تعلل در اصلاح نظام آموزشی، نافرمانی مدنی دانش آموزان

در تشریح این سه پارادایم اساسی می توان به نابرابری در دسترسی به منابع آموزشی: تفاوت های منطقه ای اقتصادی و اجتماعیفشار بر نمرات و آزمون ها: تمرکز شدید بر امتحانات و نمرات به جای یادگیری عمیق و جامعفقدان انعطاف پذیری در برنامه های درسی نابرابری جنسیتی و فرهنگی محدودیت در تربیت مهارت های زندگی و اجتماعی اشاره کرد.

این کج قوارگی ها علاوه بر کاهش انگیزه و ایجاد محدودیت در تربیت مهارت های زندگی و اجتماعی: عدم تمرکز کافی بر مهارت های زندگی اجتماعی و عاطفی که برای موفقیت در زندگی روزمره  ضروری هستند دلیلی می شود برای اعتراضات مدنی شبیه آنچه در آبان ۱۴۰۱ از سوی دانش آموزان خصوصا دختران رخ داد. هرچنداعتراضات و نافرمانی های دانش آموزی در ۱۴۰۱ تحت الشعاع  نارضایتی از وضعیت اجتماعی و اقتصادی محدودیت ها و فشارهای سیاسی بر جامعه به ویژه بر جوانان و دانش آموزان و نشان دهنده ی خواسته های عمیق نسل جوان برای ایجاد تغییرات اجتماعی و بهبود وضعیت کلی زندگی در ایران بود.

اما به لحاظ پدیدارشناسی امروزه آموزش و پرورش  آبستن بحران های آموزشی و آینده نامطمئن است. پدیده ی حضور کم رنگ دانش آموزان پایه های یازدهم و دوازدهم در کلاس های دروس عمومی هرچند ممکن است ناشی از فشار کنکور و امتحانات نهایی  و اینکه دانش آموز ان  احساس کنند که دروس عمومی اهمیت کمتری در نتایج کنکور دارند  باشد. اما کج قوارگی های دیگری نیز دارد که شامل کیفیت پایین تدریس ارزیابی های نامناسب عدم ارتباط با نیازهای روزمره فشار والدین و جامعه برای کسب نتایج بهتر در دروس تخصصی باعث شده تا دروس عمومی را نادیده بگیرند.از طرف دیگر نقش معلمان خصوصا بکارگیری واستخدام شتابزده هزاران معلم با شاخص ها و معیارهای غیر استاندارد در سالیان گذشته و همچنین اصرار برچاپ محتوای درسی منسوخ شده این تهدید را به همراه خواهد داشت که مادامی که دو عنصر معلمان ناکارآمد و محتوای درسی منسوخ شده به راه خود ادامه دهند و به مهارت های تفکر نقادانه یا عملی پرداخته نشود دانش آموزان نه تنها علاقه خود را از دست خواهند داد بلکه به ربات هایی بدون عاطفه و بعضا سرکش و نافرمان و مخرب تبدیل خواهند شد.

برای حل این مسائل بهتر است که به علوم انسانی توجه بیشتری شود ودروس عمومی به گونه ای طراحی شوند که با نیازها و علایق دانش آموزان همخوانی داشته باشند. استفاده از روش های تدریس خلاقانه مرتبط ساختن محتوای دروس با مسائل واقعی و تأکید بر کاربردهای عملی می تواند به توسعه پایدار در آموزش و پرورش بینجامد.

نارضایتی از نظام آموزشی و نگرانی از آینده شغلی و تحصیلی در شرایطی که فرصت ها محدود به نظر می رسند موجب افزایش عدم اعتماد و مشارکت در اعتراضات می شود.برای رفع این نواقص نظام های آموزشی در سراسر جهان به اصلاحات مختلفی مانند افزایش عدالت آموزشی توسعه برنامه های درسی انعطاف پذیر و کنار گذاشتن رویکردهای آموزشی سنتی و توجه به مهارت های غیرآکادمیک روی آورده اند.لذا آموزش و پرورش ایران هم از این قاعده مستثنی نمی تواند باشد و لازمه اجرای آن انتصاب مدیران کل استانها که درواقع مغز متفکر و چرخ دندهای اصلی نظام آموزشی هستند فقط و فقط بر مبنای شایسته سالاری و تخصص گرایی که شعار دولت چهاردهم نیز می باشد بدور از قاعده اصل و نسب داری وابستگی های همزاد پنداری ژن های خوب وگروههای سهامی خاص می باشد.

* پژوهشگر  فلسفه تعلیم و تربیت
 

۲۳۳۲۳۳