روایت کارآفرینی که برای 100 نفر اشتغالزایی کرد/ وقتی هییت آغاز یک کارآفرینی می شود

سیپکس گزارش می دهد؛

یکی از ناایمن ترین مناطق و فضا های شهری به خصوص در کلان شهرها، فضا های زیر پل های ماشین رو است، فضا هایی نسبتاً وسیع و بدون کاربرد که در بسیاری از موارد به محلی برای تجمع افراد متجاهر و انجام اعمال بزهکارانه تبدیل شده و بسیار هم آلوده هستند.

به گزارش خبرنگار فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری سیپکس، یکی از ناایمن ترین مناطق و فضا های شهری به خصوص در کلان شهرها، فضا های زیر پل های ماشین رو است، فضا هایی نسبتاً وسیع و بدون کاربرد که در بسیاری از موارد به محلی برای تجمع افراد متجاهر و انجام اعمال بزهکارانه تبدیل شده و بسیار هم آلوده هستند، علاوه بر چهره نازیبایی که این فضا ها به واسطه تجمع افراد بزه کار به فضای شهر می دهند، موقعیت ناایمنی هم برای شهروندان ایجاد می کنند.

اما گاهی اگر تلاش و پشتکار پشت اندیشه ای باشد نه تنها این فضا های نازیبا و ناایمن به یکی از زیباترین فضا های شهری تبدیل می شوند بلکه از همین فضا هم می توان در راستای اشتغال شهروندان گام برداشت و چرخ اقتصاد چندین خانوار را از این طریق چرخاند؛ خانوار هایی که شاید برخی از آنها به دلیل شرایط اقتصادی به ورطه نابودی بسیار نزدیک شده و تنها یک گام تا سقوط دارند.

هفت سال قبل پل شهید زین الدین در سه راه استخر چنین وضعیتی داشت، محلی که با تاریک شدن هوا به پاتوقی برای اعمال بزه کارانه برخی افراد تبدیل شده بود و شهروندان کمترین رغبت برای عبور از آن محل و تماشای سیمای نازیبای آن را داشتند. این محل در مسیر عبور عزاداران حسینی در مهدیه تهران قرار داشت و جرقه تبدیل این فضا به محلی برای کسب و کار و کارآفرینی در همین ایام برگشت از مهدیه در ذهن یکی از بچه هییتی ها که امروز به یک کارآفرین جوان این منطقه تبدیل شده است، زده شد.

مهدی علاقه بند از همان سنین نوجوانی هر وقت از این محل عبور می کرد در ذهن خود آرزوی جمع شدن افراد بیکار و بعضا معتادان متجاهری را داشت که در این مکان تجمع می کردند. آرزویی که اگرچه در آن زمان دست نیافتنی به نظر می رسید، اما با تلاش و پشتکاری که این جوان هییتی، مسجدی و البته جهادی داشت خیلی زود عملیاتی شد.

این شروع داستان کارآفرینی هییتی و جهادی است که از 13 سالگی ایده های بزرگی را در سر داشت؛ مهدی علاقه بند از همان زمان وارد بازار کار شد و همزمان به تحصیل خود هم ادامه داد. با اینکه شرایط خانوادگی او به گونه ای بود که نیازی به کار کردن نداشت، اما علاقه او به بازار کار باعث شد خیلی زود جذب فضای بازار شود. در ابتدا وارد فضای صوت و تصویر و الکترونیک شد و برای یادگیری تعمیر این قبیل لوازم در مغازه های مختلف مشغول فعالیت شد، همزمان در مجتمع فنی تهران ثبت نام کرد تا به صورت علمی تر این دوره ها را پشت سر بگذارد.

مهدی علاقه بند آرام آرام جلو رفت تا اینکه موفق شد نمایندگی یکی از شرکت های فعال در حوزه نصب تجهیزات ایمنی خودرو ها را دریافت کند.

در آن ایام تنها نماینده ای بود که مغازه از خود نداشت و تابلوی نمایندگی را در یک ملک استیجاری بالا برده بود. تلاش و پشتکاری که داشت باعث شد بعد از یکسال تبدیل به برترین نماینده دزدگیر این شرکت در تهران شود. این وضعیت ادامه داشت تا اینکه به مرور به سمت نمایندگی های یک شرکت خودروساز داخلی در حوزه نصب دزدگیر و سیستم های ایمنی کشیده شد. او همزمان مشغول به تحصیل بود و در این ایام بود که لیسانس الکترونیک از دانشگاه آزاد تاکستان را گرفت. در همین حین با توجه به موقعیت هایی که پیش آمد در سن 18 سالگی و در حالی که همسرش 16 سال بیشتر نداشت ازدواج کرد تا زندگی مشترک خود را در یک خانه استیجاری با کمترین وسایل ممکن آغاز کند.

در آن زمان شرکت خودروساز تصمیم گرفت ارتباط بین نیرو هایی که تحصیلات داشتند با نیرو هایی که تحصیلات چندانی نداشتند را برقرار کند، و به اصطلاح طرح «از تعمیرگاه به کلینیک» اتفاق افتاد. مهدی علاقه بند با توجه به تجاربی که داشت به عنوان کارشناس فنی ایران خودرو مشغول به کار شد و طی چند سال در چندین نمایندگی به عنوان کارشناس فنی فعالیت داشت.

مهدی علاقه بند در مورد ورودش به عرصه کارآفرینی می گوید: «به واسطه رفت و آمدی که به هییت های منطقه تهران پارس داشتم و سمینار هایی که می رفتم این تفکر در من ایجاد شده بود که هر روز صبح با خارج شدن از خانه اولین دعایی که می کردم این بود که خدا به گونه ای طراحی کند هر مقدار رزق و روزی که برای تعدادی از بندگانش مقدر کرده است را از طریق من توزیع کند. در آن زمان من واسط این رزق و روزی برای 10 نفر بودم.»

وی در این بخش تا جایی پیش رفت که دیگر جای برای پیشرفت وجود نداشت، برای همین یک نمایندگی در خیابان 196 اجاره کرد؛ فضایی که به دلیل متراژ کم، موقعیت خاصی داشت، حدود 250 متر زمین که شاید در وهله اول برای این کار مناسب نباشد، اما او آن را در پنج طبقه مجهز به آسانسور خودروبر وسعت داد، در آن نمایندگی هر طبقه اختصاص به یک موضوع داشت مثلاً یک طبقه برای نقاشی، یک طبقه برای صافکاری و… بود.

این کارآفرین همزمان با فعالیت در نمایندگی برای مدتی هم وارد کار ساخت و ساز شد، او به پیشنهاد چندنفر از دوستان هم مسجدی که پاتوقشان مهدیه تهران بود، شروع به کار ساختمانی کردند، بعد از مدتی به واسطه یکی از افرادی که در آن ساختمان حضور داشت، ملکی در سروستان هفتم پاسداران که حدود 5 هزار متر مساحت داشت و البته فضای بدی به منطقه داده بود، به آنها معرفی شد تا وارد فضای کارواش شوند. این کار که با سختی های زیادی همراه بود، تحقق یافت و آن زمین بلااستفاده که نمای زشتی هم به منطقه داده بود از طریق احداث این کارواش و دیواربندی های آن، از جذابیت بصری خوبی برخوردار شد، این کار، اما به دلیل مشکلات تجاری ملک خیلی زود تعطیل شد.

اینجا اراده تبدیل به عمل می شود

وی در مورد فعالیت در این کارواش می گوید: «به سبب دوره های مختلفی همچون دوره هایی که در حوزه مشتری مداری، بازاریابی، الکترونیک و … آن هم با صاحب امتیازان این دوره ها گذرانده بودم، بعد از حدود یک تا دو ماه به نقطه مطلوب رسیدیم. بیشتر کار ها را به خواست مردم انجام می دادم و نکته اصلی این بود که خودم را جای مشتری قرار می دادم و سعی می کردم همان خدمات را به مشتری ارایه دهم.»

با تعطیل شدن آن کارگاه، به دنبال کار دیگری بود، اما یک ملک 300 متری دیگر پیدا کرد، ملکی کوچک و بدموقعیت به لحاظ ترافیکی که با هوشمندی توانست همان موقعیت را در عرض 20 روز به نقطه مطلوب مدنظر خود از لحاظ جذب مشتری کند و بعد از 20 روز صف خودرو تا خیابان برسد. او در این کارواش خدمات خاصی را برای مشتری ها در نر گرفته بود که همان خدمات باعث شد جذب مشتری در کمترین زمانِ از تاسیس به نقطه مطلوب برسد. هرچه بیشتر می گذشت ارایه خدمات به مشتری ها در ان زمین کوچک سخت تر می شد.

همیشه جرقه کار های بزرگ از دل محدودیت ها بیرون می زند، محدودیتی که باعث شد تا جرقه احداث اولین و تنها کارواش ایران در فضایی بدون استفاده و بدون کاربرد، زده شود، کوچک بودن زمین قبلی و مشکلات ترافیکی باعث شد تا مهدی علاقه بند به فکر استفاده از فضای بدون استفاده در زیر پل های ماشین رو که زمانی آرزوی آباد کردن آنها را داشت، بیفتد. این کارآفرین در مورد این جرقه می افزاید: «روبروی ما در آن کارواش کوچک، محل ناایمن شهری و پّر بزه در زیر پل شهید زین الدین در خیابان وفادار بود که زیر آن خالی بود و نورپردازی مناسبی هم نداشت، این فضا به پاتوقی برای معتادان متجاهر وتبدیل شده بود.»

«به تازگی شهرداری، پلیس و شورای تامین به اجماع رسیده اند که این دستگاه ها بیایند و این فضای ناایمن شهری را برطرف کنند تا مردم استفاده بهتری از آن ببرند. آن زمان شنیده بودیم در شهرداری منطقه چهار یک شهردار جوان هییتی و پویا حضور دارد. برنامه ریزی کردیم تا در مسجد باب الحوایج با ایشان ملاقات کنیم، طرح را به ایشان دادیم که زمین بلااستفاده زیر پل شهید زین الدین را در اختیار ما قرار دهد تا با کمک بچه های بسیج و هییتی این فضا را تبدیل به یک کارگاه کارواش کنیم و علاوه بر احداث این کارگاه فضای بصری نازیبای آن را با هزینه خودمان اصلاح کنیم و علاوه بر آن برای تعداد زیادی هم اشتغال ایجاد کنیم.»

«ایشان موافقت اولیه خود را اعلام کرد و طرح را در پروسه بررسی قرار داد، در مقطعی اعلام شد که کارشناسان دانشگاه صنعتی شریف باید طرح را بررسی کنند. با توجه به اینکه اولین بار بود زیر یک پل در شهر تهران مورد بهره برداری قرار می گرفت و کار پر از آب ریزی بود، تیم کارشناسی ابهاماتی داشت، تحقیقات که انجام شد کارشناس رسمی دادگستری و دوستان از مترو و شرکت عمرانی کارکنان شهرداری تهران آمدند، این طرح در ادارات مختلف بررسی شد و بعد از یک سال و اندی مقرر شد پروژه با این شکل و شمایل انجام شود. آن زمان کسی افقی نداشت که اینجا می خواهد چه شکلی شود، در تصور مدیران شهرداری وقت این بود که اینجا فقط یک کارواش است که بیشتر آلودگی ایجاد می کند تا تمیزکاری، به هر حال این کار با مشقت های فراوان به اجرا رسید. از ارایه طرح تا اجرا، شهردار تغییر کرده بود و شهردار جدید هم با کار های مشارکتی مخالف بود، همین باعث شد نزدیک به یک سال زمان صرف متقاعد کردن شهردار جدید کنیم، اگر بگویم جنگیدیم تا ایشان متقاعد شود، بی راه نگفته ام. ما برای شهردار جدید توضیح دادیم که این پروژه مشارکتی و با هزینه شخصی، بدون کمک دولتی و با قابلیت اشتغال بالا اجرا شده است.»

رسیدن از هیچ به همه/ کارواشی که امیدی برای زنان سرپرست خانوار شد

این پروژه که اولین پروژه احداث کارواش در زیر پل های ماشین رو بود سرانجام به مرحله ساخت و ساز رسید، زمانی که این طرح افتتاح شد مدیرانی که مخالف بودند خیلی زود از طرح استقبال کردند.

سرانجام این طرح در عید فطر سال 1395 با ظرفیت حدود هشتاد نفر پرسنل ایرانی از اقوام مختلف شروع به کار کرد. در این کارگاه تعدادی از زنان سرپرست خانوار نیز مشغول بوده و گوشه ای از فعالیت در این کارواش در بخش بوفه و … را بر عهده دارند. مهدی علاقه بند در این کارگاه تخفیف هایی برای بانوان محجبه و نیز اهالی مسجد و هییت در نظر گرفته است.

علاقه بند در مورد سختی هایی که در این مسیر کشیده است، می گوید: «در طی این هفت سال که اینجا دایر بود، هنوز مسیولی نیامده است بگوید چه فضای خوبی درست کرده اید، البته ما هم انتظاری نداریم و به اینکه سنگی جلوی پا گذاشته نشود هم راضی هستیم. از این فضا ها که در سطح کلان شهر ها بسیار زیاد است می توانیم استفاده کنیم و جوانان خودمان را مشغول به کار کنیم، برای اشتغال لازم نیست که حتماً کارخانه داشته باشیم، همین فضا های بلااستفاده ای که بسیار زیاد هم هستند می توان بخش زیادی از جوانان این مرز و بوم را مشغول کرد.»

علاقه بند که همیشه در فعالیت هایش دغدغه فرهنگی نیز موج می زند، برنامه ریزی کرده است تا در طرح توسعه کارواش خود موضوعات فرهنگی را بیشتر از هر موضوع دیگری مدنظر قرار دهد، او در این زمینه می گوید: «طرح جدید این کارواش به شهرداری منطقه چهار داده شده است، در این طرح چهار هزار متر زمین که قابلیت گسترش تا 10 هزار متر را دارد، مورد استفاده قرار خواهد گرفت. در طرح جدید می توانیم با سازه اساسی و شیک و با صرف حدود 12 میلیارد هزینه نمایشگاه کتاب، فروشگاه کتاب، کتابخانه و نمایشگاه عرضه محصولات فرهنگی را به این مجموعه اضافه کنیم. اگر بتوانیم بخشی از این فضا که به پارکینگ ماشین های فرسوده تبدیل شده را در اختیار بگیریم یک مجتمع خدمات خودرویی، خدمات کارواش و آرایشگاه مردانه را نیز می توانیم به مجموعه پیوست دهیم. اگر این کار صورت بگیرد در مدت یک یا دو ساعت که مشتری در اینجا حضور دارد، می تواند کتاب بخرد، از فضای رستوران استفاده کند، بعضاً از نمایشگاه هایی که قابلیت نصب شدن دارد استفاده کند و وقت او تلف نشود.»

علاقه بند نه تنها به مباحث فرهنگی در پروژه های کارآفرینی خود اهمیت می دهد بلکه توجه برای محیط زیست که این روز ها به حلقه گمشده بسیاری از پروژه ها تبدیل شده است نیز اهمیت قایل است، بهمن ماه امسال از سوی اداره کل محیط زیست استان تهران به عنوان تنها مجموعه در شهر تهران شناخته شد که موارد محیط زیستی را رعایت کرده است. او در این زمینه می گوید: «ما برای شستشو آب را از بیرون خریداری کرده با تانکر وارد مجموعه و ذخیره می کنیم تا در مرحله اجرا مصرف شود، بعد از مرحله اجرا، آب استفاده شده در چاله های مختلف لجن گیری و چربی زدایی می شود، بعد از آن وارد تسویه خانه می شود در تسویه خانه پسآب به مرحله ای می رسد که آسیب محیط زیستی نداشته باشد پس از ان پساب وارد جوی می شود.»

وی در مورد درامد چنین پروژه ای می گوید: «با وجود بزرگی مجموعه و تعداد زیاد مراجعه کنندگانی که خدمات دریافت می کنند، نمی توان گفت نسبت به این میزان بزرگی و این میزان سرمایه گذاری آورده ماهانه بزرگی هم داریم، این آورده ابتدا شاید بد نباشد، اما بعد از پرداخت حقوق ها آورده زیادی نمی ماند. این مجموعه آشپز دارد، دو تا سه نفر سرکارگر دارد، دو تا سه نفر نظافت چی دارد، دو نفر نگهبان و سه مدیر داخلی دارد، لیست بیمه ای که رد می شود، مالیات و خسارت هایی که در طول ماه ایجاد می شود با توجه به اینکه اکثر لوازم مورد استفاده ما مصرفی است، برای همین استهلاک بسیار بسیار بالا هست با توجه به اینها نسبت به اهم مشاغلی که وجود دارد بسیار بسیار عایدی و درآمد کمتری دارد، اما در کنار این اگر نگاه کارآفرینی به کار وجود داشته باشد محاسن زیادی دارد.»

«یک روز مشکلی برای کار های شهرداری اینجا داشتم، پدرم به من گفت نگران نباشد، چون 100 نفر اینجا کار می کند هر کدام از اینها یک پدر و مادر دارد، مگر می شود اینها دعا کنند و مشکل تو برطرف نشود، نگاه من به بحث کارآفرینی اینگونه است. من معقتد هستم کارآفرینی به این نیست که شما یک پول بزرگ و هنگفتی داشته باشید و شغلی ایجاد کنید، کارآفرین کسی است که به مشکلی یا معظلی برخورد می کند و آن معظل را تبدیل به یک اتفاق مثبت می کند، این کار الزاماً نه با پول زیاد، نه با فضای بزرگ و نه با ارتباطات زیاد است، این یک نگاه جهادی است که همواره مدنظر حضرت آقا نیز بوده و این نگاه است که می تواند پیشرانه موفقیت ما شود.» خوشبختانه در این دوره مدیریت شهری نگاه به کارآفرینیی و کمک در این دوره مطلوب تر شده است و در حال یاری رساندن بیشتری در این عرصه هستند.

«شاید مجموعه ما خیلی کوچک باشد و هشتاد نفر اینجا مشغول باشند، اما اگر بخواهیم کلان نگاه کنیم می بینیم ده ها و صد ها و هزاران هشتاد نفر دیگر می توانند در چنین فضا هایی مشغول شوند، نباید برای رشد اقتصاد خودمان به بیرون از این مرز ها چشم داشته باشیم باید به داخل و درون خودمان نگاه کنیم.»

روایت کارآفرینی که برای 100 نفر اشتغالزایی کرد/ وقتی هییت آغاز یک کارآفرینی می شود