مردم در خیابان سلطان صدایم می کنند!

آخرین به روز رسانی: 24/02/1403

خواندن این مطلب 8 دقیقه زمان میبرد

آفتاب نیوز :

سریال «هفت سر اژدها» از ابتدای ماه مبارک رمضان روی آنتن رفت و در زمان پخش با واکنش های مختلفی مواجه شد. بخشی از این واکنش ها انتقاد هایی به فرم و ساختار سریال بود، اما بخش عمده واکنش ها به محتوای سریال که با محور فساد و نفوذ ساخته شده است، بود. ابوالقاسم طالبی کارگردانی این سریال را بر عهده دارد که این شب ها آخرین قسمت های آن روی آنتن می رود.

نقش اصلی «هفت سر اژدها» بر عهده مجید واشقانی است که شخصیت یک آقازاده به نام سلطان خواه را ایفا می کند. به همین بهانه در گفت وگویی که با مجید واشقانی داشتیم درباره این سریال گپ زدیم و او درباره سریال های سیاسی و چالش حضور در این آثار سخن گفت.

فیلم و سریال های سیاسی در دنیا طرفداران زیادی دارند در ایران هم آثاری که کمتر درگیر جناح بندی ها می شوند می توانند مخاطب عمده خود را جذب کنند. «هفت سر اژدها» از این حیث که سراغ پرونده های روز درباره برخی اتفاقات سیاسی و اجتماعی رفته است، یک کار سیاسی محسوب می شود به نظر شما این قصه ها چقدر مورد استقبال مخاطب است؟

مطمیناً کار های سیاسی آثار جذابی است. فیلم و سریال هایی که درام آن ها بستر سیاسی دارد حتماً جذاب است و حتماً اجتماع به آن ها نیاز دارد. سیاست و جامعه تنیده شده در همدیگر هستند و قصه هایی که در این بستر ساخته می شود، می تواند جذابیت بالایی داشته باشد. کمااینکه این قصه ها وارد مسایلی می شود که برای مردم حرف های پشت پرده و ناگفته به حساب می آید و قاعدتاً فضای رمزآلودی ایجاد می کند. سیاست پر از پیچ و خم است و بیان این پیچ و خم و حرف های مگو و تبدیل آن ها به یک اثر نمایشی برای مردم جذاب است.

برخی بازیگران به دلیل واکنش ها از حضور در سریال های سیاسی و امنیتی امتناع دارند؛ شما حضور در این سریال را راحت پذیرفتید؟
متاسفانه اینگونه است، با وجود اینکه در سینمای دنیا و بهترین سریال های دنیا بستر سیاسی وجود دارد و بسیار برای بیننده جذاب است، اما اینجا به دلیل تبعاتش و قضاوتی که سیاست زده و جناحی است، بازیگر و اثر نمایشی را هم وارد آن جریان می کند. این رویه کاملاً غلط است، چون غیر از بازیگر حتی بقیه عوامل هم از حضور در چنین فضا هایی پرهیز می کنند. شاید درست تر بتوان گفت که می ترسند و در این فضا بازیگر شرایط سخت تری دارد، چون ویترین کار است و سیبل قرار می گیرد. قطعاً بیشترین حجم این قضاوت های جناحی و سیاست زده هم به سمت بازیگر روان می شود کمااینکه در سینمایی ها و سریال های متفاوتی دیده ایم که این اتفاق برایشان رخ داده است. ضمن اینکه این یک فرهنگ غلط و نگاه اشتباه به کار هایی است که در این ژانر ساخته می شود که بخواهیم نقد آن ها را به سیاسیون بسپاریم یا منتظر باشیم که جناح ها چگونه به آن نگاه می کنند.

درواقع این آثار، نمایشی هستند پس نقد آن هم باید نمایشی باشد. البته نقد سیاسی هم می تواند نسبت به این آثار شکل بگیرد، اما در صورتی که غلط گفته باشیم یا جناحی نگاه شده باشد. با این فرض که یک اثر نمایشی این چنینی حق اینکه سمت و سوی سیاسی و جناحی داشته باشد، ندارد. ما هم در «هفت سر اژدها» این نگاه را نداشتیم و هر آنچه را که گفتیم متعلق به مسوولانی بود که از طیف های مختلف سیاسی در این سریال به آن ها پرداخته شد و قاعدتاً این طیف ها به لحاظ سیاسی با هم در کنتراست هستند و از سفید تا سیاه و خاکستری و قرمز و بنفش و هر رنگی را که فکر کنید شامل می شدند. به دلیل این رنگین بودن (کاراکترها) اتفاقاً می توانیم این دفاع را از خود بکنیم که ما کار سیاسی کردیم بدون اینکه جناحی و سیاست زده نسبت به آن قضاوتی داشته باشیم. قضاوت اینجا دست تماشاگر است و حداقل در «هفت سر اژدها» می توانم این ادعا را داشته باشم.

اما وقتی این قضیه لوث می شود که سیاسیون پشت پرده شروع می کنند به اعمال نظر کردن و نقد هایی که از تریبون های غیر خودشان دارند تا مثلاً نقدها، نمایشی به نظر برسد، اما کالبدشکافی این نقد ها نشان می دهد که چنین نیست و هر کسی که در مظان اتهام قرار گرفته و راز مگوی او برای مردم فاش شده است جبهه ای برای مردم درست می کند برای تخریب اثری که مردم می بینند و این از تمسخر و تحقیر شروع می شود تا به مسایل فنی و سیاسی و محتوایی موجود در سریال برسد. اما همان گونه که آن نگاه اشتباه است این نوع نقد کردن هم اشتباه است.

عده ای می گویند ما تلویزیون را دوست نداریم یا تلویزیون ما خاموش است. انصافاً هم باید گفت که بعضی سلیقه ها، نگاه ها و مدیریت ها وارد فضای تلویزیون شده و این اتفاق بد را برای تلویزیون رقم زدند و باعث شدند که به این مساله دامن زده شود

ما بازخورد های متفاوتی از این سریال داشتیم که هم عده ای با آن همراه شدند و حتی سریال را دوست داشتند و هم به شدت مورد انتقاد به لحاظ فیلمنامه و ساختار قرار گرفت؛ بازخورد ها برای خود شما چطور بوده است؟

بازخورد ها به نظرم درست بوده است. من از جانب خودم می گویم. وقتی مردم در کف خیابان شخصیت سلطان را به اسم صدا می کنند یعنی آن سریال دارد دیده می شود. اساساً نه در این سریال که هر بازیگری در هر سریالی که بازی دارد، بازتابش را در خیابان می بینیم و اگر بازتابی و یا واکنشی نبینیم یعنی کار دیده نشده است. اگر ببینیم و حجم واکنش ها زیاد هم باشد پس حتماً کار دارد دیده می شود. هدف نهایی هر اثر نمایشی هم دیده شدن است آن هم در فضایی که امروز برای تلویزیون وجود دارد که عده ای می گویند ما تلویزیون را دوست نداریم یا تلویزیون ما خاموش است. انصافاً هم باید گفت که بعضی سلیقه ها، نگاه ها و مدیریت ها وارد فضای تلویزیون شده و این اتفاق بد را برای تلویزیون رقم زدند و باعث شدند که به این مساله دامن زده شود. با این حال ما در همین فضا دیده می شویم و این برای من بسیار خوشایند است کمااینکه ترس این را هم داشتم که با توجه به حساسیت هایی که کار ما دارد دیده نشویم و همه زحمت چندین و چند ساله پروژه، بر باد برود.

این را درباره کار های خودم بگویم که من درباره کار هایی که دیده نشده حتی مصاحبه هم نکرده ام و چنین کار هایی هم در پرونده ام دارم؛ کار هایی که می توان درباره آن ها گفت نه خانی آمده و نه خانی رفته است. ولی اگر کاری کرده ام که بازتاب اجتماعی داشته درباره اش زیاد هم حرف زده ام تا بینندگان درباره اش اطلاعات زیادی پیدا کنند، چون آن شوق را به خودم دادم که درباره اش حرف بزنم. «هفت سر اژدها» دیده می شود و تمام این آمار و اعدادی که برخی صفحات ارایه می کنند به ضرس قاطع می گویم همه اش سیاست زده و جناحی و کاملاً مغرضانه است. به جد می توانم بگویم به عنوان یکی از عواملی که در ویترین این کار قرار گرفته ام بازتاب کف جامعه برای من بازتاب بسیار قابل قبولی بوده است. کمااینکه اگر چنین بازتابی نبود خودم هم منتقدش می شدم و این را بازگو می کردم که اشتباه رفتیم و الان می توانم بگویم درست رفتیم.

کاراکتری که ایفا می کنید یعنی نقش سلطان خواه شخصیت متفاوتی در بین نقش هایتان است. چالشی برای ایفای آن داشتید؟

بله شخصیت بسیار متفاوتی است و شاید دیگر در پرونده کاری ام نتوانم چنین کاراکتری را بازی کنم، ولی از آن نقش هایی بود که هر بازیگری دوست دارد آن را تجربه کند. وقتی بار یک سریال روی یک نقش قرار می گیرد و همه حول آن نقش تعریف می شوند، می توان گفت فاعل قصه یک نفر می شود. اینجا دیگر حتی بحث قهرمان و ضد قهرمان نداریم و فراتر از اینهاست. شخصیت اصلی اینجا ستون سریال است و داستان و بازیگر ها همه بر آن شخصیت سوار است. این رویکرد، مسوولیت را هم سخت می کند و اگر بازیگر به نتیجه مطلوبی نرسد کلیت یک پروژه را زیر سوال برده و تمامیت آن اثر نمایشی نابود شده است. اگر (بازیگر) توان این را داشته باشد که (مفهوم را) به ذهن و دل تماشاگر برساند پس تمامیت برنده شده است. یعنی هرکس که روی این فونداسیون هر چه ساخته دیده شده است. از این باب من آدمی هستم که این چالش ها را در بازیگری دوست دارم. این قبل از این است که این نقش چقدر جذاب بوده است یا نبوده است یعنی درباره اهمیت نقش حرف می زنم. بعد از آن مولفه های شناسنامه ای نقش است که بسیار جذاب بوده و مطمیناً در کارنامه من درباره آن بولد و برجسته نوشته خواهد شد.

وقتی کاری این همه درباره اش حرف زده می شود و یا حتی این همه نقد می شود با قضاوت منفی و پر از ایراد و اشکال هایی که به سریال وارد می دانند یعنی اثر دیده می شود و به آدرس دادن نیاز ندارد

هنوز عده ای معتقدند مخاطب، تلویزیون نمی بیند. مثال یا مصادیقی که خود شما با آن ها شخصاً مواجه شده باشید دارید.

هم در صفحه اجتماعی خودم و هم بازتاب مردم در کف جامعه نشان می دهد که چنین چیزی نیست. اتفاقاً خوشحالم که در همین فضای ضد دیدن تلویزیون است که ما داریم دیده می شویم و اتفاقاً خوشحال ترم آدم هایی سریال را می بینند که می گویند ما سال هاست تلویزیون نمی بینیم یا فقط این سریال را می بینیم و حتی دیگر برنامه ها را نمی بینند. اساساً وقتی کاری این همه درباره اش حرف زده می شود و یا حتی این همه نقد می شود با قضاوت منفی و پر از ایراد و اشکال هایی که به سریال وارد می دانند یعنی اثر دیده می شود و به آدرس دادن نیاز ندارد. وقتی آدم های متفاوت درباره سریال حرف می زنند یعنی چیزی است که مردم از آن شناخت دارند و نگاهش می کنند. سریال هایی هم هستند که به تولید می رسند، پخش می شوند و یک نفر هم درباره آن ها حرف نمی زند. چرا کسی اظهار نظر نمی کند، چون اگر درباره اش حرفی بزند اولین سوال مخاطب این است که درباره چه سخن می گوییم. اگر امروز درباره «هفت سر اژدها» حرفی زده شود کسی آدرس نمی خواهد حتی شاید چند قسمت دیده باشد و سلیقه اش هم نبوده که ادامه بدهد به هر حال وقت گذاشته و دنبال کرده یا نقدی درباره اش خوانده است. چنین کاری اولین شرط لازم یعنی دیده شدن را کسب کرده که مهمترین هدف یک کار است.

چالشی در زمان تولید سریال بود که بخواهید به آن اشاره کنید؟

به نظرم این سریال در زمان پخش سختی بسیاری داشت که اتفاقاً با قضاوت های مغرضانه ای مواجه شد. به نظرم وقتی نقد منفی براساس استاندارد ها به هر کاری وارد شود سازنده هم است، اما برخی نقد ها مغرضانه است به عنوان نمونه دوستانی هستند که به سریال انتقاد دارند، اما می شنوم درحالی که 30 قسمت از سریال پخش شده آن ها تنها یک قسمت آن را دیده اند و بر همین اساس می گویند کار چقدر بد بود. این یعنی نقد مغرضانه. البته اگر چنین فردی بگوید سریال خوب است باز هم به دل من نمی نشیند. شما باید کاری را کامل ببینید و بعد درباره اش نقد کنید یا نظر دهید.

خیلی از نقد ها به سریال در چند قسمت اول بود. نمی دانم چگونه با دیدن چند قسمت به این نتیجه گیری ها رسیدند. من سختی این کار را در اینجا می بینم که عده ای برای اینکه از ابتدا می خواهند مخالفت کنند با دیدن همان چند فریم و چند عکس و چند دقیقه اظهار نظر می کنند و کلیت یک کار را زیر سوال می برند. این را من نه صرفاً درباره سریال «هفت سر اژدها» بلکه درباره هر کار دیگری ناجوانمردانه و غیرحرفه ای می بینم.