یک سفر و ۵ نکته؛ حکایت مهمان غیرمنتظره «پوتین» چه بود؟

در سیپکس بخوانید؛

خبرگزاری سیپکس– مریم خرمائی: کاخ کرملین به تازگی میزبان دیداری سیاسی بود که از زمان آغاز جنگ اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ به این سوی اتفاقی نادر تلقی می شود.

«ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه روز یکشنبه در مسکو با «روبرتو فیکو» نخست وزیر اسلواکی ملاقات کرد.

از کنار سفر نخست وزیر اسلواکی به روسیه به چند دلیل نباید ساده عبور کرد

اهمیت دیدار ازاین جهت است که اسلواکی یکی از اعضای ناتو است که در چارچوب حمایت مالی-نظامی از اوکراین هرروز بیش ازپیش به رویارویی مستقیم با روسیه نزدیک می شود.

به این ترتیب فیکو بعد از همتای مجارستانی و همچنین صدراعظم اتریش سومین رهبر اتحادیه اروپا است که در سه سال گذشته با قدم گذاشتن به کاخ کرملین پروژه غرب برای منزوی کردن روسیه را به چالش کشیده است.

اما چه چیز فیکو را به لانه خرس (نماد کشور روسیه) کشاند؟

اسلواکی به منابع انرژی روسیه وابستگی دارد و توافقی که به این کشور اجازه می دهد تا از مسیر اوکراین به گاز روسیه دسترسی پیدا کند در آستانه انقضا است.

مشکل اینجاست که کی یف می گوید دیگر با تمدید این توافق که ضامن عبور گاز روسیه از اوکراین است موافقت نخواهد کرد و هرگونه موافقت احتمالی هم در گرو چشم پوشی مسکو از منافع مالی پروژه است.

اسلواکی عضو ناتو و اتحادیه اروپا است که هر دو در یک قدمی جنگ مستقیم با روسیه قرار دارند

به گفته فیکو طرف روسی آماده سوخت رسانی به اسلواکی و غرب است حال آنکه به دلیل موضع سرسختانه «ولودیمیر زلنسکی» رئیس جمهور اوکراین این مسئله از ژانویه ۲۰۲۵ به بعد عملاً غیرممکن خواهد بود.

خبر «سفر فیکو به مسکو و نیاز او به منابع انرژی روسیه» زمانی قابل فهم تر می شود که آن را در پیوست با خبر «تهدید اتحادیه اروپا از سوی دونالد ترامپ رئیس جمهور منتخب آمریکا» ارزیابی کنیم.

ترامپ روز جمعه با لحنی تهدیدآمیز در شبکه اجتماعی «تروث سوشال» نوشت: به اتحادیه اروپا گفتم که باید کسری عظیم سقف تجاری با آمریکا را با خرید مقادیر زیادی از نفت و گاز ما جبران کنند؛ در غیر این صورت با تعرفه های تمام و کمال مواجه خواهند شد.

این در حالی است که به دلیل مسافت زیاد خرید نفت و گاز از آمریکا برای اروپایی ها چندان مقرون به صرفه نیست حال آنکه تحریم خودخواسته منابع انرژی روسیه هم آنها را برای چانه زدن درباره قیمت محصول مشابه آمریکایی در تنگنا قرار داده است.

امنیت انرژی در پروژه انزوای روسیه نمی گنجد

اخبار «سفر فیکو به روسیه» و «اخاذی ترامپ از اتحادیه اروپا» در پیوست با یک خبر دیگر هم قابل ارزیابی است و آن «اخطار قطع گاز» است که قطر برای اتحادیه اروپا فرستاد.

پس از حمله روسیه به اوکراین کشور های اروپایی به دنبال جایگزینی برای انرژی روسیه گشتند و قطر از آن زمان عملاً در قامت تأمین کننده اصلی گاز طبیعی مایع شده (اِل اِن جی) به اروپا ظاهر شد.

اما اکنون دوحه هشدار داده که در صورت اعمال جریمه سرپیچی از قانون صحت سنجی رعایت اصول توسعه پایدار عرضه گاز خود را به قاره سبز متوقف خواهد کرد و اطمینان داده که اصلاً بلوف نمی زند.

همدستی فیکو چپ گرا با اوربان راست گرا نشانه تغییر در کارکرد های سنتی احزاب و انعطاف پذیری در انتخاب ابزار های رسیدن به منافع حیاتی است

با این اوصاف اتحادیه اروپا که در هم پوشانی با ناتو پایش به صحنه جنگ اوکراین باز شد و در حمایت از کی یف برای خرید محصولات انرژی روسیه سقف قیمت تعیین کرد حالا از سمت زلنسکی ترامپ و البته «سعد شریده کعبی» وزیر انرژی قطر تحت فشار است.

اما در سفر فیکو به روسیه یک نکته دیگر هم نهفته است: رئیس جمهور اسلواکی که در سال ۲۰۲۳ به عنوان نامزد حزب چپ گرا و ملی گرای «اسمر» به قدرت رسید در هم دستی با «ویکتور اوربان» نخست وزیر راست گرای مجارستان قصد دارد کشتی سیاست خارجی کشورش را در جهتی مخالف با آنچه قطب نمای غرب نشان می دهد هدایت کند.

همدستی فیکو چپ گرا با اوربان راست گرا در عقب گرد از سیاست های ضدروسی اتحادیه اروپا یادآور همدستی احزاب چپ و راست افراطی فرانسه برای زمین زدن «میشل بارنیه» نخست وزیر میانه روی فرانسه است. این قبیل همکاری ها تأکیدی بر گرد شدن طیف سیاسی اروپا و نشانه ای از تغییر در کارکرد های سنتی احزاب و انعطاف پذیری در انتخاب ابزار های رسیدن به منافع حیاتی است.

در جمع بندی این نوشتار می توان گفت که از کنار سفر نخست وزیر اسلواکی به روسیه به چند دلیل نباید ساده عبور کرد:

*اسلواکی عضو ناتو است؛ بلوکی نظامی که در یک قدمی جنگ با روسیه قرار دارد.

*اسلواکی عضو اتحادیه اروپا است؛ بلوکی سیاسی- اقتصادی که روسیه را تحریم کرده است.

*اذعان اسلواکی به گرفتار شدن در بحران انرژی بازتابی از گرفتار شدن اتحادیه اروپا در تله انرژی بزرگتری است که اوکراین آمریکا و قطر برایش پهن کرده اند.

*دست کم از منظر تأمین امنیت انرژی پروژه منزوی کردن روسیه با واقعیت سازگاری ندارد.

*در اروپا حزب گرایی کارکرد قدیمی خود را از دست داده و محیط بسته ائتلاف های نظامی-سیاسی جواب گوی منافع ملی نیست.