40 سال تلاش در کشور برای طراحی و ساخت پهپاد

دانشگاه اصفهان اولین مرکزی بود که در دهه 60 در زمینه طراحی و ساخت پهپاد فعال شد و هر چند که نمونه ساخته شده پیشرفته نبود، ولی این حرکت، سکوی پرتابی شد تا امروزه مهندسان شرکت های دانش بنیان به ساخت انواع پهپادها با کاربردهای امداد و نجات، جنگلبانی، پایش سلامت گیاهان و آتش سوزی دست یابند.

به گزارش سیپکس، زمانی که در سال 1849 اتریش، بالن پر از بمب بدون سرنشینی را برای حمله به ونیز فرستاد، در آن روزگار تصور نمی شد که این پرنده های هدایت پذیر بدون سرنشین امروز می توانند در بسیاری از امور ما را یاری کنند، به گونه ای که هر چند که این ابزار در ابتدا با مقاصد نظامی مورد استفاده قرار گرفت، ولی حالا رشته حیات آن در حوزه های امداد و نجات، نقشه برداری، آتش نشانی و مخابرات و ناوبری جستجو می شود.

با توجه به پیشرفت روزافزون تکنولوژی در تولید پهپادها انتظار می رود که شرکت های حمل و نقل و فروشگاه های اینترنتی بخشی از نقل و انتقالات خود را توسط پهپادهای باربر جا به جا کنند؛ همان اقدامی که شرکت هایی چون آمازون و دی اچ ال برای حمل و نقل محموله ها از آن استفاده می کنند.

تاریخچه پهپاد ساخت ایران به اوایل دهه 60 هجری شمسی بر می گردد که در دانشگاه استان اصفهان، گروهی از دانشجویان به طراحی و ساخت نمونه اولیه از پهپادها مشغول بودند. نمونه اولیه در مقایسه با پهپادهای امروزی، بسیار ضعیف بود؛ اما همین افراد باعث شدند تا مقدمات ساخت پهپاد در کشور عملی شود. طول این پهپاد کمتر از یک متر بود و محدوده پروازی آن با چشم غیر مسلح نیز قابل دیدن بود.

اولین پهپادهای ایرانی در دوران دفاع مقدس و با هدف شناسایی مواضع دشمن ساخته شدند و امروزه شرکت های دانش بنیانی بر روی این فناوری متمرکز شدند که توانستند انواع مختلفی از این پرنده را به تولید برسانند.

پهپادهای آشیانه دار برای تصویربرداری از مناطق صعب العبور

امیرحسین واعظ از فناوران یکی از شرکت های دانش بنیان با اشاره به طراحی و ساخت پهپادهای آشیانه دار، گفت: این محصول شامل سه بخش آشیانه، نرم افزار و پرنده بوده و تحت شبکه و بدون نیاز به خلبان است. کاربردهای این محصول در بحث های نظارتی و صنعتی و مرزبانی است. با این محصول فناورانه می توان با سرعت بیشتری در هر ساعتی از شبانه روز نسبت به پرواز و انجام عملیات اقدام کرد.

به گفته وی، زمانی که به سیستم دستور پرواز داده می شود، درهای آشیانه باز شده و پرنده بلند می شود و ماموریت از قبل تعریف شده را انجام می دهد و به صورت کاملاً خودکار به آشیانه بازمی گردد، شارژ می شود و آماده عملیات های بعدی می شود.

ساخت پهپادهای نقشه برداری

امیر امجدی؛ مدیرعامل یکی از شرکت های دانش بنیان خاطر نشان کرد: شرکت ما در زمینه نقشه برداری هوایی و زمینی فعالیت می کند؛ دو محصول اصلی این شرکت دانش بنیان، پهپادهای نقشه برداری مجهز با تکنولوژی حذف کامل نقاط کنترل زمینی است که برای نخستین بار در ایران و در سال 1395 ثبت اختراع شد.

وی اضافه کرد: ویژگی اصلی این پهپادهای نقشه برداری این است که حین نقشه برداری هوایی، به نقاط کنترل زمینی، نیازی نداریم که این، برخلاف سایر پهپادهای نقشه برداری است که یا به تعداد کم یا زیاد به نقاط کنترل زمینی احتیاج دارند تا تصاویر آنها مختصات دار شود.

مدیرعامل این شرکت دانش بنیان خاطرنشان کرد: تصاویری که در نقشه برداری هوایی اخذ می شود، فاقد مختصات بوده و فقط یک تصویر است همانند تصویری که با گوشی موبایل شخصی گرفته می شود؛ برای تهیه نقشه، نیاز داریم تا این تصاویر مختصات دار شوند و روی این تصاویر ترسیمات انجام داد.

وی ادامه داد: هدف از نقشه برداری هوایی این است که مراجعه ما به زمین برای برداشت عوارض و تهیه نقشه کاهش پیدا کند و تا قبل از ساخته شدن این دستگاه، ما باید به زمین مراجعه حضوری می کردیم و علاوه بر پرواز و عکسبرداری یک عملیات زمینی نیز انجام می دادیم و از نقاط مختلف، برداشت می کردیم تا این تصاویر مختصات دار شوند.

امجدی تصریح کرد: ساخت پهپادهای نقشه برداری و حذف کامل نقاط کنترل زمینی به تایید سازمان های متولی نقشه برداری در کشور نیز رسیده است و علت دانش بنیانی ما نیز به کارگیری تکنولوژی حذف نقاط کنترل زمینی است و عنوان دانش بنیانی ما نیز نقشه برداری با پهپاد بدون نقاط کنترل زمینی است.

تولید پهپاد امدادی

محمدرضا زکریاپور از محققان طرح گفت: ما در این تحقیقات توانستیم پهپادی را در زمینه امداد و نجات به نام «پهپاد نجات غریق هوشمند» طراحی کنیم. این پهپاد مزین به نام دو شهید «فخری زاده» و «چمران» است؛ از این رو نام تجاری این پهپاد با عنوان «پهپاد هوشمند فخران» است. پهپاد طراحی شده قادر است فردی را که در حال غرق شدن است، شناسایی کرده و حلقه نجات را به سمت وی می برد و آن را برای فرد ارسال می کند.

زکریاپور، با بیان اینکه برد پروازی این پهپاد تا 3 کیلومتر در دریا است که از راه دور قابل کنترل است و حلقه نجات را برای فرد پرتاب می کند، یادآور شد: این محصول برای سازمان هایی چون نیروی دریایی و سازمان های دارای کشتی های تجاری قابل استفاده است؛ چرا که از قابلیت هایی چون کاهش زمان کشف محل غرق شدگی، اعزام تجهیزات و تیم نجات غریق به محل وقوع حادثه به صورت کاملا خودکار و دقیق، ارسال به موقع و سریع جلیقه نجات و حلقه نجات غریق و نصب GPS بر روی حلقه های نجات غریق برخوردار است.

وی با تاکید بر اینکه این پهپاد مجهز به فناوری دید در شب است، خاطر نشان کرد: این پهپاد برای شناسایی محل غرق شدگی و فرد در حال غرق از دوربین های حرارتی و هوش مصنوعی و مادون قرمز استفاده می کند. این پهپاد قابلیت حمل 20 کیلوگرم بار را دارد و امکان حمل بار تا 60 کیلوگرم نیز با آن وجود دارد.

پهپاد آتش نشانی

حسین خانی، مدیر عامل یک شرکت دانش بنیان پهپادهای آتش نشانی را از محصولات این شرکت نام برد و گفت: این نوع پهپاد هم برای اولین بار در این شرکت دانش بنیان طراحی و ساخته شده است و مداومت پروازی 8 ساعته و قابلیت حمل شلنگ آتش نشانی را به ارتفاع خیلی زیاد دارد. با استفاده از این پهپاد، نیروی انسانی و نردبان حذف می شود و می توان با هزینه بسیار کم و بدون محدودیت از آن استفاده کرد.

وی پهپادهای ویژه برای پایش آنلاین مزارع کشاورزی را از دیگر دستاوردهای این شرکت نام برد و افزود: این پهپاد پس از پرواز بر روی مزارع کشاورزی به صورت آنلاین تصاویری را ارایه می دهد و به واسطه این تصاویر کشاورز نیروی انسانی و حتی تجهیزاتی که در حال فعالیت است را مدیریت و رصد می کند. همچنین کشاورزان با تلفن همراه خود و نرم افزارهای موجود می توانند از راه دور با پهپاد، مزارع کشاورزی را پایش کنند.

مدیر عامل این شرکت دانش بنیان ضمن اشاره به اینکه این پهپاد اطلاعاتی نظیر کم آبی محصولات، آلودگی ها و آفات محصولات، تراکم و روند رشد محصولات را در اختیار کشاورزان قرار می دهد، گفت: ممکن است در بخشی از نقاط زمین کشاورزی آب به خوبی توزیع نشود و گیاه آسیب ببیند و یا بروز مسایلی که احتمالاً بر میزان برداشت تاثیرگذار است، بنابراین کشاورز از طریق دسترسی به این تصاویر می تواند نقاط ضعف را شناسایی و رفع کند.

پهپاد عمودپرواز ویژه پایش حریق جنگل و ارسال دارو 

مصطفی حسن پناه، سخنگوی یک شرکت دانش بنیان اظهار کرد: «هدهد 3» یک مولتی روتر بدون سرنشین الکتریکی است که قادر است بدون نیاز به باند حتی از روی دست عملیات را انجام دهد. این پرنده بیش از 53 دقیقه مداومت پرواز دارد و به گونه ای طراحی شده که کم صدا است. این پرنده قابلیت تعمیرپذیری آسان را هم دارد. وزن این پرنده حدود 12 کیلوگرم است، این پهپاد عمود پرواز قادر است که در مدت 29 دقیقه با سه کیلوگرم محموله حرکت کند.

حسن پناه گفت: در مواقع اضطراری می توان از این پهپاد برای ارسال محموله های سبک مانند سرم عقرب و مار گزیدگی استفاده کرد. حداکثر سرعت این پهپاد بدون سرنشین 70 کیلومتر بر ساعت و برد مخابراتی این پهپاد 10 کیلومتر است و ساخت نمونه های پیشرفته تر این پهپاد با برد بیشتر در دستور کار این شرکت قرار دارد. این پهپاد در شرایط آب و هوایی باران و برف و ریزگردهای سبک می تواند پرواز کند.

وی گفت: پس از تلاش برای طراحی و ساخت نمونه ارتقایافته این پهپاد موفق شدیم نسخه ارتقایافته پهپاد عمودپرواز هدهد3 را در کنار ایستگاه زمینی، محموله اپتیکی روز و حرارتی دیده بان و سامانه تعقیب گر آنتن طراحی کرده و بسازیم. پهپاد عمودپرواز هدهد3 نسبت به نسخه اولیه خود سبک تر شده است و محموله اپتیکی دیده بان1 (روز و شب) با ارتقاء به سنسور حرارتی برای اجرای ماموریت های بررسی حریق های جنگلی، پایش خطوط انرژی و بعضی از ماموریت های دیگر مناسب تر شده است.

پهپاد سمپاش

محمد زینعلی، مدیرعامل یکی از شرکت های دانش بنیان تولیدکننده پهپادهای سمپاش و بذرپاش با بیان اینکه این پهپادها امکان طیف سنجی، نقشه خوانی و مسیریابی را با تجهیز نرم افزارهای توپوگرافی و جهت یاب دارند، گفت: در قسمت محلول پاشی، چند نازل وجود دارد که قابلیت پودرکردن محلول سم را دارد و همین مورد، تاثیرگذاری پهپاد را در فرآیند سمپاشی افزایش داده است.

مدیرعامل این شرکت دانش بنیان به تفاهم نامه ها و همکاری های اجرایی با شرکت های دیگر اشاره کرد و گفت: تا کنون، حدود 100 پروژه داخلی را اجرایی سازی کرده ایم.

پهپادهای پایش سلامت گیاهان و دام

محققان دانشگاه جیرفت نیز پهپادی با قابلیت ارزیابی میزان سلامت گیاهان، سم پاشی گیاهان و همچنین نشانه گذاری دام ها ساختند.

این پهپاد قابلیت هایی دارد که می توان با نصب سنسورهای تشخیص آفات ابتدا وضعیت سلامت محصولات کشاورزی و نوع آفات احتمالی را ارزیابی کرد و سپس با استفاده از مخازن تعبیه شده روی پهپاد اقدام به سمپاشی نقاط آلوده به آفت کرد.

پهپاد پستچی

گروهی از مهندسان یکی از شرکت های دانش بنیان پرنده بدون سرنشین پستچی را عرضه کردند که می تواند محموله ها را از مبدا دریافت و به مقصد مشخص در نقشه و در حداقل زمان ممکن، منتقل کند.

پهپاد امداد و نجات

هواپیمای بدون سرنشین آریو از دستاوردهای دیگر دانش بنیان های کشور است که توانایی پرواز تمام خودکار جهت انجام ماموریت های شناسایی، امداد و نجات، نقشه برداری و جنگلبانی را دارد. این پرنده می تواند تا شعاع حداکثر 15 کیلومتر به مدت یک ساعت پرواز کند. همچنین امکان نصب دوربین های شناسایی، عکسبرداری و حرارتی بر روی آن وجود دارد.

بدنه هواپیما از کامپوزیت های پیشرفته هوافضا ساخته شده که نسبت مقاومت به وزن بسیار بالاتری نسبت به مواد دیگر دارد. کاربری آسان و امکان فرود با چتر از دیگر مشخصات این پرنده است. همچنین این پرنده جهت انجام ماموریت به باند پروازی نیاز ندارد و در هر شرایطی توسط دست و یا لانچر به پرواز در می آید.

تولید قطعات پهپاد

یکی از شرکت های مستقر در پارک علم و فناوری خراسان به دانش فنی برخی از قطعات پهپاد دست یافته است و انواع کانکتورها (اتصال دهنده) و دسته سیم را تولید کرده است.

مجید پوراکبر، مدیر تحقیق و توسعه این شرکت دانش بنیان با اشاره به روند ساخت کانکتور در این شرکت، توضیح داد: ابتدا در کارگاه قطعات ساخته می شود و بعد در آزمایشگاه بر اساس استانداردهایی بین المللی که برای آن تعریف شده است، از این قطعات تست گرفته می شود. سپس در این واحد کانکتورها را مونتاژ کرده و مجدداً به آزمایشگاه برگشت می خورد تا تست های محصولی بر روی آنها انجام شود.

پوراکبر تصریح کرد: این قطعه های کانکتور با تمام کوچکی خود بسیار پر اهمیت هستند و در تمام تجهیزات می توانند تاثیرگذار باشند، به عنوان نمونه  کانکتوری مربوط به تجهیزات پزشکی مثل گرید، کانکتورهای کنترل کیفیت خودرویی مثل ساپکو و از جمله بحث های دیگری که در حوزه های نفتی، حمل و نقل ریلی، خورشیدی، صنعتی و در بسیاری از مقوله ها کاربرد دارد. در کل می توان گفت در هر جایی که یک اتصال الکتریکی برقرار بشود، این کانکتور در آنجا کاربرد دارد.

وی با تاکید بر اهمیت کانکتورها، یادآور شد: بعد از ریشه یابی سوانح هوایی که در دنیا اتفاق می افتد، مشخص شد که در اکثر آنها قطعه کانکتور در هواپیما عملکرد درستی نداشته و منجر به سقوط آن شده است.

پایان خبر سیپکس

40 سال تلاش در کشور برای طراحی و ساخت پهپاد