نمونه درخواست اجرای حکم رفع تصرف عدوانی | راهنمای کامل مراحل، مدارک و نکات حقوقی

اگر حکمی مبنی بر رفع تصرف عدوانی ملکتان به دستتان رسیده و دنبال یک نمونه درخواست اجرای حکم رفع تصرف عدوانی هستید تا حق وحقوقتان را برگردانید، جای درستی آمده اید. این درخواست در واقع کلید بازگشت مال شماست که باید با دقت و ریزبینانه تنظیم و به مراجع قضایی تقدیم شود تا پروسه اجرای حکم بدون دردسر و سریع پیش برود. در ادامه یک نمونه درخواست جامع و کاربردی برایتان آورده ایم و صفر تا صد ماجرا را برایتان باز می کنیم.

ببینید رفقا، گرفتن حکم رفع تصرف عدوانی یه قدم بزرگ رو به جلوئه، ولی کار اینجا تموم نمیشه. مرحله بعدی و شاید حساس تر، اجرای همون حکمه که خیلی ها ممکنه توش سردرگم بشن. قرار نیست این مسیر رو تنها برید. ما اینجا هستیم تا با یه راهنمای کامل و گام به گام، از نحوه نوشتن درخواست اجرای حکم تا ریزه کاری های حقوقی و اشتباهات رایج، همه چیز رو براتون روشن کنیم. پس تا آخرش همراهمون باشید تا با خیال راحت و اطلاعات کافی، ملک تون رو پس بگیرید.

آشنایی با حکم رفع تصرف عدوانی و مبانی قانونی آن

قبل از اینکه بریم سراغ نمونه درخواست اجرای حکم رفع تصرف عدوانی، باید یه دور کوچولو مرور کنیم که اصلاً تصرف عدوانی چیه و چرا برای اجرایش این همه دنگ و فنگ قانونی داریم. خیلی ها ممکنه فکر کنن خب حکم رو گرفتیم، پس دیگه تمومه! اما این تازه شروع ماجراست.

تصرف عدوانی چیست و چه تفاوتی با سایر دعاوی ملکی دارد؟

خیلی ساده بخوام بگم، تصرف عدوانی یعنی یه نفر بدون اجازه شما و بدون هیچ حق قانونی، ملکتون رو اشغال کرده باشه. فرقی هم نمیکنه ملک شما زمین باشه، خونه باشه یا حتی یه بخش از حیاطتون. قانونگذار برای اینکه حق مالک رو برگردونه و جلوی زورگویی رو بگیره، این دعوا رو پیش بینی کرده.

تصرف عدوانی یه تفاوت اساسی با دعواهایی مثل خلع ید و تخلیه ید داره. در خلع ید، شما باید ثابت کنید مالک ملک هستید و متصرف هم بدون اجازه داره ازش استفاده می کنه (مثل مستأجری که بعد از اتمام قرارداد بیرون نمیره). ولی در تصرف عدوانی، دیگه لازم نیست حتماً سند مالکیتتون رو ثابت کنید. همین که نشون بدید قبلاً ملک در تصرف شما بوده و متصرف فعلی یهو سر و کله ش پیدا شده، کافیه. این نکته خیلی مهمه و کار رو راحت تر می کنه.

حکم رفع تصرف عدوانی: حقوقی یا کیفری؟

شاید براتون سوال پیش بیاد که تصرف عدوانی اصلاً از چه نوعی هست؟ حقوقی یا کیفری؟ این خیلی نکته مهمیه چون روی نحوه اجرا و فوریت حکم تاثیر مستقیم داره.

وقتی می گیم تصرف عدوانی حقوقی، هدف اینه که ملک به تصرف قبلی شما برگرده. اینجا کاری به این نداریم که متصرف از قصد و با سوءنیت این کار رو کرده یا نه. همین که ثابت بشه تصرف کرده و شما هم قبلاً متصرف بودید، کافیه. مبنای حقوقی این نوع تصرف، ماده ۱۵۸ قانون آیین دادرسی مدنی هستش.

اما تصرف عدوانی کیفری فرق داره. توی این حالت، علاوه بر اینکه باید تصرف غیرقانونی ثابت بشه، باید اینم اثبات بشه که متصرف با قصد مجرمانه و سوءنیت اومده ملک شما رو گرفته. این نوع تصرف معمولاً با شکایت کیفری شروع میشه و ممکنه برای متصرف، مجازات حبس یا جزای نقدی هم در پی داشته باشه (مثل ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی). اجرای حکم در تصرف عدوانی حقوقی معمولاً راحت تر و سریع تره.

آیا حکم رفع تصرف عدوانی فوری الاجرا است؟

یه خبر خوب برای کسانی که حکم رفع تصرف عدوانی حقوقی رو دارن: بله، این حکم در بعضی موارد فوری الاجرا هست! یعنی چی؟ یعنی طبق ماده ۱۷۵ قانون آیین دادرسی مدنی، دادگاه می تونه حتی قبل از اینکه حکم قطعی بشه (یعنی هنوز مهلت تجدیدنظر یا فرجام خواهی تموم نشده)، دستور اجرای اون رو صادر کنه. این یه امتیاز بزرگه برای شما که زودتر به حق تون برسید.

ولی حواستون باشه، این فوری الاجرا بودن یه سری شرایط هم داره. معمولاً دادگاه ها برای اینکه بعداً مشکلی پیش نیاد، ممکنه از شما بخوان یه تضمین یا تأمین مناسب (مثلاً یه فیش حقوقی یا وثیقه بانکی) بسپرید. این تضمین برای اینه که اگه خدایی نکرده تو مراحل بعدی حکم نقض شد، متصرف بتونه خسارتش رو از اون تضمین بگیره. پس این مورد رو هم در نظر داشته باشید.

فوری الاجرا بودن حکم رفع تصرف عدوانی (طبق ماده ۱۷۵ ق.آ.د.م) یک ابزار قدرتمند برای بازپس گیری سریع ملک است، اما معمولاً مستلزم ارائه تضمین از سوی خواهان می باشد تا از حقوق متصرف در صورت نقض احتمالی حکم، حمایت شود.

مراحل گام به گام اجرای حکم رفع تصرف عدوانی

خب، حالا که با کلیات آشنا شدید، بریم سراغ اصل مطلب: چطور حکمی که گرفتید رو به مرحله اجرا برسونید. این مراحل رو دقیق دنبال کنید تا مشکلی پیش نیاد.

۱. دریافت حکم قطعی (یا حکم قابل اجرا قبل از قطعیت)

اولین قدم اینه که مطمئن بشید حکمی که تو دستتونه، قابلیت اجرا داره. اگه حکم قطعی شده که فبها! یعنی مراحل تجدیدنظر و فرجام خواهی تموم شده و دیگه قابل اعتراض نیست. اما اگه حکم هنوز قطعی نشده ولی دادگاه طبق ماده ۱۷۵ ق.آ.د.م دستور اجرای فوری اون رو داده، بازم می تونید برای اجرا اقدام کنید. پس از این مرحله مطمئن بشید.

۲. مراجعه به واحد اجرای احکام مدنی

حالا که حکم آماده اجراست، باید به واحد اجرای احکام مدنی دادگاه صادرکننده رأی مراجعه کنید. اینجا یه سری فرم بهتون میدن که باید پر کنید. همچنین یه سری هزینه های اجرایی هم هست که باید پرداخت کنید. این هزینه ها بر اساس تعرفه قانونی مشخص میشه و برای شروع فرآیند اجرا ضروریه. نقش واحد اجرا اینه که به پرونده شما یه اجرائیه صادر کنه. اجرائیه در واقع دستور رسمی دادگاه برای شروع عملیات اجراست.

۳. تنظیم و ارائه درخواست اجرای حکم رفع تصرف عدوانی

اینجاست که به بخش کلیدی کار می رسیم. شما باید یک درخواست کتبی و صحیح برای اجرای حکم تقدیم کنید. این درخواست، تفاوت داره با دادخواستی که اول برای خود دعوای تصرف عدوانی دادید. این درخواست جدید به واحد اجرای احکام ارائه میشه. حالا بریم سراغ اون نمونه درخواست اجرای حکم رفع تصرف عدوانی که قولش رو داده بودیم:

نمونه درخواست اجرای حکم رفع تصرف عدوانی (متن آماده کپی و پیست)

بسمه تعالی

ریاست محترم شعبه محترم اجرای احکام دادگستری شهرستان [نام شهرستان]

با سلام و احترام؛

احتراماً به استحضار می رساند:

اینجانب/وکیل اینجانب [نام و نام خانوادگی خواهان/وکیل]، به وکالت از [نام و نام خانوادگی موکل در صورت وجود وکیل]، در خصوص پرونده کلاسه [شماره کلاسه پرونده دادگاه صادر کننده رای] که منجر به صدور دادنامه شماره [شماره دادنامه] مورخ [تاریخ دادنامه] از شعبه [شماره شعبه دادگاه صادر کننده رای] دادگاه [عمومی/تجدیدنظر] حقوقی شهرستان [نام شهرستان] گردیده است، حکم قطعی/غیرقطعی (با استناد به ماده ۱۷۵ قانون آیین دادرسی مدنی) مبنی بر رفع تصرف عدوانی از [توضیح مختصر در مورد ملک و متصرف، مثلاً: یک قطعه زمین محصور به پلاک ثبتی… فرعی از … اصلی واقع در آدرس…] علیه [نام و نام خانوادگی محکوم علیه] صادر شده است.

نظر به اینکه [دادنامه مذکور قطعی گردیده/مستند به ماده ۱۷۵ قانون آیین دادرسی مدنی، حکم مزبور قبل از قطعیت قابل اجرا می باشد] و مطابق مفاد آن، خوانده محترم مکلف به رفع تصرف عدوانی از [توصیف دقیق ملک، آدرس کامل و پلاک ثبتی، مثلاً: کل شش دانگ یک واحد مسکونی به پلاک ثبتی ۱۵۹ فرعی از ۵۷ اصلی، بخش ۷ تهران، واقع در خیابان ولیعصر، کوچه امینی، پلاک ۱۲] می باشد، لذا مستنداً به مواد [ذکر مواد قانونی مرتبط مانند مواد ۴ و ۴۹ قانون اجرای احکام مدنی و ماده ۱۷۵ ق.آ.د.م در صورت لزوم] و سایر مقررات مربوط، تقاضای صدور اجراییه و دستور اجرای حکم صادره و کلیه تبعات قانونی آن را از محضر آن مقام محترم دارم.

همچنین، در صورت امتناع محکوم علیه از اجرای حکم در مهلت قانونی، تقاضای دستور اجرای حکم به صورت قهری و با مساعدت ضابطین قضایی و در صورت لزوم قلع و قمع مستحدثات (مطابق با مفاد حکم صادره) را دارم.

با تشکر و تجدید احترام

[نام و نام خانوادگی خواهان/وکیل]

[شماره تلفن تماس]

[تاریخ]

۴. ابلاغ اجراییه به محکوم علیه (متصرف)

بعد از اینکه درخواست شما ثبت شد و اجرائیه صادر گشت، این اجرائیه به متصرف (محکوم علیه) ابلاغ میشه. بر اساس قانون، متصرف ۱۰ روز مهلت داره که خودش داوطلبانه ملک رو تخلیه کنه. این مهلت برای اینه که بهش فرصت داده بشه تا اگه وسایلی داره، برشون داره و ملک رو خالی کنه.

۵. اجرای حکم در صورت امتناع متصرف (تخلیه قهری)

اگه خدای نکرده متصرف تو اون ۱۰ روز زبون نفهمی کرد و ملک رو تخلیه نکرد، نوبت میرسه به تخلیه قهری یا همون تخلیه اجباری. اینجا دادورز اجرای احکام (که همون مأمور اجرای احکامه) همراه با ضابطین قضایی (یعنی مأمورین کلانتری) به محل میان و ملک رو تخلیه می کنن.

• نحوه برخورد با اموال متصرف: اگه متصرف اموالی توی ملک گذاشته باشه و اون ها رو نبرده باشه، دادورز صورتجلسه می کنه و اموال رو یا به یه امین اموال متصرف تحویل میده، یا اگه کسی نبود، منتقلشون می کنه به انبار و هزینه اش رو هم از متصرف می گیره. حتی ممکنه بعداً این اموال برای تأمین هزینه ها فروخته بشن.
• قلع و قمع بنا و اشجار: اگه متصرف تو ملک شما چیزی ساخته یا درخت و گیاهی کاشته باشه که طبق حکم دادگاه باید برداشته بشه، در همین مرحله قلع و قمع (یعنی تخریب بناها یا کندن درختان) انجام میشه. البته این مورد باید صریحاً توی حکم قید شده باشه.

۶. تحویل ملک به مالک و تنظیم صورتجلسه

بالاخره، بعد از همه این مراحل، ملک به شما (مالک) تحویل داده میشه. دادورز اجرای احکام یه صورتجلسه تنظیم می کنه که توش قید میشه ملک به شما تحویل داده شده و فرآیند اجرا به پایان رسیده. این صورتجلسه یه مدرک رسمی و مهمه که نشون میده شما رسماً تصرف ملکتون رو پس گرفتید.

مدارک ضروری برای درخواست و پیگیری اجرای حکم

برای اینکه کارهاتون تو دادگاه لنگ نمونه و سریع پیش بره، حتماً این مدارک رو آماده داشته باشید:

1. رونوشت مصدق حکم قطعی دادگاه: یا اگه حکم غیرقطعیه و ماده ۱۷۵ شاملش میشه، رونوشت همون رای با قابلیت اجرا. حتماً مطمئن بشید که مهر و امضای دادگاه رو داره.
2. اصل و کپی کارت ملی و شناسنامه خواهان: برای احراز هویت شما (محکوم له).
3. وکالت نامه: اگه وکیل دارید، حتماً وکالت نامه معتبر وکیلتون باید همراهتون باشه.
4. مدارک شناسایی ملک: مثل کپی سند مالکیت، کپی پلاک ثبتی و هر مدرکی که دقیقاً ملک رو مشخص کنه. اینا برای اینه که دادورز بدونه دقیقاً کدوم ملک رو باید تخلیه کنه.
5. رسید پرداخت هزینه های اجرایی: همون پولی که برای شروع فرآیند اجرا به دادگاه پرداخت کردید.
6. فرم تکمیل شده درخواست اجراییه: این فرم رو از واحد اجرای احکام می گیرید و باید با دقت پرش کنید.
7. درخواست کتبی اجرای حکم: همون نمونه درخواستی که بالاتر براتون آوردیم. این رو هم باید آماده کنید و به پرونده ضمیمه کنید.

نکات حقوقی مهم و اشتباهات رایج در اجرای حکم رفع تصرف عدوانی

توی این مسیر، یه سری نکته ریز و درشت هست که دونستنشون می تونه حسابی به کارتون بیاد و از افتادن توی چاله چوله های قانونی جلوگیری کنه. همینطور اشتباهاتی که خیلی ها مرتکب میشن و کارشون رو عقب میندازه.

۱. مسئولیت پرداخت هزینه های اجرایی و امکان مطالبه آن از محکوم علیه

همونطور که گفتیم، برای شروع فرآیند اجرا باید یه سری هزینه پرداخت کنید. اما خبر خوب اینه که این هزینه ها در نهایت به عهده محکوم علیه (متصرف) هستش. شما می تونید بعد از اجرای حکم، با یه درخواست جداگانه، این هزینه ها رو به همراه سایر خسارات وارده (مثل اجرت المثل ایام تصرف) ازش مطالبه کنید. پس نگران هزینه های اولیه نباشید، چون حق تونه که پس بگیرید.

۲. اجرای حکم در املاک مشاع یا اراضی دولتی (پیچیدگی ها و الزامات خاص)

بعضی وقت ها ملک تصرف شده، مشاع هستش (یعنی چند نفر توش شریک هستن) یا حتی ممکنه اراضی دولتی باشه. توی این موارد، اجرای حکم ممکنه یه مقدار پیچیده تر بشه. مثلاً اگه ملک مشاع باشه، باید حواستون باشه که اجرای حکم نباید به حقوق سایر شرکا لطمه بزنه. یا اگه اراضی دولتیه، ممکنه نهادهای مربوطه هم درگیر بشن. اینجا بهتره که حتماً با یه وکیل متخصص مشورت کنید تا راهنماییتون کنه و مشکلی پیش نیاد.

۳. اشتباهاتی که فرآیند اجرا را به تأخیر می اندازند

بعضی از کارها می تونه حسابی کارهای شما رو عقب بندازه و اعصابتون رو به هم بریزه. حواستون به اینا باشه:

• عدم تکمیل مدارک: اگه مدارکتون ناقص باشه، واحد اجرای احکام پرونده رو راه نمیندازه تا همه چیز کامل شه.
• عدم پیگیری مستمر: فکر نکنید درخواست رو دادید و دیگه تمومه. باید هر از گاهی پیگیری کنید که پرونده تون تو چه مرحله ایه.
• تجدیدنظرخواهی متصرف: درسته که طبق ماده ۱۷۵، تجدیدنظرخواهی مانع اجرای حکم فوری نمیشه، ولی متصرف ممکنه با بهانه گیری های مختلف سعی کنه روند رو کُند کنه.
• عدم ابلاغ صحیح: اگه اجرائیه به درستی به متصرف ابلاغ نشه، کل فرآیند می تونه با مشکل مواجه بشه. حتماً مطمئن بشید آدرس متصرف دقیق و کامله.

۴. امکان طرح دعوای اجرت المثل ایام تصرف و خسارات وارده (پس از اجرای حکم)

یه نکته خیلی مهم اینه که شما علاوه بر اینکه ملکتون رو پس می گیرید، می تونید از متصرف بابت مدت زمانی که ملک شما رو تصرف کرده و شما از منافع اون محروم بودید، اجرت المثل بگیرید. یعنی همون مبلغی که اگه ملکتون رو اجاره می دادید، عایدتون می شد. همچنین اگه خسارتی به ملک وارد شده باشه (مثلاً چیزی رو خراب کرده باشه)، می تونید مطالبه خسارت هم بکنید. این دعوا معمولاً بعد از اجرای حکم رفع تصرف عدوانی مطرح میشه.

۵. تفاوت نمونه دادخواست رفع تصرف عدوانی با نمونه درخواست اجرای حکم رفع تصرف عدوانی

یه اشتباه رایج اینه که بعضی ها این دوتا رو با هم قاطی می کنن. ببینید:

• نمونه دادخواست رفع تصرف عدوانی: این چیزیه که اول کار (یعنی قبل از اینکه حکم بگیرید) به دادگاه می دید تا اصلاً دعوای تصرف عدوانی رو مطرح کنید و دادگاه بهش رسیدگی کنه و حکم صادر کنه.
• نمونه درخواست اجرای حکم رفع تصرف عدوانی: این همون چیزیه که الان در موردش حرف زدیم. یعنی بعد از اینکه دادگاه حکم رو صادر کرد، شما این درخواست رو به واحد اجرای احکام می دید تا دادگاه دستور بده حکمش رو اجرا کنن.

پس حواستون باشه که اینا دو تا مرحله کاملاً جدا از هم هستن و هر کدوم درخواست مخصوص خودش رو داره.

نقش وکیل متخصص در تسریع و تسهیل اجرای حکم

شاید با خودتون بگید خب همه این مراحل رو که خودمون هم می تونیم انجام بدیم، پس دیگه وکیل برای چیه؟ راستش رو بخواهید، پرونده های حقوقی مثل یه هزارتوی پیچیده می مونن که اگه آشنا به مسیر نباشی، ممکنه تهش به در بسته بخوری یا کلی زمان و انرژی ازت بگیره. اینجا نقش وکیل متخصص خیلی پررنگ میشه.

• آشنایی با رویه ها: یه وکیل خبره، قلق کار دستشه. می دونه کدوم شعبه اجرای احکام سریع تره، چه مدارکی رو باید دقیقا آماده کرد، چه فرم هایی رو چطور پر کرد که بدون عیب و ایراد باشن.
• تنظیم دقیق مدارک: همون نمونه درخواست اجرای حکم رفع تصرف عدوانی رو که بالا دیدید، وکیل می تونه با دقت تمام، با استناد به مواد قانونی درست و جزئیات پرونده شما تنظیم کنه. یه درخواست ناقص یا اشتباه می تونه روند رو ماه ها عقب بندازه.
• پیگیری مستمر: وکیل به جای شما مدام به دادگاه سر می زنه، پرونده رو پیگیری می کنه و هر وقت نیاز باشه، با دادورز یا بقیه کارمندان واحد اجرای احکام هماهنگی های لازم رو انجام میده. این پیگیری ها برای سرعت بخشیدن به کار خیلی مهمه.
• مشاوره حقوقی: اگه وسط کار یهو با یه مشکل جدید یا یه حرکت غیرمنتظره از طرف متصرف روبرو شدید، وکیل می تونه بهترین راهنمایی رو بهتون بکنه و بگه الان باید چیکار کنید.

خلاصه که سپردن کار به کاردون، هم استرس شما رو کم می کنه، هم تو وقت و هزینه تون صرفه جویی میشه و هم احتمال اینکه کارها سریع تر و درست تر پیش بره، خیلی بیشتره. فکر نکنید هزینه وکیل الکیه، گاهی اوقات این هزینه از ضرر و زیان های احتمالی که ممکنه بخورید، خیلی کمتره.

نتیجه گیری

خب دوستان، تا اینجا همه چیز رو درباره نمونه درخواست اجرای حکم رفع تصرف عدوانی و مراحل اجرای اون با هم مرور کردیم. دیدید که گرفتن حکم فقط نیمی از راهه و نیمی دیگه، اجرای دقیق و قانونی همون حکمه. با داشتن یه نمونه درخواست درست و درمون و آگاهی از گام های اجرایی، مدارک لازم و نکاتی که ممکنه کار رو به تأخیر بندازه، می تونید با خیال راحت تری این مسیر رو طی کنید.

یادتون باشه که حقوق شما، حق مسلم شماست و نباید به هیچ قیمتی ازش بگذرید. اگر هنوز هم سوالی تو ذهنتون هست یا فکر می کنید پرونده تون پیچیدگی های خاص خودش رو داره، حتماً از یه وکیل متخصص کمک بگیرید. مشاوره با یک حقوقدان باتجربه می تونه بهترین راه رو بهتون نشون بده و از کلی دردسر جلوگیری کنه. پس، اگر نیاز به راهنمایی بیشتری دارید، درنگ نکنید و با متخصصین این حوزه در تماس باشید.