودش رو مطرح کنه. دادرسی هم باید کاملاً عادلانه باشه، یعنی قاضی و هیئت منصفه (در صورت وجود) باید بی طرف باشن و بدون هیچ پیش زمینه ای به پرونده نگاه کنن. این یعنی همه حق دارن حرفشون رو بزنن و از خودشون دفاع کنن.

پیامدهای منفی اجتماعی و فردی

اگر بخوایم اصل قصاص قبل از جنایت رو جدی بگیریم، یعنی هر کی هر گمانی داشت، بتونه اعمالش کنه، جامعه به سمت هرج ومرج میره. فرض کنید هر کسی که شک داشت، دیگری رو مجازات می کرد. چه اتفاقی میفتاد؟

• ایجاد بی اعتمادی: هیچ کس به دیگری اعتماد نمی کرد، چون می دونست ممکنه بدون دلیل محکوم بشه.
• هرج و مرج و ظلم: جامعه به میدون جنگ تبدیل می شد، چون هر کسی خودشو قاضی می دونست.
• سلب امنیت روانی: افراد همیشه در ترس زندگی می کردن که نکنه ناخواسته متهم به چیزی بشن و مجازات بشن.

در نتیجه، امنیت روانی و آرامش از جامعه رخت بر می بست و زندگی جهنمی می شد.

نگاه اخلاقی و انسانی

فراتر از قوانین، از نظر اخلاقی و انسانی هم قصاص قبل از جنایت کاملاً غلطه. اصول انسانیت، انصاف، عدالت و کرامت انسان، همه ما رو به این سمت هدایت می کنن که به دیگران احترام بذاریم، پیش داوری نکنیم و اجازه بدیم هر کسی از حق خودش دفاع کنه. پیش داوری و قضاوت عجولانه، نه تنها به فرد آسیب می زنه، بلکه روح خودمون رو هم آلوده می کنه و از ما یه انسان ناعادل می سازه.

خلاصه که قصاص قبل از جنایت نه از نظر قانونی، نه از نظر اخلاقی و نه از نظر اجتماعی جایی در یه جامعه سالم و متمدن نداره. این اصل نشون دهنده اوج بی عدالتی و بی منطقیه.

چالش بزرگ: داستان حضرت خضر و موسی (ع) و شبهه قصاص قبل از جنایت

یکی از داستان های پربحث و عمیق قرآن کریم، ماجرای همراهی حضرت موسی (ع) با حضرت خضر (ع) در سوره کهف هست. این داستان، به خصوص بخش قتل غلام توسط خضر، همیشه ذهن خیلی ها رو درگیر کرده و شبهه قصاص قبل از جنایت رو توی اذهان به وجود آورده. بیایید این ماجرا رو دقیق تر بررسی کنیم.

بازخوانی داستان سوره کهف

داستان از جایی شروع میشه که حضرت موسی (ع)، به دنبال بنده ای از بندگان ما (که بعدها معلوم میشه حضرت خضر هست) می گرده تا ازش علم لدنی یاد بگیره. بعد از پیدا کردن خضر (ع)، قرار میذارن که موسی صبر کنه و به هیچ کدوم از کارهای خضر اعتراض نکنه. اما سه اتفاق می اففته که صبر موسی رو لبریز می کنه:

1. سوراخ کردن کشتی: خضر (ع) کشتی ای رو سوراخ می کنه که اون ها رو سوار کرده بود. موسی اعتراض می کنه که چرا این کار رو کردی؟ اهل کشتی رو به خطر انداختی!
2. قتل غلام: خضر (ع) بچه ای رو می کشه که موسی باز هم شدیداً اعتراض می کنه: آیا نفس پاکی را بدون اینکه قتلی کرده باشد کشتی؟!
3. تعمیر دیوار: خضر (ع) دیواری رو توی شهری تعمیر می کنه که مردمش حاضر به مهمان نوازی نبودن، اون هم بدون گرفتن هیچ مزدی. موسی اعتراض می کنه که کاش برای این کار مزدی می گرفتی!

بعد از هر اعتراض، خضر (ع) به موسی یادآوری می کنه که نگفتم تو توان همراهی با من نداری؟ و در نهایت، راز هر سه کار رو فاش می کنه. اما کانون اصلی شبهه ما، همون قتل غلام هست.

کانون شبهه: آیا قتل غلام توسط حضرت خضر (ع) مصداق قصاص قبل از جنایت است؟

اینجا همون جاییه که ذهن ما به چالش کشیده میشه. حضرت خضر (ع) بچه ای رو می کشه که هنوز جرمی مرتکب نشده بود. از نگاه ظاهری و بر اساس قوانین شریعت موسی (ع)، این کار قطعاً قصاص قبل از جنایت به حساب میاد و غیرقابل قبوله. چطور میشه یه بچه بی گناه رو کشت؟ چه توجیهی برای این عمل وجود داره؟ آیا این با عدل الهی منافات نداره؟

تبیین دیدگاه های اسلامی: تمایز نظام تکوین و نظام تشریع

برای پاسخ به این شبهه، مفسران و علمای بزرگ اسلام، یک تمایز بسیار مهم رو مطرح می کنن: تفاوت بین نظام تکوین و نظام تشریع. فهم این تفاوت، کلید حل این معمای قرآنیه.

الف) نظام تکوین (حکمت و اراده الهی)

نظام تکوین به معنی حکمت و اراده الهی در اداره کل هستی و جهان آفرینشه. خداوند به عنوان خالق و مدبر عالم، بر همه چیز علم داره و همه امور جهان بر اساس حکمت های عمیق و مصلحت های پنهان الهی رقم می خورن. در این دیدگاه:

• مأمور تکوینی بودن حضرت خضر (ع): حضرت خضر (ع) در اینجا یک پیامبر یا قانون گذار عادی نیست که بر اساس ظواهر شریعت عمل کنه. بلکه ایشون مأمور تکوینی خداوند بوده و بر اساس علم غیب و وحی خاص الهی عمل می کرده. یعنی خداوند به ایشون اطلاع داده بود که چه اتفاقی در آینده خواهد افتاد و چه مصلحتی در این کاره.
• علم غیب به آینده غلام: خضر (ع) به اذن الهی می دونسته که این غلام در آینده به یک فرد کافر، سرکش و طاغی تبدیل میشه و نه تنها خودش گمراه میشه، بلکه پدر و مادر مؤمنش رو هم به کفر و طغیان می کشونه و هلاکت می کنه. کشتن او در واقع برای نجات ایمان و سعادت پدر و مادرش بوده.
• استناد به مفسران و روایات: علمای بزرگی مثل آیت الله مکارم شیرازی و بسیاری دیگر از مفسران، بر این نکته تأکید دارن. روایات معتبر هم از منابع اهل سنت (مثل صحیح مسلم و مسند احمد حنبل) این دیدگاه رو تأیید می کنن که إن الغلام الذی قتله الخضر طبع کافراً و لو عاش لأرهق أبویه طغیاناً و کفراً (آن نوجوانی که خضر او را کشت، سرشت کافرانه داشت و اگر می ماند، پدر و مادرش را به طغیان و کفر می کشاند). این عمل نه قصاص بود و نه مجازات، بلکه تقدیر الهی و مصلحت بزرگ تر برای حفظ ایمان و جایگزینی فرزند صالح تر برای والدین مؤمنش بود.
• تفاوت رسالت موسی (ع) و خضر (ع): حضرت موسی (ع) مأمور به ظاهر شریعت بود؛ یعنی باید بر اساس قوانین و احکام الهی که برای عموم مردم وضع شده، قضاوت و عمل می کرد. اما حضرت خضر (ع) مأمور به باطن و حکمت الهی بود و کارهایش ورای درک عادی و قوانین ظاهری قرار می گرفت.

اینجا دیگه بحث قصاص قبل از جنایت به معنای انسانیش نیست. این یک امر خاص الهی، یک معجزه و یا تقدیر تکوینی است که توسط بنده ویژه ای از خدا، با علم الهی و برای مصلحتی بالاتر انجام شده است.

ب) نظام تشریع (قانون و احکام الهی برای بشر)

نظام تشریع، در مقابل نظام تکوین، به معنی قوانین و احکام الهی هست که برای هدایت و تنظیم زندگی عموم مردم وضع شده. این قوانین بر اساس ظواهر و اثبات جرم عمل می کنن و برای انسان های عادی در همه دوران ها لازم الاجرا هستن. در این نظام:

• ممنوعیت قصاص قبل از جنایت: شریعت اسلام، قاطعانه قصاص قبل از جنایت رو برای انسان های عادی ممنوع کرده. هیچ کس حق نداره بر اساس علم غیب یا پیش بینی های شخصی، کسی رو مجازات کنه. قضاوت ها باید بر اساس شواهد عینی، اعتراف و یا شهادت شهود باشه.
• قوانین برای همه: احکام شریعت برای نظم بخشیدن به جامعه بشری و حفظ حقوق افراد وضع شده. اگر قرار بود هر کسی بر اساس حدس یا علم غیب خودش عمل کنه، هیچ امنیتی در جامعه وجود نداشت و هرج و مرج حاکم می شد.
• یک امر خاص، نه قانون عمومی: عمل حضرت خضر (ع) یک مورد استثنایی، یک معجزه یا امر خاص الهی هست و به هیچ وجه نمی تونه مبنای قانون گذاری عمومی قرار بگیره. یعنی هیچ قاضی، حاکم یا فردی حق نداره با استناد به این داستان، کسی رو پیش از وقوع جرم یا اثبات اون، مجازات کنه.

این تفکیک نشون میده که داستان موسی و خضر، نه تنها نقضی بر عدالت الهی یا قوانین شرعی نیست، بلکه خودش درس بزرگی برای ماست که هر کس در جایگاه خودش و با وظیفه ای که داره، عمل کنه. انسان های عادی، فقط بر اساس نظام تشریع و ظواهر باید قضاوت و عمل کنن.

مقایسه با موارد مشابه: ائمه معصومین (ع) و رعایت ظواهر

برای روشن تر شدن این موضوع، خوبه به این نکته هم اشاره کنیم که حتی ائمه معصومین (ع)، با وجود اینکه علم به آینده و باطن امور داشتن (به اذن الهی)، هرگز بر اساس این علم غیب، کسی رو قبل از وقوع جرم یا اثبات اون، مجازات نکردن. مثلاً امام علی (ع) می دونستن که ابن ملجم ایشون رو به شهادت میرسونه، اما تا قبل از اینکه ابن ملجم اقدام به ضربت زدن کنه، امام (ع) بر اساس ظواهر شریعت با ایشون برخورد می کردن و پیش از وقوع جرم، مجازاتش نکردن. این نشون دهنده اوج پایبندی به نظام تشریع و عدالت بر اساس ظواهر در سیره ائمه (ع) است و تأییدی بر این جدایی میان نظام تکوین و تشریع است.

کاربردهای قصاص قبل از جنایت در زندگی روزمره (در معنای غیرمجازات قانونی)

گفتیم که قصاص قبل از جنایت بیشتر یه ضرب المثل و کنایه هست تا یه حکم حقوقی واقعی. در زندگی روزمره، ما بارها و بارها با مصادیق این عبارت روبرو می شیم، البته نه در قالب قصاص و مجازات قانونی، بلکه در قالب پیش داوری، قضاوت زودهنگام و اقدامات عجولانه. این رفتارها می تونن تأثیرات خیلی منفی روی روابط ما با آدم ها و حتی تصمیم گیری هامون داشته باشن.

پیش داوری و قضاوت زودهنگام: اولین گام به سمت بی عدالتی

شاید رایج ترین کاربرد این عبارت، همین پیش داوری باشه. پیش داوری یعنی اینکه ما قبل از اینکه اطلاعات کافی داشته باشیم، یا قبل از اینکه فرصت شناخت کافی به کسی بدیم، در موردش یه نظری صادر کنیم و بر اساس اون نظر باهاش رفتار کنیم. این قضاوت های زودهنگام:

• رابطه رو خراب می کنه: مثلاً یه نفر رو بر اساس ظاهرش، لهجه اش، یا شغلی که داره قضاوت می کنیم و باهاش بد رفتار می کنیم. این کار فرصت یک دوستی یا همکاری خوب رو از بین می بره.
• تصمیمات غلط: گاهی اوقات این پیش داوری ها روی تصمیمات مهم ما (مثل استخدام یه نفر، انتخاب شریک کاری یا حتی ازدواج) تاثیر میذاره و ما رو به سمت انتخاب های اشتباه سوق میده.

یادمون باشه که قصاص قبل از جنایت یعنی اجازه ندیم ذهنیت های قبلی ما رو به سمت قضاوت های ناعادلانه سوق بده. هر آدمی یه فرصت برای اثبات خودش نیاز داره.

سوءظن و بدبینی: زهر زندگی

سوءظن یعنی به دیگران بدگمان باشیم، حتی قبل از اینکه دلیلی برای بدگمانی وجود داشته باشه. یه جورایی آدم های بدبین، همیشه نیمه خالی لیوان رو می بینن و تو ذهنشون بدترین سناریو رو برای اعمال بقیه ترسیم می کنن. این دقیقاً یه شکل از قصاص قبل از جنایت درونیه؛ ما تو ذهن خودمون، طرف رو به بدترین گناهان محکوم می کنیم!

اسلام هم خیلی به حسن ظن (خوش بینی) تأکید کرده و از سوءظن نهی کرده. چون سوءظن نه تنها به روابط اجتماعی آسیب میزنه، بلکه آرامش روانی خود فرد رو هم به هم میزنه و باعث میشه آدم ها همیشه با استرس و نگرانی زندگی کنن. به قول معروف، تا چیزی رو به چشم ندیدی، باور نکن و بدگمانی نکن.

اقدامات عجولانه و بدون سند: پشیمانی به بار می آورد

فقط بحث قضاوت نیست. گاهی اوقات ما بر اساس یه پیش بینی یا حدس خودمون، یه سری اقدامات عجولانه انجام میدیم که عواقب بدی دارن. مثلاً:

• یه مدیر بر اساس یه شایعه بی پایه، تصمیم می گیره کارمندی رو اخراج کنه.
• یه نفر کل سرمایه اش رو روی یه پروژه می ذاره، فقط به خاطر یه شنیده، بدون تحقیق و بررسی کافی.
• یه دانشجو بدون اینکه درس های ترم بعدش رو ببینه، تصمیم می گیره تغییر رشته بده.

اینجا هم میشه گفت یه جورایی قصاص قبل از جنایت اتفاق افتاده؛ یعنی ما بدون اینکه جنایت یا خطا (چه به معنای واقعی، چه به معنای عدم موفقیت) رو ببینیم و مدرکی براش داشته باشیم، دست به کار می شیم و یه مجازات (مثل اخراج) یا یه ضرر (مثل ضرر مالی) رو به خودمون یا دیگری تحمیل می کنیم. نتیجه هم اغلب پشیمانی و حسرت میشه.

رعایت اصل عدم پیش داوری و دوری از سوءظن، نه تنها به نفع دیگران است، بلکه صلح و آرامش روانی ما را نیز تضمین می کند.

پس، قصاص قبل از جنایت توی زندگی روزمره ما، یه جورایی همون ندیدن کامل ماجرا و عجولانه تصمیم گرفتنه. یادمون باشه که قبل از هر قضاوت یا اقدامی، کمی صبر کنیم، تحقیق کنیم و اجازه بدیم که واقعیت ها خودشون رو نشون بدن. اینطوری هم به خودمون کمک کردیم، هم به اطرافیانمون.

نتیجه گیری: جمع بندی و پیام نهایی

حالا که تمام ابعاد قصاص قبل از جنایت یعنی چه رو با هم بررسی کردیم، وقتشه که یه جمع بندی نهایی داشته باشیم. این عبارت، هم یه ضرب المثل پرمغز در فرهنگ ماست که به پیش داوری های نابجا و قضاوت های عجولانه کنایه می زنه، و هم یه مفهوم حقوقی و اخلاقی عمیق رو در پس خودش پنهان کرده.

در معنای ضرب المثلی، قصاص قبل از جنایت یعنی اینکه ما کسی رو بدون مدرک کافی، بدون اینکه خطاش ثابت بشه یا حتی قبل از اینکه اصلاً خطایی مرتکب بشه، محکوم کنیم، سرزنش کنیم یا حتی ازش کینه به دل بگیریم. این رفتارها نه تنها مغایر با اصول اخلاقی و انسانی هستن، بلکه می تونن روابط اجتماعی رو نابود کنن و به بی اعتمادی و هرج ومرج دامن بزنن. یادتون باشه که اصل برائت، یعنی همه بی گناهن مگر اینکه خلافش ثابت بشه، یک پایه و اساس مهم توی همه نظام های قضایی و شرعیه و ما نمی تونیم به صرف ظن و گمان، کسی رو مجرم بدونیم.

اما داستان حضرت خضر و موسی (ع) که به ظاهر شبهه قصاص قبل از جنایت رو در مورد قتل غلام به وجود میاره، یک استثنای بسیار مهم و آموزنده است. اینجا ما باید بین نظام تکوین (اراده و حکمت خاص الهی بر اساس علم غیب) و نظام تشریع (قوانین و احکام الهی برای انسان ها بر اساس ظواهر و اثبات جرم) تفاوت قائل بشیم. عمل حضرت خضر (ع) یک امر تکوینی و مأموریت الهی بود که بر اساس علم غیب و برای مصلحتی بسیار بزرگ تر (نجات ایمان والدین غلام) انجام شد و به هیچ وجه نمی تونه مبنای قانون گذاری برای عموم مردم قرار بگیره. شریعت اسلام، که بر اساس ظواهر عمل می کنه، قاطعانه قصاص قبل از جنایت رو برای انسان های عادی ممنوع کرده و اجازه چنین کاری رو نمیده.

پیام نهایی اینه که در زندگی فردی و اجتماعی، همیشه باید اصول عدالت، صبر، تحقیق و عدم پیش داوری رو سرلوحه کارهامون قرار بدیم. عجله در قضاوت، نه تنها به دیگران آسیب میزنه، بلکه آرامش و اعتبار خودمون رو هم خدشه دار می کنه. قوانین بشری و اخلاقی باید بر پایه ظاهر و اثبات جرم باشن تا عدالت و نظم واقعی در جامعه برقرار بشه و هر کسی از حقوق خودش برخوردار باشه. پس، قبل از اینکه بخوایم قصاص کنیم، اول خوب تحقیق کنیم که اصلاً جنایتی رخ داده یا نه!