نمونه دادخواست مطالبه خسارت طبق نظر کارشناس

وقتی کسی به شما ضرر می زند و میزان دقیق این ضرر مشخص نیست یا نیاز به بررسی تخصصی دارد، می توانید با یک نمونه دادخواست مطالبه خسارت طبق نظر کارشناس، از دادگاه بخواهید تا با کمک یک کارشناس رسمی، میزان خسارت شما را تعیین و حق تان را از شخص زیان رسان بگیرید. این راهنما به شما کمک می کند تا با اصول و مراحل این کار آشنا شوید و بتوانید برای احقاق حق خود قدم بردارید.

در زندگی روزمره، اتفاقاتی پیش می آید که ناخواسته یا خواسته، باعث ضرر و زیان به ما می شوند. شاید ماشین تان در یک تصادف آسیب دیده باشد و برای تعیین هزینه تعمیراتش به کارشناس نیاز داشته باشید، یا شاید خانه تان دچار مشکلی فنی شده و برای برآورد هزینه های بازسازی اش چاره ای جز جلب نظر متخصص ندارید. اینجا بحث مطالبه خسارت پیش می آید و گاهی اوقات این مطالبه، بدون نظر یک کارشناس خبره، عملاً غیرممکن است. این مقاله یک راهنمای جامع و البته خودمانی است تا شما را با تمام جزئیات مربوط به نمونه دادخواست مطالبه خسارت طبق نظر کارشناس آشنا کند. فرقی نمی کند یک شهروند عادی هستید یا یک وکیل یا دانشجو، قرار است صفر تا صد این ماجرا را با هم مرور کنیم تا هیچ ابهامی باقی نماند.

مفهوم خسارت و مسئولیت مدنی: وقتی پای ضرر و زیان وسط می آید

قبل از اینکه برویم سراغ دادخواست و فرم های قانونی، بیایید ببینیم اصلاً خسارت یعنی چی و چه زمانی می توانیم بابتش از کسی طلبکار باشیم. در عالم حقوق، وقتی حرف از خسارت می شود، منظور هرگونه ضرر و زیانی است که به خاطر یک رفتار نادرست (عمدی یا از روی بی احتیاطی) به کسی وارد می شود. این رفتار می تواند یک فعل باشد، یعنی کاری که کسی انجام داده (مثلاً خراب کردن مال شما) یا یک ترک فعل، یعنی کاری که باید انجام می داده ولی نداده (مثلاً تعمیر نکردن دیواری که منجر به حادثه شده).

انواع خسارت: ضررها چند دسته اند؟

خسارت ها فقط مالی نیستند، بلکه می توانند شکل های مختلفی داشته باشند:

• خسارت مالی: این که واضح است! مثلاً آسیب به ماشین، خانه، لپ تاپ یا هر مال دیگری که قیمت مشخصی دارد.
• خسارت بدنی: وقتی کسی در اثر حادثه ای جسم و سلامتی اش به خطر می افتد. مثلاً جراحت، شکستگی، یا حتی نیاز به درمان طولانی مدت. ارش و دیه غیر مقدر هم در این دسته اند که دادگاه با جلب نظر کارشناس پزشکی قانونی میزانش را تعیین می کند.
• خسارت معنوی: این نوع خسارت به آبرو، حیثیت، شهرت یا آرامش روحی افراد لطمه می زند. مثلاً تهمت و افترا. البته تعیین این نوع خسارت پیچیدگی های خودش را دارد و معمولاً کارشناس در تعیین میزان مادی آن نقش مستقیم ندارد، بلکه دادگاه با توجه به اوضاع و احوال حکم می دهد.
• خسارت تأخیر در انجام تعهد: اگر کسی طبق قرارداد باید کاری را انجام می داده یا پولی را سر موعد پرداخت می کرده ولی نکرده، این تأخیر هم می تواند خسارت زا باشد. مثلاً تأخیر در تحویل آپارتمان.
• از دست دادن منافع ممکن الحصول: گاهی اوقات ضرر، از دست دادن چیزی است که قرار بوده به دست بیاورید. مثلاً اگر ماشین تاکسی شما را خراب کنند، علاوه بر خسارت تعمیر ماشین، شما از درآمد روزانه خودتان هم محروم می شوید که به آن منافع ممکن الحصول می گویند.

ارکان مسئولیت مدنی: کی و چرا باید خسارت را جبران کرد؟

مسئولیت مدنی، یعنی تعهد به جبران خسارت. برای اینکه کسی مسئول جبران خسارت شناخته شود، سه شرط اصلی لازم است:

1. وجود ضرر: اول از همه باید ثابت شود که واقعاً ضرری به شما وارد شده است.
2. فعل یا ترک فعل زیان بار: باید مشخص شود که این ضرر، نتیجه یک کار (فعل) یا یک بی عملی (ترک فعل) از طرف شخص دیگری بوده است.
3. رابطه سببیت: مهم ترین بخش این است که ثابت شود ضرر وارد شده، مستقیماً و بلافاصله ناشی از همان فعل یا ترک فعل زیان بار بوده است. یعنی اگر آن کار انجام نمی شد یا آن کار ترک نمی شد، این ضرر هم به وجود نمی آمد. مثلاً ماده ۳۳۱ قانون مدنی می گوید: هر کس سبب تلف مالی شود یا باعث ضرر مالی دیگری گردد، باید از عهده خسارت آن برآید.

طبق ماده ۳۳۱ قانون مدنی، هر کس سبب تلف مالی شود یا باعث ضرر مالی دیگری گردد، باید از عهده خسارت آن برآید.

دادخواست مطالبه خسارت: کی، چی و چطور؟

خب، حالا که فهمیدیم خسارت چیه و کی می تونیم بابتش طلبکار باشیم، نوبت می رسد به قدم عملی: تنظیم دادخواست. دادخواست در واقع همان درخواست قانونی شما از دادگاه است که در آن مشخصات خودتان، شخص مقابل، دلیل ادعایتان و خواسته هایتان را می نویسید.

تفاوت دادخواست الزام به جبران خسارت و مطالبه خسارت طبق نظر کارشناس

اینجا ممکن است کمی ابهام پیش بیاید. دو نوع دادخواست مطالبه خسارت داریم:

• دادخواست الزام به جبران خسارت (با میزان مشخص): اگر شما دقیقاً می دانید چقدر خسارت دیده اید و مدارک و اسناد کافی برای اثبات مبلغ آن دارید، از این نوع دادخواست استفاده می کنید. مثلاً فاکتور خرید لپ تاپی که کاملاً از بین رفته و قیمتش مشخص است.
• دادخواست مطالبه خسارت طبق نظر کارشناس (با جلب نظر کارشناس): (همین موضوع اصلی مقاله ماست!) اینجاست که داستان فرق می کند. خیلی وقت ها، تعیین میزان دقیق خسارت کار شما نیست. نیاز به تخصص فنی، مهندسی، پزشکی یا هر تخصص دیگری دارید تا بفهمید چقدر ضرر کرده اید. اینجا پای کارشناس رسمی دادگستری به میان می آید. شما در دادخواست خودتان از دادگاه می خواهید که کارشناس تعیین کند و بعد از آن، شخص مقابل را به پرداخت آن مبلغ محکوم کند.

مثلاً وقتی ماشین تان تصادف می کند و آسیب جدی می بیند، شما که کارشناس خودرو نیستید که بفهمید صافکاری، نقاشی و تعویض قطعات چقدر هزینه دارد. اینجا بهترین راهکار این است که در دادخواست خودتان، درخواست جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری (در این مورد کارشناس تصادفات یا ارزیاب خسارت) را مطرح کنید.

نقش حیاتی کارشناس رسمی در تعیین خسارت و روند دادرسی

همان طور که گفتیم، کارشناس رسمی مثل یک چشم سوم برای دادگاه است که در مسائل تخصصی به قاضی کمک می کند. این کارشناس ها افراد متخصصی هستند که مدرک رسمی دارند و سوگند خورده اند که حقیقت را بگویند.

موارد ارجاع امر به کارشناس: چه زمانی به کارشناس نیاز داریم؟

موارد زیادی هست که دادگاه بدون نظر کارشناس نمی تواند حکم درستی بدهد. بعضی از رایج ترین این موارد عبارتند از:

• خسارات فنی و مهندسی: مثل آسیب به ساختمان، خودرو، ماشین آلات صنعتی، یا حتی تعیین میزان خسارت در پروژه های ساختمانی.
• خسارات پزشکی: برای تعیین ارش (یعنی خسارت جراحاتی که دیه مشخص ندارند)، هزینه های درمان، و مدت زمان لازم برای بهبود. اینجا معمولاً کارشناس پزشکی قانونی وارد عمل می شود.
• خسارات وارده به اموال منقول و غیرمنقول: تعیین ارزش واقعی یک مال که آسیب دیده، یا ارزش ملک در یک زمان خاص (مثلاً برای اجرت المثل ایام تصرف).
• تعیین اجرت المثل: وقتی کسی از مال دیگری بدون اجازه استفاده کرده، کارشناس میزان اجرت المثل (همان کرایه و هزینه استفاده) را برآورد می کند.
• تعیین منافع ممکن الحصول: مثلاً همان درآمد از دست رفته تاکسی یا سود از دست رفته یک معامله به خاطر تأخیر در انجام تعهد.

صلاحیت و انتخاب کارشناس: کی و چطور انتخاب می شود؟

کارشناس ها در رشته های مختلفی تخصص دارند (مثلاً کارشناس راه و ساختمان، کارشناس رسمی دادگستری رشته خودرو، کارشناس پزشکی قانونی و…). دادگاه با توجه به موضوع پرونده، کارشناس مربوطه را انتخاب می کند و از او می خواهد که با بررسی مدارک و مستندات، تحقیق میدانی (مثلاً بازدید از محل حادثه یا مال مورد نزاع) و اطلاعات تخصصی خودش، نظر کارشناسی اش را اعلام کند.

مراحل کارشناسی در دادگاه: از شروع تا نتیجه

روند کارشناسی هم خودش مراحل خاصی دارد:

1. صدور قرار کارشناسی: قاضی بعد از بررسی پرونده، اگر تشخیص دهد که به نظر کارشناس نیاز است، قرار کارشناسی صادر می کند.
2. معرفی کارشناس: دادگاه یک یا چند کارشناس را برای بررسی موضوع معرفی می کند.
3. ابلاغ به طرفین: به شما و طرف مقابل ابلاغ می شود که قرار کارشناسی صادر شده و کارشناس کیست.
4. پرداخت هزینه کارشناسی: معمولاً هزینه کارشناسی ابتدا بر عهده کسی است که درخواست کارشناسی داده (معمولاً خواهان)؛ اما در نهایت، کسی که در دادگاه محکوم می شود، باید این هزینه ها را بپردازد.
5. بازدید و ارائه نظریه: کارشناس بعد از دریافت هزینه و بررسی مدارک و بازدید از محل، گزارش کارشناسی خود را به دادگاه ارائه می دهد.

ارزش اثباتی نظریه کارشناس: حرف آخر را کارشناس می زند؟

نظریه کارشناس برای دادگاه خیلی مهم و معتبر است، اما حرف آخر را نمی زند! دادگاه آزاد است که این نظریه را بپذیرد یا رد کند. اگر شما یا طرف مقابل به نظریه کارشناس اعتراض داشته باشید، می توانید اعتراض کنید. در این صورت، دادگاه ممکن است موضوع را به یک هیأت کارشناسی (معمولاً سه یا پنج نفره) ارجاع دهد تا دوباره بررسی شود.

نمونه دادخواست مطالبه خسارت طبق نظر کارشناس: چگونه بنویسیم؟

حالا می رسیم به قسمت اصلی و جذاب ماجرا: نمونه دادخواست. یک دادخواست خوب و کامل، کلید موفقیت شما در دادگاه است. باید دقیق و با جزئیات بنویسید.

فرم کلی دادخواست و راهنمای تکمیل عملی

دادخواست ها معمولاً فرم مشخصی دارند که از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت می شوند. اما جزئیات و محتوای آن بسیار مهم است:

۱. عنوان دادخواست: نام پرونده شما

اینجا باید دقیق بنویسید چه می خواهید. مثلاً: دادخواست مطالبه خسارت وارده به خودرو ناشی از تصادف با جلب نظر کارشناس یا دادخواست مطالبه اجرت المثل ایام تصرف ملک با جلب نظر کارشناس.

۲. خواهان: شما هستید!

مشخصات کامل خودتان را بنویسید: نام، نام خانوادگی، نام پدر، شماره ملی، شغل، آدرس دقیق، کدپستی و شماره تماس. اگر وکیل دارید، مشخصات وکیل را هم اضافه کنید. اگر شخص حقوقی (شرکت یا مؤسسه) هستید، نام شرکت، شماره ثبت، محل ثبت و آدرس دفتر مرکزی را بنویسید و باید نماینده قانونی شرکت دادخواست را امضا کند.

۳. خوانده: طرف مقابل شما

مشخصات کامل کسی که از او طلبکارید را بنویسید. این هم می تواند شخص حقیقی باشد یا حقوقی (مثل شهرداری، شرکت مخابرات، یک شرکت خصوصی). هر چقدر دقیق تر بنویسید، ابلاغ دادخواست راحت تر انجام می شود.

۴. وکیل یا نماینده قانونی: اگر کسی به جای شما اقدام می کند

در صورتی که وکیل دارید یا نماینده قانونی (مثلاً ولی قهری یا قیم)، مشخصات کامل او را درج کنید.

۵. تعیین خواسته و بهای آن: چی می خواهید و چقدر می ارزد؟

این بخش خیلی مهم است، مخصوصاً وقتی به کارشناس نیاز دارید. باید بنویسید: مطالبه خسارات وارده (نوع خسارت را اینجا بنویسید: مثلاً خسارت وارده به خودرو، خسارت بدنی و…) مقوم به ………. ریال (به صورت تقریبی با قابلیت تغییر پس از نظر کارشناس) به انضمام کلیه خسارات دادرسی، حق الوکاله وکیل (در صورت وجود)، هزینه کارشناسی و خسارت تأخیر تأدیه (در صورت وجود شرایط و رعایت ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی).

نکته مقوم به… ریال برای تعیین صلاحیت دادگاه است. اگر مبلغ را زیر ۲۰ میلیون تومان بنویسید، شورای حل اختلاف صلاحیت رسیدگی دارد و اگر بالای آن باشد، دادگاه. حتی اگر دقیقاً نمی دانید چقدر است، یک مبلغ تقریبی بنویسید که صلاحیت دادگاه مشخص شود، اما در ادامه تاکید کنید که مبلغ نهایی پس از نظر کارشناس تعیین خواهد شد.

۶. دلایل و منضمات دادخواست: مدارک شما

اینجا لیستی از تمام مدارک و شواهدتان را بنویسید. هر چیزی که به اثبات ادعای شما کمک می کند:

• کپی مصدق تمام صفحات شناسنامه و کارت ملی خواهان.
• کپی مصدق مدارک اثبات وقوع خسارت:
  • برای خسارت خودرو: کروکی پلیس (اگر تصادف بوده)، گزارش کارشناسی بیمه، فاکتورهای تعمیرات (اگر قبلاً هزینه ای کرده اید)، تصاویر و فیلم ها از صحنه حادثه و آسیب ها.
  • برای خسارت ملک: سند مالکیت، گزارش آتش نشانی (اگر حریق بوده)، عکس و فیلم از آسیب ها، گزارش اولیه کارشناس (اگر قبلاً از طریق تأمین دلیل این کار را کرده اید).
  • برای خسارت بدنی: مدارک پزشکی، نظریه پزشکی قانونی، گواهی عدم انجام کار.
• گزارش پلیس یا مراجع انتظامی (مثل نیروی انتظامی، آتش نشانی، اورژانس).
• شهادت شهود یا استشهادیه محلی (اگر شاهد عینی دارید).
• قرار تأمین دلیل (اگر قبلاً از دادگاه درخواست کرده اید که خسارات را صورت برداری کند).
• مدارک اثبات رابطه قراردادی (اگر خسارت ناشی از نقض یک قرارداد بوده است).
• تصویر مصدق وکالتنامه (اگر وکیل دارید).
• مهم ترین بخش: درخواست جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری برای تعیین دقیق میزان خسارت.

۷. شرح دادخواست: داستان شما با دلایل حقوقی

این بخش، قسمت نوشتن داستان است. اینجا باید دقیق، واضح و با جزئیات بنویسید چه اتفاقی افتاده، چه ضرری به شما وارد شده و چرا طرف مقابل مسئول است:

• بیان دقیق واقعه: زمان، مکان و چگونگی وقوع حادثه یا ترک فعل زیان بار را به ترتیب زمانی و منطقی توضیح دهید. مثلاً: در تاریخ فلان، ساعت فلان، در آدرس فلان، خوانده محترم با خودروی خود با خودروی اینجانب تصادف کرده که منجر به آسیب جدی به قسمت جلویی خودرو شده است.
• تشریح رابطه سببیت: به وضوح توضیح دهید که خسارت وارد شده، مستقیماً ناشی از عمل یا بی عملی خوانده بوده است. مثلاً: عدم رعایت حق تقدم توسط خوانده، عامل مستقیم تصادف و خسارات وارده به خودروی بنده می باشد.
• دلایل حقوقی مطالبه خسارت: به مواد قانونی مرتبط استناد کنید. مثلاً ماده ۳۳۱ قانون مدنی که قبلاً اشاره شد، یا مواد ۵۱۵ و ۵۱۹ قانون آیین دادرسی مدنی که مربوط به مطالبه خسارات دادرسی و سایر هزینه هاست. همچنین می توانید به قانون مسئولیت مدنی نیز اشاره کنید.
• تبیین لزوم جلب نظر کارشناس: اینجا باید توضیح دهید که چرا تعیین میزان خسارت نیازمند نظر کارشناس است. مثلاً: با توجه به ماهیت فنی خسارات وارده به خودرو و پیچیدگی های برآورد هزینه های تعمیر، تعیین دقیق میزان خسارت تنها با جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری در رشته مربوطه امکان پذیر است.
• مطالبه کلیه خسارات: حتماً علاوه بر خسارت اصلی، مطالبه خسارات دادرسی (شامل هزینه دادخواست، حق الوکاله وکیل، هزینه کارشناسی) و خسارت تأخیر تأدیه (بر اساس ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی، اگر خسارت مالی است و خوانده با وجود تمکن از پرداخت خودداری کرده) را هم بنویسید.
• درخواست نهایی از دادگاه: در نهایت، از دادگاه بخواهید که بعد از رسیدگی، قرار کارشناسی را صادر کند و در نهایت، حکم بر محکومیت خوانده به پرداخت کلیه خسارات وارده طبق نظریه کارشناس و نیز سایر خسارات دادرسی را صادر نماید.

یک نکته مهم: زبان دادخواست باید رسمی و حقوقی باشد، اما در این مقاله سعی کردیم با لحنی خودمانی تر آن را توضیح دهیم تا فهمش راحت تر باشد. وقتی خودتان دادخواست را تنظیم می کنید، جملات را دقیق و حقوقی بنویسید و از یک وکیل کمک بگیرید.

نمونه دادخواست مطالبه خسارت مالی (مثلاً خودرو) با جلب نظر کارشناس

در ادامه یک نمونه کلی از آنچه در دادخواست باید قید شود آورده شده است. شما باید با توجه به شرایط پرونده خودتان، این موارد را تکمیل کنید. (توجه: این فقط یک الگو است و باید توسط وکیل یا کارشناس حقوقی بررسی شود.)

بسمه تعالی
دادگاه محترم عمومی حقوقی ................................

خواهان:
  نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی شما]
  نام پدر: [نام پدر شما]
  شماره ملی: [شماره ملی شما]
  شغل: [شغل شما]
  آدرس: [آدرس دقیق شما به همراه کد پستی و شماره تماس]

خوانده:
  نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی شخص یا اشخاص زیان رسان]
  نام پدر: [نام پدر خوانده]
  شماره ملی: [شماره ملی خوانده]
  شغل: [شغل خوانده]
  آدرس: [آدرس دقیق خوانده به همراه کد پستی و شماره تماس]

خواسته:
  مطالبه خسارت وارده به خودروی اینجانب (نوع خودرو: [مدل خودرو]) به شماره پلاک [شماره پلاک] ناشی از تصادف، مقوم به 500,000,000 ریال (پانصد میلیون ریال) با جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری، به انضمام کلیه خسارات دادرسی از جمله هزینه دادرسی، حق الوکاله وکیل (در صورت وجود)، هزینه کارشناسی و خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ تقدیم دادخواست لغایت اجرای حکم.

دلایل و منضمات دادخواست:
  1. کپی مصدق شناسنامه و کارت ملی خواهان
  2. کپی مصدق سند مالکیت و کارت سبز خودروی خواهان
  3. کپی مصدق کروکی پلیس مورخ [تاریخ تصادف]
  4. تصاویر و فیلم های مربوط به صحنه تصادف و خسارات وارده
  5. درخواست صدور قرار کارشناسی رسمی دادگستری جهت برآورد میزان دقیق خسارات
  6. کپی مصدق وکالتنامه (در صورت داشتن وکیل)

شرح دادخواست:
ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی [نام شهرستان یا منطقه مربوطه]

با سلام و احترام
به استحضار عالی می رساند:
1. اینجانب [نام و نام خانوادگی خواهان] مالک یک دستگاه خودروی [نوع و مدل خودرو] به شماره پلاک [شماره پلاک] می باشم.
2. در تاریخ [تاریخ تصادف]، حدود ساعت [ساعت تصادف]، در [آدرس دقیق محل تصادف]، خوانده محترم جناب آقای/خانم [نام و نام خانوادگی خوانده] با خودروی [نوع خودروی خوانده] به شماره پلاک [شماره پلاک خوانده]، به دلیل [شرح دقیق نحوه تخلف خوانده مانند: عدم رعایت حق تقدم/بی احتیاطی در رانندگی/تغییر ناگهانی مسیر و...] با خودروی اینجانب به شدت تصادف نموده و موجب ورود خسارات شدید به قسمت [قسمت های آسیب دیده خودروی شما] خودروی بنده گردیدند.
3. در خصوص این حادثه، کروکی پلیس راهور به شماره [شماره کروکی] نیز تنظیم شده است که در آن، خوانده محترم به عنوان مقصر حادثه شناخته شده اند. (کپی مصدق کروکی به پیوست تقدیم می گردد.)
4. با توجه به ماهیت فنی خسارات وارده و لزوم برآورد دقیق هزینه های تعمیر، از جمله هزینه های صافکاری، نقاشی، تعویض قطعات و اجرت تعمیرکار، تعیین میزان خسارت تنها با جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری در رشته مربوطه (کارشناس رسمی دادگستری در رشته امور وسایط نقلیه موتوری زمینی یا تصادفات) امکان پذیر است.
5. لذا با استناد به مواد 198، 515 و 519 قانون آیین دادرسی مدنی و ماده 331 قانون مدنی و قانون مسئولیت مدنی، از محضر محترم دادگاه استدعای رسیدگی و صدور قرار کارشناسی جهت تعیین میزان دقیق خسارات وارده و نهایتاً صدور حکم بر محکومیت خوانده به پرداخت کلیه خسارات وارده طبق نظر کارشناس منتخب دادگاه، به انضمام خسارات دادرسی (شامل هزینه دادرسی، حق الوکاله وکیل و هزینه کارشناسی) و خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ تقدیم دادخواست لغایت اجرای حکم، مورد استدعاست.

با تشکر و احترام
[امضای خواهان]
[تاریخ]

برای سایر انواع خسارت (بدنی، اجرت المثل و…) نیز همین الگو را می توانید با تغییر نوع خسارت، دلایل و منضمات و شرح دادخواست به کار ببرید.

مراحل پیگیری دادخواست مطالبه خسارت طبق نظر کارشناس در دادگاه

بعد از اینکه دادخواست را با دقت تنظیم کردید، نوبت به پیگیری آن در سیستم قضایی می رسد. این مراحل ممکن است کمی طول بکشد، اما اگر صبور باشید و مراحل را درست طی کنید، به نتیجه می رسید.

۱. ثبت دادخواست: اولین قدم رسمی

دادخواست شما باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به صورت رسمی ثبت شود. این دفاتر فرم های استاندارد را دارند و مدارک شما را اسکن می کنند.

۲. ابلاغ دادخواست: اطلاع رسانی به طرف مقابل

پس از ثبت، دادخواست شما به خوانده (فرد یا شرکتی که از او شکایت کرده اید) ابلاغ می شود. او هم فرصت دارد که دفاعیات خودش را ارائه کند.

۳. جلسه رسیدگی: فرصت شنیدن

دادگاه جلسات رسیدگی تشکیل می دهد که در آن، شما و خوانده فرصت دارید دفاعیات، مدارک و دلایل خودتان را ارائه کنید. قاضی به صحبت های هر دو طرف گوش می دهد.

۴. صدور قرار کارشناسی: شروع کار متخصص

اگر قاضی تشخیص دهد که برای تعیین میزان خسارت به نظر کارشناس نیاز است، قرار کارشناسی صادر می کند و یک یا چند کارشناس را معرفی می کند.

۵. پرداخت دستمزد کارشناس: سهم شما در روند

معمولاً دستمزد کارشناس را کسی که درخواست کارشناسی داده (یعنی خواهان) باید بپردازد. اما در پایان، اگر شما برنده پرونده شوید، این هزینه هم جزو خسارات دادرسی محسوب می شود و خوانده باید آن را به شما برگرداند.

۶. نظریه کارشناسی: گزارش تخصصی

کارشناس بعد از بررسی های لازم، نظر خودش را به صورت یک گزارش کتبی به دادگاه ارائه می دهد. این گزارش برای قاضی بسیار مهم است.

۷. صدور رأی دادگاه: تصمیم نهایی

با توجه به تمام مدارک، شواهد، دفاعیات طرفین و البته نظریه کارشناسی، قاضی رأی نهایی را صادر می کند. اگر خوانده محکوم شود، موظف به پرداخت خسارات طبق نظر کارشناس خواهد بود.

۸. مراحل پس از صدور رأی: اعتراض یا اجرا

اگر یکی از طرفین به رأی دادگاه اعتراض داشته باشد، می تواند درخواست واخواهی (در صورت غیابی بودن رأی)، تجدیدنظرخواهی (در دادگاه تجدیدنظر) یا در موارد خاص فرجام خواهی (در دیوان عالی کشور) کند. اگر هم رأی قطعی شد، نوبت به اجرای حکم می رسد.

۹. اجرای حکم: گرفتن حق

پس از قطعی شدن رأی، پرونده به اجرای احکام فرستاده می شود. اینجا شما می توانید با کمک اجرای احکام، نسبت به دریافت مبلغ خسارت از خوانده اقدام کنید. اگر خوانده همکاری نکند، امکان توقیف اموال او هم وجود دارد.

مدارک و مستندات ضروری برای طرح دعوی: چی لازم دارید؟

داشتن مدارک کامل و منظم، شانس موفقیت شما را خیلی زیاد می کند. حتماً تمام این مدارک را جمع آوری و کپی برابر اصل کنید:

• مدارک شناسایی: کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی خواهان.
• مدارک اثبات مالکیت یا ذی نفع بودن: اگر خسارت به مالی وارد شده، باید ثابت کنید که شما مالک آن مال هستید یا ذی نفع آن. (مثل سند مالکیت، قولنامه، اجاره نامه، بیمه نامه، قرارداد و…).
• مدارک اثبات وقوع خسارت: این ها اصلی ترین مدارک شما هستند. هر چیزی که نشان می دهد ضرر به شما وارد شده: فاکتورها، فیش های پرداخت، عکس ها و فیلم های واضح از صحنه خسارت و میزان آسیب.
• گزارش های رسمی: گزارش پلیس (در تصادفات)، نظریه پزشکی قانونی (در صدمات بدنی)، گزارش آتش نشانی (در حوادث حریق) و هر گزارش رسمی دیگری که وضعیت را تأیید کند.
• قرار تأمین دلیل: اگر قبلاً از طریق دادگاه درخواست تأمین دلیل کرده اید، گزارش کارشناسی آن تأمین دلیل را حتماً پیوست کنید.
• وکالتنامه: اگر وکیل دارید، کپی برابر اصل وکالتنامه وکیل باید همراه دادخواست باشد.

یک توصیه دوستانه: هر چقدر مدارک و شواهد شما کامل تر و مستندتر باشد، هم کار کارشناس راحت تر می شود و هم شانس پیروزی شما در دادگاه بالاتر می رود. پس با حوصله تمام مدارک را جمع آوری کنید.

خسارت های دادرسی، تأخیر تأدیه و منافع ممکن الحصول: جزئیات مهم

در کنار خسارت اصلی که به شما وارد شده، قانون هزینه ها و ضررهای دیگری را هم قابل مطالبه می داند که خوب است با آن ها آشنا باشید:

۱. خسارات دادرسی (ماده ۵۱۹ قانون آیین دادرسی مدنی)

این خسارت ها شامل تمام هزینه هایی است که شما برای پیگیری پرونده تان در دادگاه متحمل شده اید. این هزینه ها عبارتند از:

• هزینه دادرسی: همان پولی که برای ثبت دادخواست و مراحل مختلف پرونده به قوه قضاییه پرداخت می کنید.
• حق الوکاله وکیل: اگر وکیل گرفته باشید، دستمزد او هم جزو خسارات دادرسی محسوب می شود و در نهایت باید از طرف مقابل مطالبه شود.
• حق الزحمه کارشناسی: هزینه ای که برای کارشناس رسمی دادگستری می پردازید.
• هزینه تحقیقات محلی: اگر برای اثبات ادعایتان نیاز به تحقیق در محل باشد، هزینه های آن.
• سایر هزینه های مستقیم: هر هزینه ای که مستقیماً برای اثبات دعوا یا دفاع لازم بوده است.

پس حواس تان باشد که تمام این فیش ها و رسیدها را نگه دارید تا بتوانید آن ها را از خوانده طلب کنید.

۲. خسارت تأخیر تأدیه (ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی)

این خسارت مربوط به زمانی است که موضوع دعوا، وجه رایج (پول) است و خوانده با وجود توانایی مالی (تمکن) و مطالبه شما، از پرداخت آن خودداری کرده است. در این صورت، با توجه به تغییر شاخص سالانه قیمت ها که توسط بانک مرکزی تعیین می شود، دادگاه میزان خسارت ناشی از کاهش ارزش پول را محاسبه و به آن حکم می دهد. این موضوع مخصوصاً در شرایط تورمی کشورمان بسیار مهم است.

۳. منافع ممکن الحصول

همان طور که قبلاً گفتیم، این خسارت مربوط به ضرری است که در اثر از دست دادن فرصت هایی برای کسب درآمد یا سود به شما وارد شده است. مثلاً اگر اجاره نامه یک ملک را باطل کنند و شما قرار بوده آن را اجاره دهید و درآمدی کسب کنید، آن درآمد از دست رفته می تواند جزو منافع ممکن الحصول باشد. ماده ۱۴ قانون آیین دادرسی کیفری به این موضوع اشاره کرده و امکان مطالبه آن را در برخی موارد فراهم می داند، اما مهم است که ثابت کنید این منافع قطعاً به دست می آمده و صرفاً یک احتمال نبوده است.

نتیجه گیری: با آگاهی، حق تان را بگیرید

مطالبه خسارت، به خصوص وقتی پای نظر کارشناس وسط می آید، یک فرآیند حقوقی نسبتاً پیچیده است که نیاز به دقت، صبر و آگاهی دارد. از تنظیم صحیح دادخواست و ارائه مدارک کامل گرفته تا پیگیری مراحل دادرسی و انتخاب کارشناس مناسب، هر مرحله ای اهمیت خودش را دارد. هدف اصلی ما در این مقاله این بود که شما را با تمام این جزئیات آشنا کنیم تا با چشم باز وارد این مسیر شوید.

دانستن این نکات به شما کمک می کند تا هم از حقوق خودتان دفاع کنید و هم از اشتباهات احتمالی جلوگیری کنید. هرچند این راهنما اطلاعات جامعی در اختیار شما گذاشت، اما همیشه توصیه می کنیم برای افزایش شانس موفقیت و کاهش پیچیدگی ها، حتماً از مشاوره و کمک یک وکیل متخصص در امور حقوقی و دعاوی مطالبه خسارت بهره مند شوید. یک وکیل کاربلد می تواند با دانش و تجربه اش، مسیر پرونده شما را هموارتر کند و به شما کمک کند تا در نهایت به حق و حقوق خودتان برسید.

امیدواریم این مقاله توانسته باشد چراغ راهی برای شما باشد تا در مسیر احقاق حق خودتان با اطمینان بیشتری قدم بردارید.